به گزارش خبرنگار ایمنا، روند سریع توسعه شهرنشینی منجر به افزایش تقاضا برای تأمین زیرساخت‌هایی نظیر ایجاد امکانات حمل و نقلی و …. شده است. در شرایط امروزی وجود یک سیستم حمل و نقلی یکپارچه و پایدار ضرورت دارد این در حالی است که ترافیک، افزایش قابل توجه زمان جا به جایی، افزایش تصادفات، آلودگی صدا و نزدیک شدن میزان آلودگی هوا به مرزهای تهدید سلامت انسانی از تبعات سیستم حمل و نقل ناپایدار در مناطق شهری محسوب می‌شود، بنابراین پایداری تنها با ایجاد تغییرات در طراحی، الگوهای استفاده و مدیریت وسایل نقلیه حاصل نمی‌شود بلکه باید تغییراتی در نحوه تفکر نسبت به شناخت و ارزشیابی راهکارهای ممکن برای رفع مشکلات حمل و نقل ایجاد شود.
یک سیستم حمل و نقل پایدار نیازمند فعالیت‌هایی بیش از کنترل آلودگی هوا، ترافیک یا کاهش مصرف سوخت است و بررسی‌ها نشان داده است که هیچ راه حل منفردی برای رفع مشکلات پیچیده حمل و نقل وجود ندارد و رفع چنین مشکلی نیازمند یک سازوکار جامع، پویا و قابل اطمینان است.
مدیریت پایدار حمل و نقل اثرات توسعه حمل و نقل را بر روی کارایی اقتصادی، موضوعات زیست محیطی، مصرف منابع، کاربری اراضی و عدالت اجتماعی مورد توجه قرار می‌دهد و به کاهش اثرات زیست محیطی، افزایش بازدهی سیستم حمل و نقل و بهبود وضعیت زندگی اجتماعی کمک می‌کند و هدف آن سیستم افزایش کارایی و جا به جایی کالاها، خدمات و افراد با حداقل مشکلات دسترسی است.
برای رفع معضلات عدیده ترافیکی در شهرها باید مبانی و اصول حمل و نقل پایدار را به عنوان مرکز ثقل برنامه‌های آتی حمل و نقل مد نظر قرار داد، در این زمینه با «غلامرضا شیران، کارشناس ارشد حمل و نقل شهری» به گفت و گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
راهکارهای تحقق حمل و نقل یکپارچه شهری کدام است؟
حدود یک دهه است که موضوع حمل و نقل یکپارچه مطرح شده است. حمل و نقل همگانی یکپارچه یعنی، یکپارچگی در گونه‌های مختلف حمل و نقل مثل حمل و نقل عمومی، نیمه عمومی و حمل و نقل غیر موتوری. منظور از حمل و نقل غیر موتوری عابران پیاده و دوچرخه سواران هستند.
به دلیل شیوع کووید ۱۹ طی دو سال اخیر با تغییراتی که در فرهنگ کار و شیوه زندگی مردم ایجاد شده، آنها کمتر از حمل و نقل همگانی استفاده می‌کنند؛ در واقع به دلیل ازدحام جمعیت و مدت زمان زیادی که مردم باید در ایستگاه‌ها منتظر بمانند، تمایل به استفاده از حمل و نقل عمومی کاهش یافته این در حالی است که حمل و نقل یکپارچه تاکید می‌کند شبکه حمل و نقل همگانی مورد استفاده به روز، پاک و سبز باشد و ضایعه زیست محیطی نداشته باشد.
از نیازهای اساسی سامانه حمل و نقل همگانی که بگذریم، با راه‌اندازی حمل و نقل یکپارچه تمام سامانه‌های حمل و نقل دوشادوش هم خدمت رسانی می‌کنند؛ به این معنا که عابرپیاده زمانی که از محل کار یا خانه خارج می‌شود باید بدون دغدغه به ایستگاه اتوبوس یا مترو برسد در ایستگاه اگر دوچرخه دارد باید دوچرخه خود را در محل پارک دوچرخه قرار دهد و سفر خود را با اتوبوس یا مترو انجام دهد.
برای پرداخت کرایه نیز باید از روشی استفاده شود که در تمامی بخش‌های حمل و نقل همگانی مورد استفاده قرار گیرد تا مسافر برای پرداخت کرایه دغدغه نداشته باشد؛ نام دیگر این نوع حمل و نقل، کاربر پسند است که مردم با این شیوه رفیقانه عمل می‌کنند چرا که نیازهای آنان از این طریق برطرف می‌شود.
اگر ما پوشش حمل و نقلی مناسبی را فراهم کنیم، دیگر شاهد نیستیم خودروها بیهوده در شهر حرکت کنند؛ با این اقدام مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی ترغیب شده و فرهنگ سازی می‌شود. حمل و نقل، موضوع سلیقه‌ای نیست که یک مسئول هر آنچه تمایل دارد را از طریق رسانه‌هایی همچون رادیو و تلویزیون بیان کند. ما باید از ویژگی‌های حمل و نقل یکپارچه به نفع ارتقای کمی و کیفی حمل و نقل همگانی استفاده کنیم.
