به گزارش خبرنگار ایمنا، آموزش نظم و انضباط از سنین پایین برای فرزندان ضروری است، بسیاری از والدین از شلختگی فرزند خود شاکی هستند و به روش‌های مختلف سعی در اصلاح رفتار و آموزش مرتب بودن به کودک دارند. این در حالی است که برخی از روش‌ها نتیجه معکوس دارد و تنها اوضاع را بدتر از شرایط موجود خواهد کرد.
گاهی والدین فکر می‌کنند که اگر خودشان کارها را انجام دهند، آسان‌تر است، اما این کار باعث شکل‌گیری مشکل در سال‌های نوجوانی خواهد شد، یعنی زمانی که کنترل شلختگی فرزندتان از دست شما خارج می‌شود. پس بهترین زمان برای نظم آموزی به کودک پیش از ورود به دوران نوجوانی است.
تنبلی کودک، جلب توجه دیگران، عدم اعتماد به نفس، بیهوده دانستن نظافت، نداشتن استقلال، اعتراض به والدین یا خشم از آنها و آسان یا سخت‌گیری بیش از حد والدین می‌تواند باعث بی نظم بودن کودکان و نوجوانان شود.
اهمیت نظم و انضباط در نوجوانان
تنظیم مرزها و انتظارات و اجرای آنها با نظم و انضباط، در هنگام نیاز، برای رشد و سلامت فرزندانتان ضروری است، با اجرا کردن نظم و انضباط و آموختن آن به کودک، به جای تنبیه کردن آنها، شما می‌توانید به پرورش مسئولیت‌پذیری، عزت نفس، اعتماد به نفس و هویت مثبت فرزندتان کمک کنید.
در این رابطه مرز ثابت و سازگار و مشخص داشته باشید، همچنین به نوجوان کمک کنید تا احساس آرامش و امنیت کنند. مطالعات نشان می‌دهد که تعدادی از خانواده‌ها چهارچوب‌های تعریف شده و برداشت روشنی از انضباط دارند که شامل داشتن قوانین روشن و عاقبت اندیشی و والدینی که نوجوانان خود را در خانه کنترل داشته باشند.
نقش والدین در تربیت نوجوان منظم
والدین بر اساس نوع رفتار به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱. والدینی که آسان گیر هستند و اجازه انجام هر کاری را به فرزندشان می‌دهند و معتقدند محدودیت به فرزندشان آسیب می‌زند.
۲. والدینی که مستبد هستند و در خانه و برای فرزندشان قوانین خاصی را اجرا می‌کنند و اگر آن قوانین اجرا نشد مجازات خاصی را در نظر می‌گیرند.
۳. والدینی که رفتار آگاه دارند و فرزندان را در بحث و گفت‌وگوهای خود مشارکت می‌دهند و متناسب با سن و سال او توقعاتی دارند.
والدین مستبد نمی‌توانند فرزند منظمی را تربیت کنند زیرا سخت‌گیری فراوان باعث مقاومت کودک در برابر نظم و انضباط می‌شود، والدین آسان گیر هم نمی‌توانند کودکان منظمی تربیت کنند زیرا آنها خودشان کارهای کودک خود را انجام می‌دهند و از فرزند خود هیچ خواسته‌ای ندارند. آنها معتقدند که فرزندشان در آینده منظم خواهد شد و لازم به سخت‌گیری نیست.
والدینی که رفتار آگاهانه دارند همیشه سعی می‌کنند بهترین رفتار را داشته باشند و به طور منطقی و جدی رفتار می‌کنند، این نوع والدین از خشونت استفاده نمی‌کنند و به عنوان یک الگوی منظم برای فرزندان شأن هستند.
لزوم یادآوری قانون به وسیله والدین
برای نوجوان تشویق کلامی و جلب اعتماد شما بسیار مؤثرتر از تشویق مادی است. بنابراین تا می‌توانید فرزند نوجوانتان را تشویق کنید، البته تشویق درست و واقعی نه مبالغه‌آمیز و دروغین. به فرزند نوجوانتان در ایجاد نظم کمک نکنید و بگذارید خودش راه درست را یاد بگیرد. کم کم و مرحله به مرحله مسئولیت فرزندتان را بیشتر کنید و به جایی برسید که کار را به طور کامل به خود او واگذار کنید.
مثلاً اگر موضوع، تمیز کردن اتاق است در هفته‌های اول، فقط جمع کردن لوازم از وسط اتاق مدنظر باشد، بعد کم کم گردگیری و جارو زدن را هم اضافه کنید. وقتی خطر جدی وجود ندارد، بگذارید نوجوانتان خودش عواقب بی‌نظمی را تجربه کند و درس بگیرد. اگر قرار بر یادآوری است، شما تنها با یک کلمه قانون را یادآوری کنید و از داد و بیداد و جر و بحث بپرهیزید.
راهکارهایی برای آموزش نظم و انضباط به نوجوانان
قوانین مشخص داشته باشید
وظیفه هر پدر مادری این است که برای کودک و نوجوان خود قانون خاصی را مشخص کند. اگر قانونی که شما مشخص کرده‌اید روشن و واضح نباشد یا برای همه افراد خانواده وجود نداشته باشد، کودک شما، در درک این قانون دچار مشکل می‌شود.
