نظام برنامه ریزی موفق، نظامی مردم گرا و دولت گریز است

مهدی ابراهیمی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مهمترین مشکل نظام برنامه ریزی شهری در کشور ما، دولتی تلقی کردن آن است بدین معنا که برنامه‌ها و طرح‌های شهری توسط دولت تهیه و بررسی می‌شود و بر این مبنا قانون گذار موظف به اجرای آن است.

وی افزود: زمانی که دولت درآمدهای سرشار نفتی داشت، نفت را صادر و درآمد آن را میان شهرداری‌ها و دیگر نهادهای متولی خدمات مثل بهداشت و درمان و سازمان تربیت بدنی توزیع می‌کرد.

این دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری خاطرنشان کرد: شرایط در حال حاضر به شدت تغییر کرده است لذا شیوه دولتی تلقی کردن نظام برنامه ریزی شهری قابل تداوم نبود و در کل دنیا نیز نظام برنامه ریزی شهری به شدت دولت گریز و مردم گرا شده است.

ابراهیمی با بیان اینکه در این کشورها از مردم در تهیه، بررسی و اجرای طرح نظرخواهی می‌شود، اضافه کرد: باید توجه داشت هرچقدر هم منابع دولتی زیاد باشد، پاسخگوی حجم زیاد درخواست‌ها، تقاضاها و نیازهای شهروندان نیست و نیاز است مردم به عنوان سازندگان اصلی شهر، در امر برنامه ریزی دخالت کنند.

وی ادامه داد: مردمی شدن برنامه ریزی شهری و دوری از دولتی بودن این نظام یک ضرورت است؛ چنانچه می‌خواهیم نظام برنامه ریزی شهری موفقی داشته باشیم نباید صرفاً از نظر کارشناسانی که حقوق دولتی دریافت می‌کنند، استفاده کنیم.

این دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری تصریح کرد: بر مبنای چنین تفکر متمرکزی، تهیه طرح‌های توسعه شهری به وزارت مسکن و شهرسازی سابق واگذار شد که قبلاً وزارت آبادانی و مسکن بود و امروزه نیز به عنوان وزارت راه و شهرسازی از آن یاد می‌شود.

ابراهیمی تاکیدکرد: این وزارت خانه به عنوان کارفرما با مهندس مشاور عقد قرارداد می‌کند و مهندس مشاور نیز با در نظر شرح خدمات که در ایران با نام تیپ ۱۲ شناخته می‌شود، ملزم بود که طرح توسعه شهری اعم از طرح هادی (شهرهای کوچک‌تر)، طرح جامع و تفصیلی (شهرهای بزرگ‌تر) را تهیه کند.

وی افزود: طرح‌های توسعه شهری که با چنین روندی تهیه می‌شد، موفقیت آمیز نبود زیرا مبنا بر این بود که مردم نمی‌دانند اما مشاور طرح و کارفرما می‌داند و سرسلسله اصلی در نظام برنامه ریزی شهری نادیده انگاری مردم است.

این دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری گفت: چنانچه بخواهیم نظام برنامه ریزی شهری ما اثربخش باشد، راهی جز به مشارکت طلبیدن شهروندان و تضمین حضور آنها در مراحل مختلف تهیه و برنامه ریزی طرح‌های توسعه شهری وجود ندارد.