تاکنون چند درصد اقدامات مربوط به حمل و نقل یکپارچه هدف گذاری و عملیاتی شده است؟
فکر می‌کنم در این زمینه در ابتدای راه هستیم؛ به دلیل اینکه سازمان‌های ما ناهماهنگ اقدام می‌کنند؛ اگر بخواهیم حمل و نقل یکپارچه داشته باشیم باید در بخش حمل و نقل همگانی، مدیریت یکپارچه داشته باشیم.
تحقق مدیریت یکپارچه به هنر و استعداد مدیران حمل و نقل نیز بستگی دارد؛ اگر مدیر دانا و متخصص باشد می‌تواند مدیریت اتوبوسرانی یا تاکسیرانی را بر عهده گیرد. در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که بیشتر ایستگاه‌های اتوبوس در نقاط ناامنی قرار گرفته و مسافر ناچار است عرض خیابان را برای رسیدن به ایستگاه طی کند.
همه اینها نشان دهنده آن است که کارها سنجیده شده نیست. در کنار ایستگاه‌های مترو، باید ایستگاه تاکسی و دوچرخه وجود داشته باشد که متأسفانه هیچکدام پیوستگی لازم را ندارد، بنابراین فکر می‌کنم ابتدای راه هستیم و مدیران همه شهرهای ایران باید پای کار بیایند و از نبوغ جامعه، از دانشگاه‌ها و متخصصان امر استفاده کنند و راه را پیش ببرند.
در این دوران که با شیوع کرونا مواجه هستیم و مردم تمایل کمتری به استفاده از حمل و نقل عمومی دارند، چه اقداماتی باید برای ترغیب شهروندان به استفاده از اتوبوس یا مترو کرد؟
کرونا باعث شده به واسطه تجمع و عدم رعایت فاصله اجتماعی، مردم استقبال کمتری از حمل و نقل عمومی کنند؛ در زمانی که ویروس کرونا شایع شده، باید فکری به حال حمل و نقل همگانی کنیم و البته نکته مهم در این راستا افزایش و تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا است چرا که سلامت شهروندان اهمیت بسیار بالایی دارد.
در این راستا با مدیریت خوب می‌توانیم تشخیص دهیم که اتوبوس کجا و چه زمانی نیاز به حضور دارد یا در کدام مسیرها مسافر زیاد است تا برنامه‌ریزی شود یک اتوبوس خالی حرکت نکند و اتوبوسی دیگر با ازدحام جمعیت رو به رو شود.
باید بدانیم یک اتوبوس در شرایط خطرناک کرونا نمی‌تواند حدود ۷۰ تا ۸۰ مسافر را سوار کند؛ اگر بتواند بین ۲۰ تا ۳۰ مسافر را با رعایت فاصله اجتماعی سوار کند، شهروندان نیز به رعایت فاصله اجتماعی ترغیب می‌شوند. بی‌شک تهویه اتوبوس‌ها و حتی تبدیل سیستم جاده‌ای به ریلی با تهویه مناسب از نوع ترامواهای شهری می‌تواند در این زمینه به ما کمک کند. هر چند تحقق این اهداف و آرمان‌ها زمان‌بر است، اما حمل و نقل آینده ما باید دست‌خوش این تغییرات شود چون ما همیشه می‌گفتیم ظرفیت زیست محیطی را پیش‌بینی کرده‌ایم، اما از کرونا ظرفیتی که معادل سلامتی مردم باشد را فراگرفتیم، بنابراین معتقدم باید سیستمی که بتواند مردم را کارا و مقرون به صرفه جابه‌جا کند، راه‌اندازی شود که البته این برنامه‌ریزی‌ها در بسیاری از کشورها انجام و عملیاتی شده است.
بیشتر راهکارها و پیشنهاداتی که بیان کردید میان مدت یا بلند مدت بود؛ آیا راهکار کوتاه مدتی پیشنهاد می‌کنید؟
راهکار کوتاه مدت توجه به مدیریت ترافیک است، زمانی که مردم را از تجمع منع می‌کنیم باید اجازه دهیم مردم از خودروهای شخصی خود استفاده کنند. من واقعاً تأسف می‌خورم که خانواده‌ها در شرایط همه‌گیری کرونا به دلیل رفت و آمد جریمه می‌شوند، قوانین «نبایدها» به مردم تحمیل نشود؛ نباید طرح زوج و فرد یا منع آمد و شد را عملیاتی کنیم؛ باید فضا را برای مردم ایجاد کنیم تا از کرونا نجات یابیم.
ضمن ساماندهی و مدیریت ترافیک، مردم نیز متوجه خواهند شد که چه نقاطی از شهر تراکم ترافیکی زیاد دارد و در نتیجه عبور نخواهند کرد. در همین زمان نیز باید در زمینه حمل و نقل یکپارچه هماهنگ با اقدامات شهرداری‌ها و پلیس، برنامه‌ریزی شود.
بهترین روش ترغیب مردم برای استفاده از حمل و نقل عمومی را در چه می‌دانید؟
معتقدم بهترین شیوه راه‌اندازی سیستم‌های یکپارچه و پاک است؛ تا وقتی به مردم راهکاری برای استفاده نکردن از خودروهای شخصی ارائه نداده‌ایم، نمی‌توانیم از مردم انتظار داشته باشیم از خودرو شخصی استفاده نکنند. زمانی که مردم به جز خودرو شخصی راه دیگری نداشته باشند، قطعاً همین گزینه را برای تردد انتخاب می‌کنند.
نظر شما