به گزارش خبرنگار ایمنا، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر مبنای حفظ روابط دوستانه با کشورهای همسایه تنظیم شده، اما طی سال‌های گذشته مناسباتش با کشورهای همسایه فراز و نشیب‌های متعددی را پشت سر گذاشته و با چالش‌های متفاوتی روبه‌رو شده است.
البته روابط تهران با کشورهای همسایه یکسان نیست؛ زیرا کشوری مانند عراق مناسبات تجاری خوبی با ایران دارد، اما روابط با برخی کشورهای عربی مانند عربستان، بحرین و امارات در حالتی از تعلیق به سر می‌برد.
دولت دوازدهم علیرغم درخواست‌های فراوان برای اصلاح روابط با کشورهای همسایه، به لحاظ تحولات بین‌المللی پاسخی از این کشورها دریافت نکرد و می‌توان گفت که روحانی در حالی پاستور را ترک می‌کند که روابط ایران با بسیاری از کشورهای همسایه عربی منطقه در پایین سطح آن قرار دارد.
ابراهیم رئیسی پیش از انتخابات ریاست جمهوری و در مناظرات انتخاباتی بارها با انگیزه‌های اقتصادی و تجاری بر گسترش روابط با کشورهای همسایه تاکید کرد و گفت که سعی دارد از طریق بهبود و ارتقا روابط با کشورهای همسایه، اقتصاد کشور را نجات دهد.
بر اساس حقوق بین‌الملل، تنش زدایی در روابط بین دو کشور نیازمند وجود اراده دوجانبه بوده و به نظر می‌رسد با توجه به شواهد، عربستان و برخی از کشورهای همسایه تمایل زیادی برای اتخاذ سیاست تنش زدایی در روابط خود با ایران دارند.
البته ریاض در حالی که برای برقراری روابط با ایران تلاش می‌کند، در روزهای گذشته توافق نامه نفتی با اسلام آباد منعقد کرد که تلاشی برای کاهش نفوذ تهران در پاکستان به شمار می‌رود.
از نظر رئیسی از طریق تقویت روابط به خصوص در حوزه اقتصادی با کشورهای همسایه و منطقه می‌توان منافع کشور را تأمین کرد. وی در هنگام ثبت نام در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، گفت که «سیاست خارجی نظام تعامل با همه کشورها به ویژه همسایگان است. با کسانی که قصد دشمنی نداشته باشند، تعامل خواهیم داشت آن هم به شکل دوستانه، عزت مندانه و مقتدرانه.» بنابراین، اولویت تعامل در دولت آینده با همسایگان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه غرب آسیا و آسیای مرکزی است.
محور بعدی در زمینه سیاست‌های منطقه‌ای دولت آینده، تقویت روابط با محور مقاومت در منطقه غرب آسیا در مقابل رژیم صهیونیستی است. همه گروه‌های مقاومت از پیروزی سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ایران استقبال کردند.
سید ابراهیم رئیسی پس از پیروزی گروه‌های مقاومت فلسطین در جنگ ۱۲ روزه اخیر در پیامی گفت که «موشک‌های مقاومت، شکنندگی امنیت شیشه‌ای رژیم اشغالگر صهیونیستی را بیشتر از هر زمان دیگری نمایان ساخت و اراده مستحکم فلسطینی‌ها بر سامانه‌های چند لایه پدافندی صهیونیست‌ها غلبه کرد.»
اما یکی از مهمترین محورهای سیاست خارجی دولت آینده، مقابله با مداخله آمریکا در منطقه است. رئیسی بر این باور است که از یک سو نباید اقتصاد کشور را به چراغ سبز آمریکا شرطی کرد و از سوی دیگر مداخله آمریکا در منطقه نه تنها امنیت ایجاد نمی‌کند بلکه یکی از علل اصلی ناامنی گسترده در غرب آسیا است.
ابراهیم رئیسی برای ارتباط با کشورهای عرب منطقه و بهبود روابط با آنها، با چالش‌های بسیاری روبه و خواهد بود که باید دید در آینده چگونه از عهده آن بر خواهد آمد.
بهبود روابط با کشورهای همسایه یکی از مهمترین مؤلفه‌های سیاست خارجی است
رضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل منطقه‌ای دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یکی از مهمترین اولویت‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران روابط مطلوب با کشورهای همسایه بوده و تاکید ابراهیم رئیسی بر بهبود روابط تهران با کشورهای همسایه نیز یکی از مهمترین مؤلفه‌های سیاست خارجی است.
به گفته وی، رهبر معظم انقلاب اسلامی طی سال‌های گذشته تأکید فراوانی در خصوص بهبود روابط ایران با کشورهای همسایه مطرح کرده و که اجرای آنها ضرورت دارد.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه‌ای، ایران باید بخش قابل توجهی از صادرات خود را به کشورهای همسایه اختصاص دهد. در حال حاضر کشورهای همسایه سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار واردات کالا دارند که اگر تهران بتوان حدود ۲۵ میلیارد دلار تولیدات خود را به این کشورها صادر کند، باعث گسترش و تعمیق روابط با کشورهای همسایه می‌شود.
صدرالحسینی معتقد است که دولت سیزدهم برای گسترش روابط خود با کشورهای همسایه بهتر است ابتدا نیازمندی کشورهای حوزه خلیج فارس و غربی را به خوبی شناسایی کند که برای تحقق این مهم نیازمند دستگاه دیپلماسی پویا و پر تحرک است.
برجام بزرگ‌ترین موانع ارتباط با کشورهای همسایه را حذف می‌کند
جلال خوشچهره، کارشناس مسائل خاورمیانه نیز به ایمنا می‌گوید: توجه به کشورهای حوزه خلیج فارس یکی از استراتژیک‌ترین اقداماتی است که دولت ابراهیم رئیسی باید نسبت به آن اقدام کند.
به گفته وی، با توجه به تحولات شرق ایران، نیاز است که روابط با کشورهای همسایه به ویژه امارات، مصر، اردن و عربستان احیا شود.
به گفته این کارشناس مسائل خاورمیانه، قطعاً تنش بین ایران و آمریکا در روابط تهران با کشور همسایه تأثیر گذار بوده و انتظار می‌رود دولت سیزدهم در شرایط تحریم با جدیت بیشتری برای بهبود روابط با کشورهای همسایه تلاش کند.
خوشچهره معتقد است که هرگونه تشدید تنش در روابط ایران با کشورهای همسایه در شرایط فعلی، تأثیرات فراوانی بر اقتصاد کشور خواهد داشت. در حال حاضر و با توجه به تحولات ژئوپولتیک افغانستان و رقابتی که بین قدرت‌های بزرگ برای دست یابی به اقیانوس هند در منطقه وجود دارد، بهبود روابط با کشورهای همسایه ضرورت دارد.
خاطرنشان می‌کند: حضور فعال دولت سیزدهم در مذاکرات وین و احیای برجام می‌تواند بزرگ‌ترین موانع ارتباط با کشورهای همسایه را حذف کند و روابط مطلوبی را برای ایران و کشورهای منطقه‌ای را به همراه داشته باشد.
نظر شما