به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس آمار موجود، در ۱۰ ماهه سال ۹۹ بیش از یک میلیون و ۸۶۹ هزار و ۴۰۳ متر مربع فرش دستباف در کشور تولید شد که این آمار در مقایسه با سال ۹۸ که تولید یک میلیون و ۲۳۱ هزار و ۳۲۱ متر مربع را داشته حکایت از رشد ۳۴ درصدی تولید دارد.
۴۲ درصد از تولیدات یاد شده در ۱۰ ماهه ۹۹ مربوط به فرش‌های دستباف تجاری ۲۵ تا ۴۵ رج، ۱۹ درصد فرش درشت‌باف، ۱۶ درصد فرش‌های ظریف و کرک، ۹ درصد تابلو فرش، هشت درصد گبه و ۶ درصد فرش تمام ابریشم بوده است.
بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده گمرک جمهوری اسلامی ایران، در ۹ ماهه سال ۹۹ حدود دو میلیون و ۷۶۴ هزار و ۹۰۰ تن فرش دستباف به ارزش ۵۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار صادر شد.
که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۸، رشد ۱۶.۴ درصدی وزنی و افت ۴.۹ درصدی از نظر ارزش داشته است. در دو ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ صادرات فرش، بر اساس آمار گمرک با افزایش ۲۸.۵ درصدی به لحاظ ارزشی و رشد شایان توجه به میزان ۱۵۵ درصدی از نظر وزنی نسبت به مدت مشابه در سال قبل رسید.
گفتنی است که صادرات فرش دستباف ایران با وجود تحریم‌ها و شیوع کرونا، امسال در مقایسه با مدت مشابه ۱۴ درصد افزایش داشته است و این افزایش در استان اصفهان قابل توجه بوده است.
بر اساس اظهارات مسئولان، سال آینده صادرات ۱۵۰ میلیون دلاری فرش دستباف ایرانی در برنامه قرار گرفته است.
تثبیت جایگاه فرش ایرانی
با توجه به افزایش تولید و صادرات فرش دستباف، قطعاً دلایلی برای بهبود شرایط صادراتی این کالا در پیش بوده و لازم است راهکارها و تدابیری هم برای حفظ کیفیت و رشد جایگاه صادراتی این کالا به کار رود.
رافع رئیس مرکز ملی فرش ایران دلیل اصلی این مسئله را رفع تعهدات ارزی از سوی صادرکنندگان مطرح می‌کند.
وی معتقد است: برای حفظ جایگاه ناچاریم از مواد اولیه مرغوب خارجی استفاده کنیم و اگر وضعیت کرونا اجازه دهد با توجه به تمهیدات تحریک تقاضا، ایجاد خانه‌های فرش و تجارت الکترونیک آن را محقق خواهیم کرد.
به گفته رئیس مرکز ملی فرش ایران نه فقط افزایش صادرات، بلکه هدف اصلی مدیریت جهان در این عرصه را دنبال می‌کند تا از این طریق به فرهنگ‌سازی بپردازد که این مهم از طریق حضور در نمایشگاه‌ها و حراج‌های بین‌المللی، بازاریابی، اعزام هیأت‌های تجاری و راه‌اندازی خانه‌های فرش دنبال می‌شود.
وی با اشاره به راه‌اندازی نخستین پایانه تخصصی صادرات در استان زنجان به صورت آزمونه و آزمایشی می‌گوید: راه‌اندازی گمرکات تخصصی فرش دستباف، آموزش و توانمندسازی کارشناسان تخصصی در گمرک و از همه مهم‌تر ایجاد بستر مناسب برای آشتی دادن جوانان بافرش دستباف را از دیگر برنامه‌های مهم برای توسعه صادرات در این حوزه بشمار می‌آید.
قبل از صادرات، به بازار داخل توجه شود
احمد حقیقت، فعال بازار فرش اصفهان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا بر لزوم فراهم‌سازی بسترهای مناسب برای رونق داخلی فرش ایران تأکید می‌کند.
وی اظهار می‌کند: زمانی که از رشد صادرات خبر داده می‌شود بهتر است در وهله نخست به رفع موانع تولید و فروش در داخل پرداخته شود و سپس به بحث صادرات بپردازیم.
این فعال بازار اظهار می‌کند: امسال تا حدودی شرایط بازار فرش نسبت به سال گذشته بهتر شده است. اما هنوز هم نمی‌توان از رونق این بازار سخن گفت زیرا تولیدی انجام نمی‌گیرد که فروش و رونق قابل‌توجهی باشد.
حقیقت تصریح می‌کند: با وجود شرایط اقتصادی ناخوشایند و گرانی هزینه‌های تولید کمتر شخصی، اقدام به تولید فرش می‌کند که این موضوع، برای بازار فرش ایران، زنگ هشدار است. و فقط به توجه مسئولانی مربوط می‌شود که ادعای پرآوازه بودن فرش ایرانی و لزوم ارزآوری این کالا رادارند.