هر چیز در جای خودش
می‌توانید با کمک تعدادی سطل و جعبه و برچسب گذاری آنها به فرزندتان بیاموزید هر چیز را در جای مخصوص خودش قرار دهد، این راهکار در آموزش نظم و انضباط به فرزندتان می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
الگوی خوبی باشید
معمولاً فرزندان پدر و مادر خود را الگوی خود قرار می‌دهند و آنچه را که پدر و مادر انجام می‌دهند بیشتر از آن چه که می‌گویند را تقلید می‌کنند. اگر شما به نظم و انضباط در خانه اهمیت می‌دهید و هر وسایلی را در جای خود می‌گذارید، ۵۰ درصد راه را با موفقیت طی کرده‌اید.
برای خود وقت بخرید
گاهی پیش می‌آید که در برابر فرزندتان خونسردی خود را از دست می‌دهید و رفتار درستی از خود نشان نمی‌دهید. در این شرایط بهتر است برای خود وقت بخرید و به فرزندتان بگویید که او کار درستی انجام نداده است و برای اینکه او را ببخشید یا تنبیه کنید نیاز به فکر کردن دارید. این کار هم باعث به دست آوردن آرامش‌تان می‌شود و هم باعث می‌شود فرزند شما به کار خود فکر کند.
کارها را با همکاری هم انجام دهید
این که به صورت آمرانه بر روی فعالیت فرزندتان نظارت کنید راهکار تأثیر گذاری نیست. در قدم اول خودتان شروع به کار کنید تا به مرور فرزندتان هم ترغیب شود و با شما همکاری کند. بعد از آن که آنها کارها را می‌آموزند به سراغ کارهای خودتان بروید.
به فرزندانتان حس مالکیت بدهید
اگر حس مالکیت را به فرزندان خود نسبت به اتاقشان بدهید، تمایل بیشتری برای تمیز نگه داشتن اتاقشان می‌کنند. برای این کار بهتر است برای طراحی اتاقشان یا انتخاب وسایل از سلیقه کودکانتان استفاده کنید یا اینکه بگذارید کودکتان در اتاق خود تغییراتی را به وجود آورد مانند: رنگ زدن قفسه، تغییر دکوراسیون اتاق و...
رفتارهای خوب را تشویق کنید
به کارگیری روش شرطی سازی کنش‌گر برای تقویت رفتارهای خوب در کودکان می‌تواند به شما در این مورد کمک کند. خوب است بدانید که تقویت رفتارهای مثبت کودکان به جای تنبیه آنها وقتی که کار ناشایستی انجام می‌دهند بهتر جواب می‌دهد.
آشنا کردن کودکان با عواقب کارها
گاهی یک تلنگر برای کودکان و نوجوانان کافی است تا به خودشان بیایند و مسئولیت کاری را بر عهده بگیرند. برای مثال شما یک نوجوان را در نظر بگیرید که دائماً انجام تکالیفش را فراموش می‌کند و یا وسایلش را در خانه جا می‌گذارد، تا وقتی که مادرش انجام تکالیفش را به او یادآوری کند یا وسایلی را که در خانه جا گذاشته را برای او به مدرسه ببرد این نوجوان، این موضوع را نمی‌آموزد که هر روز باید وسایل خودش را جمع کند. اما اگر یک روز مادرش این کار را برای او انجام ندهد و او با معلمش مواجه شود درس خوبی را خواهد آموخت. گاهی اوقات کودکان نیاز دارند تا با پیامد یک کار آشنا شوند تا از انجام آن کار اجتناب کنند.
در بحث‌ها معتدل باشید
در بحث با کودکتان باید مراقب باشید که از بحث و جدال بیهوده خودداری کنید. سعی کنید در بحث با فرزندتان کوتاه و واضح حرف بزنید و حد و حدود قانونی که برایش مشخص کرده‌اید را یادآور شوید. برای مثال اگر کودکتان به شما گفت این اصلاً عادلانه نیست بگویید می دانم یا اگر گفت همه دوستانم فلان چیز را خریده‌اند بگویید من به تو چه گفته بودم.
در قوانین جدی و پایدار باشید
اگر قوانینی که خودتان برای فرزندان وضع کرده‌اید را زیر سوال ببرید یا به آن پایدار نباشید، فرزند شما نیز می‌آموزد که می‌تواند گاهی اوقات قانون را زیر پا بگذارد.
وسایل غیرضروری را نگه ندارید
در زمانی که فرزند شما به حد نیاز وسایل دارد بهتر است وسایلی که اضافی است و باعث شلوغی اتاق شده‌اند را به انباری انتقال دهید. برای مثال اگر اسباب بازی جدید برای کودک خریده‌اید اسباب بازی‌های قدیمی را به سمساری تحویل دهید یا به انباری ببرید. با اگر لباس جدید برای او خریده‌اید لباس‌های قبلی را جمع کنید. این کار هم باعث می‌شود اتاق کودک خلوت و مرتب باشد و هم باعث می‌شود که راحت از وسایل خود دل بکند و آنها را کنار بگذارد.
پاداش
برای حل مشکلاتی مانند بی نظمی می‌توانید از سیستم پاداش استفاده کنید. اما سیستم پاداش باید کوتاه مدت باشد و بعد از این که نوجوان در این کار مهارت کافی کسب کرد باید به تدریج حذف شوند. برای مثال اگر کودک شما حاضر نیست شب‌ها در تخت خود بخوابد، می‌توانید از جدول برچسب استفاده کنید تا انگیزه‌ای قوی در او ایجاد شود، یا اگر تکالیف خود را انجام نمی‌دهد می‌توانید از سیستم اقتصاد ژتونی استفاده کنید تا مؤثر واقع شود.
نظر شما