به گزارش خبرنگار ایمنا، تنش میان کشورها برای به دست آوردن جایگاهی خاص در صنایع مختلف زیاد است و این تنش در صنعت فضایی میان کشورهای بسیاری مشاهده شده است. ناسا که به عنوان یک ابرقدرت در این صنعت شناخته می‌شود با کشورهای دیگری نظیر چین و روسیه در رقابت است. روسیه از گذشته تا کنون در صنعت فضایی با ایالات متحده در رقابت بوده و بسیاری از مأموریت‌ها را برای اولین بار در دنیا روسیه انجام داده است؛ این کشور پیشرفت چشمگیری در این صنعت داشته است و یکی از رقبای قدیمی و سرسخت ناسا آمریکا شناخته می‌شود. برای بررسی این رقابت و شناخت بیشتر صنعت فضایی روسیه با عرفان تمنده، کارشناس فضایی مجموعه آسمان‌سرای سُها گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
نقطه آغازین برنامه فضایی روسیه کجاست؟
آن چیزی که در ذهن ما به عنوان صنعت فضایی روسیه شکل گرفته است مربوط به زمان شوروی سابق است؛ درواقع برنامه فضایی شوروی از سال ۱۹۵۰ شکل گرفت و با فروپاشی شوروی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ این برنامه دچار مشکل شد.
چه اتفاقی باعث حضور شوروی در صنعت فضایی شد؟
پیش از جنگ جهانی اول و در سال ۱۹۲۹ کنستانتین تسیولکوفسکی در رابطه با موشک‌های چند مرحله‌ای مقاله‌ها و دست نوشته‌هایی داشت که از این مطالب محققان شوروی متوجه شدند، می‌توانند به دانشی دست پیدا کند که برای جهان خاص محسوب شود و همین موضوع جرقه‌ای بود تا ساخت فضاپیماهایی که بشر حتی رؤیا آن را هم در سر نداشت به وقوع بپیوندد.
دستاوردهای روسیه در صنایع فضایی چه بوده است؟
بسیاری از افرادی که با تاریخ یا دانش صنعت فضایی آشنا هستند، می‌دانند که در این صنعت اولین‌ها بسیار مهم است مانند اولین فضاپیما، فضانورد یا اولین کسی که پا به ماه گذاشت؛ بسیاری از این اولین‌ها در برنامه فضایی شوروی و سابقه این کشور مشاهده می‌شود؛ یکی از دستاوردهای روسیه ارسال اولین حیوان به فضا در سال ۱۹۵۷ با فضاپیما اسپوتنیک دو بود که طی این مأموریت سگی به نام لایکا به عنوان اولین حیوان به فضا پرتاب و بسیار معروف شد.
مهم‌ترین دستاورد روسیه در صنعت فضایی چیست؟
یکی از دستاوردهای شوروی که سالیان سال در ذهن ما می‌ماند مربوط به ۱۲ آپریل ۱۹۶۱ است که شخصی به نام یوری گاگارین به عنوان اولین فضانورد با اولین فضاپیما حمل انسان یعنی وستوک یک به فضا پرتاب و باعث جاودانگی صنعت فضایی روسیه یا درواقع شوروی شد.
رقابت شوروی و آمریکا در صنایع فضایی از کجا شروع شد؟
شوروی و آمریکا هر دو در پی ثبت اولین‌ها به نام خود بودند که شوروی در این زمینه حتی اولین زن را هم که والنتینا ترشکووا نام داشت با فضاپیما وستوک ۶ به فضا اعزام کرد و این رقابت ادامه یافت تا تبدیل به یک جنگ فضایی بین دو کشور شد به شکلی که هر کدام از کشورها سعی داشت یکی از این اولین‌ها را به نام خود ثبت کند.
در این میان گاهی اوقات شوروی هنگامی که تمایل به انجام چند مأموریت داشت برای ساخت موشک یا فضاپیما جدید وقت صرف نمی‌کرد و از قطعات سازه قبلی استفاده می‌کرد که این موضوع در برخی مواقع باعث وقوع مشکلات و حتی شکست کل مأموریت، مرگ برخی از فضانوردان و از بین رفتن برخی فضاپیماها نیز شد. به طور کلی اگر این رقابت میان ایالات متحده آمریکا و شوروی نبود، ممکن بود تا کنون بسیاری از مباحث ابتدایی و ساده در رابطه با صنعت فضایی بی‌نتیجه می‌ماند و درواقع رقابت میان این دو کشور به پیشرفت صنعت فضایی دنیا کمک کرد.
بعد از فروپاشی شوروی، وضعیت صنعت فضایی این کشور چگونه شد؟
با فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ تمامی سیاست‌گذاری‌هایی که برای برنامه‌های فضایی این کشور طرح ریزی شده بود از هم گسیخت؛ شوروی به چند قسمت مجزا تقسیم شده بود و با جدایی این کشورها عملاً قدرت فضایی شوروی با شکست مواجه شد، اما به مرور زمان قزاقستان، اکراین و خود روسیه با ساخت زیرساختی مناسب، صنعت فضایی خود را احیا کردند؛ البته روسیه به قدرت شوروی پیش نرفت، اما به مرور توانست تا حدودی نام صنعت فضایی شوروی را حفظ کند و برنامه فضایی مستقلی برای خود آغاز کند.
در حال حاضر صنعت فضایی روسیه چه جایگاهی دارد؟
امروزه سازمان فضایی فدرال روسیه که با نام RosCosmos شناخته می‌شود، در حال فعالیت است و پروژه‌های بسیاری را انجام داده که یکی از این پروژه‌ها ساخت پایگاه بر کره ماه است که به تازگی مطرح شده؛ این پروژه بصورت مشترک میان روسیه و چین در حال پیگیری است و به تازگی در مرحله امکان‌سنجی قرار گرفته است.
آیا می‌توان گفت که در رقابت فضایی میان آمریکا و روسیه کدام کشور عملکرد بهتری داشته است؟
خیر؛ هر دو کشور در مواردی از یکدیگر پیشی گرفته و درواقع رقابتشان زیرساختی برای صنعت فضایی دنیا بود؛ درواقع ناسا و روسیه زیرساختی پیشرفته را برای صنعت فضایی دنیا ایجاد کرده‌اند، اما اگر بخواهیم عملکرد دو کشور را مقایسه کنیم، می‌توان گفت روسیه با توجه به وجود امکانات سخت‌افزاری کم‌تر نسبت به آمریکا، بسیار خوب توانست در این رقابت عمل کند.
سخن آخر...
در نهایت می‌توان گفت که شاید برخی از نام‌ها از یاد برود، اما هیچگاه نام یوری گاگارین از یاد افراد نخواهد رفت و بسیاری از مردم این نام را به عنوان اولین فضانورد می‌شناسند و می‌دانند که این شخص روس بوده است در نتیجه به طور غیر مستقیم می‌توان نتیجه رقابت را متوجه شد.
نظر شما