به گزارش خبرنگار ایمنا، ابتدای زمان اعمال سیاست فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا علیه ایران، بعد از خروج این کشور از برجام در سال ۲۰۱۸، با جنگ تجاری با چین همزمان شد. این وقایع ایران را به سمت همکاری با چین سوق داد. سیاست‌گذاران ایرانی برای نجات اقتصاد کشور و رهبران چین برای توسعه نفوذ در منطقه خاورمیانه و دستیابی به امنیت انرژی، به هم دست همکاری دادند.
اکنون مذاکرات وین در وزارت امور خارجه دولت سیزدهم در حال پیگیری است، اما هنوز هم سوالاتی در رابطه با سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین وجود دارد و پاسخ‌ها به آن‌ها نشان می‌دهد که روابط دیپلماتیک این دو کشور نه تنها در حوزه داخلی باعث بهبود اقتصادی می‌شود، بلکه به تسهیل روابط ایران با دیگر کشورهای اروپایی نیز کمک می‌کند.
سند همکاری ایران و چین هفتم فروردین ماه ۱۴۰۰ بین وزیران وقت خارجه در کشور امضا شد که مبنای نقشه راه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی در ۲۵ سال آینده خواهد بود. اگر این سند به صورتی جدی و عملیاتی مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند در آینده به ایجاد یک بلوک اقتصادی مهم در شرق و غرب آسیا، جنوب قفقاز و آسیای میانه برای پیوستن سایر کشورها به عنوان شرکای اقتصادی تهران و پکن، منجر شود.
برخی از تحلیل‌گران اقتصادی نسبت به این سند انتقاداتی را مطرح کردند، اما در نهایت سند توافق راهبردی ایران و چین در حقیقت به مثابه قطب‌نمای حرکت همکاری‌های منطقه‌ای دو کشور ایران و چین در درازمدت تلقی می‌شود.
امضای این سند نتیجه فشارهای تحریمی آمریکا و غرب علیه ایران و چین صورت گرفته، زیرا هر دو کشور بی‌رحمانه مورد تحریم‌های ظالمانه آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارند و هوشمندانه‌ترین اقدام این است که دو کشور ظرفیت‌های اقتصادی خود را در یک سبد مشترک برای کمرنگ کردن تحریم‌های آمریکا قرار دهند.
به موجب این سند با توجه به جایگاه ژئوپلیتیک ایران در محور جاده ابریشم و ظرفیت کریدوری شمال _ جنوب ایران به طور طبیعی چین نمی‌تواند نسبت به ظرفیت ژئو اکونومیک ایران برای شکستن حلقه محاصره اقتصادی غرب بی‌تفاوت باشد.
از این رو تمایل روز افزون پکن برای استفاده از نقش محوری ایران در حوزه اقتصادی شمال _جنوب به امضای سند راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین منجر شد؛ زیرا این کشور راه پر پیچ و خم برای رسیدن به یک قدرت برتر اقتصادی جهان در پیش دارد.
برای بررسی زوایای پیدا و پنهان سند همکاری‌های ایران و چین با حسن هانی زاده، کارشناس مسائل بین المللی به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
سند همکاری ایران و چین چه تأثیری در مقابله با تحریم‌های ایالات متحده آمریکا و کشورهای غربی دارد؟
چین یکی از کشورهای تأثیرگذار در منطقه و دارای اهمیت استراتژیک به لحاظ اقتصادی است. در این راستا ایران، چین و روسیه سه کشور و یا مثلث موسوم به «چار» از سوی ایالات متحده آمریکا و غرب مورد تحریم اقتصادی قرار دارند که چین و روسیه شرایط مشابهی داشته و نزدیک شدن ایران به این دو کشور منجر به ایجاد جبهه مشترک اقتصادی در برابر ایالات متحده آمریکا می‌شود تا از تأثیر تحریم‌های اقتصادی علیه سه کشور بکاهد.
چین دارای بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بوده و قرار است جاده ابریشم را بازسازی کند که در این راستا ایران محوری‌ترین کشور در این جاده محسوب می‌شود.
تأثیر معنوی ایران و جایگاه ژئو استراتژیک این کشور در منطقه موجب می‌شود که ایران و چین یک سند ۲۵ ساله راهبردی را امضا کنند که این سند می‌تواند آینده اقتصادی ایران را رقم بزند، زیرا چین قرار است در ۲۵ سال آینده ۶۵۰ میلیارد دلار در حوزه نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کند.
بنابراین هر دو کشور دارای یک زمینه مشترک اقتصادی برد- برد هستند و می‌توانند همکاری‌های خود را در همه زمینه‌ای گسترش دهند و یک بلوک مشترک شرقی برای تقابل با سیطره دلار در جهان ایجاد کنند.
آمریکایی‌ها قصد تسلط اقتصادی و نظامی در منطقه را دارند، اما همکاری‌های مشترک چین و ایران و جایگاهی که هر دو کشور در منطقه دارند، می‌تواند به کاهش نفوذ ایالات متحده آمریکا در منطقه منجر شود. همچنین فرار آمریکا از افغانستان یکی از پیامدهای همکاری مشترک ایران، چین و روسیه است که می‌تواند باعث کاهش حضور نظامی ایالات متحده آمریکا در منطقه شود.
طبق گفته‌های شما، قرارداد همکاری ایران و چین ماهیتی برد- برد دارد؛ منافع این قرارداد همکاری بیشتر متوجه کشور ایران است یا چین؟
چین و ایران نیازمند همکاری یکدیگر هستند، از طرفی ایران تأمین کننده انرژی چین است و از طرف دیگر ایران برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و بهره‌مندی از منابع طبیعی خود نیازمند تکنولوژی چین است. برهمین اساس بنظر می‌رسد ایران از این سند راهبردی بهره برداری بیشتری می‌کند.
سند ۲۵ ساله ایران و چین تا چه میزان به عنوان اهرم فشار در مذاکرات وین عمل می‌کند؟
از آن جایی که روسیه و چین عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند، همکاری سه کشور ایران، چین و روسیه می‌تواند به کاهش فشار ایالات متحده آمریکا علیه ایران منجر شود. حتی اگر قرار شود که پرونده ایران به شورای امنیت منتقل شود، طبیعی است که چین و روسیه مانع تصویب قطعنامه شوند.
با توجه به پیشرفت‌هایی که اخیراً در مذاکرات وین حاصل شده است، چین و روسیه در این مذاکرات نقش تأثیرگذاری داشتند و برون رفت ایران از وضعیت فعلی می‌تواند نتیجه همکاری سه کشور ایران، چین و روسیه باشد.
نظر شما