لزوم تقویت تولید فرش دستباف
اما سعید عصاچی، نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف اصفهان در رابطه با شرایط فرش دستباف در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: آماری که از افزایش صادرات فرش دستباف وجود دارد بر مبنای وزن است؛ این گونه که فرش‌های درشت بافتی صادر شده‌اند که از لحاظ وزنی سنگین‌تر بوده‌اند. بنابراین در مقایسه با سال قبل با ارقامی بیشتر در صادرات این کالا مواجه می‌شویم.
وی می‌افزاید: به‌غیراز افزایش وزنی فرش صادراتی دلایلی دیگر نیز برای رشد صادرات این کالا وجود دارد.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف اصفهان توضیح می‌دهد: سال گذشته در اوج کرونا و محدودیت‌های تجاری قرار داشتیم؛ به علاوه با وجود تحریم‌ها مبادلات بانکی هم به سختی انجام می‌گرفت ولی امسال به دلیل انجام واکسیناسیون، شرایط تجاری راحت‌تر و از موانع مبادلات بانکی ناشی از تحریم‌ها هم تا حدودی کاسته شده است.
عصاچی تصریح می‌کند: مورد دیگر که در رشد صادرات فرش ایران تأثیرگذار بود افزایش زمان تعهدات ارزی صادرکنندگان فرش از ۶ ماه به ۷ ماه و سپس به یک سال بود و البته وعده داده شده است که به طورکلی این مورد حذف شود. زیرا فرش با کالاهای صادراتی دیگر متفاوت بوده و ممکن است پس از خروج از کشور ماه‌ها و حتی سال‌ها به طول انجامد که فروخته شود؛ از سویی صادرکننده به دلیل تعهد ارزی باید تا ۶ ماه ارز حاصل از فروش کالای خود را به بانک‌های کشور بازمی‌گرداند که این، برای فعالان اقدامی دشوار بود و اکنون با تغییری در این قانون، شاهد رونق نسبی صادرات هستیم.
وی ادامه می‌دهد: بر این اساس است که آمارها نشان‌دهنده افزایش صادرات فرش نسبت به سال ۹۹ است؛ هر چند در مقایسه با سال‌های قبل‌تر، هنوز هم صادرات فرش بسیار کمتر است. به این دلیل که همچنان درگیر تحریم‌ها هستیم و تنها کالایی که به طور مستقیم، بندی از برجام را به آن اختصاص داده‌اند فرش دستباف ایران بود.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف می‌گوید: مهم‌ترین مانع صادراتی فرش ایران تحریم‌ها و عدم تبادلات مالی بوده است. زمانی که آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین خریدار فرش ایران، از بازارهای متقاضی ما حذف شد کشورهای زیادی هم به تبعیت از آمریکا حذف شدند و اگر هم بازگشتی داشته باشند فعلاً به دلیل عدم مبادلات بانکی، اقدامی جدی نمی‌توان انجام داد.
عصاچی یادآور می‌شود: اما آنچه از مهم‌تر از بحث صادرات است، تولید فرش دستباف بوده که به شدت با کاهش روبه‌رو شده است؛ این چنین که اگر همه شرایط صادرات هم فراهم باشد تولید به میزانی نیست که بتوان ارقام صادراتی مطلوبی را به دست آورد.
به گفته وی دلیل کاهش تولید به مواردی چون درآمد پایین بافنده و عدم رغبت به ادامه فعالیت در این حوزه بازمی‌گردد که در نظر نگرفتن بودجه‌ای برای بیمه قالیبافان باوجود پیگیری‌های زیاد مسئولان حوزه فرش، خود باعث دلسردی این فعالان شده است. همچنین عدم فرهنگ‌سازی صحیح در رابطه باارزش فرش ایرانی و هنرمندانی که به این حرفه مشغول هستند از جمله علل استقبال نکردن بافندگان برای ادامه فعالیت و یا ورود به این بخش است.
نایب رئیس اتحادیه فرش دستباف اصفهان می‌گوید: خوشبختانه با تلاش و همکاری شورای شهر اصفهان و اتحادیه فرش دستباف و… ششم شهریورماه به عنوان روز فرش اصفهان در نظر گرفته شده است که شاید این‌چنین، تجلیل و تقدیری از هنرمندان این بخش شود و جایگاه این هنر بیشتر ارتقا یابد.
عصاچی با تأکید بر ضرورت توجه به فرش ایرانی و فعالان آن خاطرنشان می‌کند: گذشته از بحث صادرات و درآمدزایی این کالا برای کشور، ارتزاق و معیشت حدود ۸ میلیون ایرانی از طریق فعالیت در این حرفه است. از طرفی هم اگر موانع تولید فرش رفع نشود فرش دستباف ایرانی به‌تدریج به فراموشی سپرده می‌شود.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما