به گزارش خبرنگار ایمنا، هدایت تحصیلی به منظور راهنمایی دانش‌آموزان پایه نهم در فرآیند انتخاب رشته دوره تحصیلی متوسطه اول انجام می‌شود، این فرآیند بر اساس نتیجه و امتیاز دهی عوامل مختلفی همچون نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای، نتایج عملکردهای تحصیلی، علایق و استعدادهای دانش‌آموزان جمع بندی شده و رشته‌های تحصیلی مناسب آنها را اولویت بندی می‌کند.
هدف اصلی نظام تعلیمی و تربیتی رساندن دانش‌آموزان به سطحی از تمایزیافتگی است تا خود به صورت کاملاً آگاهانه و با توجه به استعدادها، توانایی‌ها و رغبت‌های خویش و همچنین ظرفیت‌ها و محدودیت‌های محیطی، آزادانه انتخاب کنند و سپس تصمیم‌گیری نهایی کیفی خود را در تعاملی سه جانبه میان خود، خانواده و مشاور انجام دهند.
دانش‌آموزان پایه نهم متوسطه اول در این مقطع تحصیلی باید مراحل مربوط به انتخاب رشته خود را انجام داده و رشته مورد نظر خود برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. موضوع انتخاب رشته دانش‌آموزان مسئله‌ای وابسته به عوامل درونی و بیرونی بسیاری است و در صورت انتخاب رشته نامناسب توسط دانش‌آموزان، تأثیرات منفی و مخرب بسیاری بر آینده تحصیلی و حتی شغلی دانش‌آموز خواهد داشت. رشته انتخاب شده دانش‌آموزان پایه نهم باید طبق توانمندی‌ها و علاقه‌مندی‌ها و همچنین نتایج عملکردهای تحصیلی آنان تعیین شود در غیر این صورت شانس موفقیت در رشته انتخابی‌به میزان بسیار زیادی کاهش خواهد یافت.
به همین منظور وزارت آموزش و پرورش با هدف مدیریت و ساماندهی استعدادها و علاقه‌مندی‌های دانش‌آموزان در زمینه‌های مختلف به تناسب مشاغل موجود در جامعه و ظرفیت آنها، فرآیندی را با عنوان فرآیند هدایت تحصیلی تهیه و اجرا نموده است. دانش‌آموزان با دریافت مشاوره‌ها و آزمون‌های هدایت تحصیلی نسبت به انتخاب رشته تحصیلی خود با آگاهی و اطمینان بیشتری تصمیم خواهند گرفت.
نگاه دانش‌آموزان پایه نهم به هدایت تحصیلی
مبینا کریمی، دانش‌آموز پایه نهم در مورد روند هدایت تحصیلی برای انتخاب رشته سال آینده به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: برای هدایت تحصیلی شاخه‌های نظری، هنری و فناوری چند مورد ملاک عمل است، نمرات درسی پایه نهم و نمرات درسی به خصوص ترم دوم در هدایت تحصیلی مهم است، نمره دهی معلمان از ۱۰ نمره است، برای مثال بخشی وابسته به این است که معلم بگوید این دانش‌آموز چقدر در این درس استعداد دارد، بخشی نمره مشاور مدرسه است و قسمتی هم مربوط به تست‌های استعداد تحصیلی بوده که در این پایه گذراندیم.
کریمی اضافه می‌کند: من در هیچ کدام از این موارد مشکلی نداشتم به جز استعداد تحصیلی که سوال‌هایی داشت و باید آنها را در سایت جواب می‌دادم و تعداد این سوالات بسیار زیاد حدود ۴۰۰ سوال بود و خواندن این سوالات در هدایت تحصیلی تأثیر داشت، به نظرم تعدادی از سوالات تکراری، بی‌مفهوم و اصلاً خوب نبود و خواندن و جواب دادن به آنها یک روز کامل با مصرف زیاد اینترنت وقت می‌گرفت و برای دانش‌آموزان پایه نهم بسیار خسته کننده بود، علاوه بر این سایت هم مشکل داشت و نمی‌توانستیم وارد شویم و به طور کامل جواب سوالات را بزنیم و ساعت‌ها برای این کار وقت گذاشتیم.
مهشید نظری، دانش‌آموز پایه نهم در این مورد به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: بخشی از برنامه هدایت تحصیلی را قبل از امتحانات خردادماه با کمک مشاور مدرسه انجام دادیم برای هدایت تحصیلی نقش نمرات بسیار مهم است و فکر می‌کنم امسال با شیوع کرونا دانش‌آموزان به دلیل آموزش و روش‌های تدریس مجازی در درس ریاضی که کاملاً یادگیری است ۶۰ تا ۷۰ درصد افت داشتند. در این درس مشکلات زیادی داشتیم چون به تنهایی خواندن ریاضیات کار مشکلی است.
نظری تاکید می‌کند: بسیاری از همکلاسی‌هایم که در وضعیت تحصیلی خوبی بودند به دلیل این شرایط و غیر حضوری بودن کلاس‌ها و تدریس مجازی احتمال دارد امسال خردادماه در امتحان ریاضی نمره خوبی کسب نکنند و این اتفاق در روند فرایند هدایت تحصیلی آنها بسیار مهم است.
هدایت تحصیلی در دوره متوسطه اول نمود پیدا می‌کند
غلامرضا شاهمرادی، رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، در گفت وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص روند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، اظهار می‌کند: قاعده کار این است که هدایت تحصیلی دانش‌آموزان از دوره ابتدایی شروع شود، ولی با توجه به شرایطی که وجود دارد هدایت تحصیلی در دوره متوسطه اول بیشتر نمود دارد. فرایند هدایت تحصیلی ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به منظور آشنایی با استعداد، علایق، توانایی و ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان است تا بتواند شاخه‌ها، رشته‌های تحصیلی، حرفه‌ها و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و بر اساس آن آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند و این فرایند در دوره متوسطه اول شروع می‌شود ولی فعالیت اصلی در پایه نهم انجام می‌شود.
وی اضافه می‌کند: هدایت تحصیلی مقدماتی دارد و برای این مقدمات بیش از ۶۵ درصد کار در مدارس صورت گرفته است، هدایت تحصیلی از دو بخش بررسی مشاوره‌ای و عملکرد تحصیلی تشکیل می‌شود، از سوی دیگر ظرفیت رشته‌ها هم مطرح است، بررسی‌های مشاوره‌ای ۶۵ امتیاز دارد و این مورد را دانش‌آموزان انجام دادند که این امتیاز شامل نظر دانش‌آموز ۱۰ امتیاز، نظر والدین پنج امتیاز، نظر دبیر ۱۰ امتیاز، دو تست توانایی و رغبت ۱۵ امتیاز است که در نهایت با نظر مشاور هم که ۱۰ امتیاز است جمع ین موارد همان ۶۵ امتیاز می‌شود، همه این موارد از طریق سامانه و به صورت الکترونیکی وارد می‌شود.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تاکید می‌کند: دانش‌آموزان وارد سامانه همگام می‌شوند و با ورودشان می‌توانند نظر خود را وارد کرده تا فرآیند برای آنها انجام بگیرد، یعنی دانش‌آموز با کد و رمز وارد سامانه همگام می‌شود و نظر خود را که ابتدا اولویت اول او چه رشته‌ای است وارد می‌کند، بعد اولویت دوم و همین طور تا اولویت دوازدهم را وارد کرده و والدین هم همین کار را انجام می‌دهند، دبیران نیز امتیاز از صفر تا ۱۰ را برای دانش‌آموز تعیین می‌کنند.
شاهمرادی، تصریح می‌کند: در سامانه دبیران تا ۱۰ امتیاز به دانش‌آموز می‌دهند که اولویت اول دانش‌آموز چه رشته‌ای می‌تواند باشد، دو تست رغبت و توانایی هم انجام می‌گیرد که ۳۰ امتیاز دارد و دانش‌آموزان بر اساس پاسخی که به سوالات در پرو فایل می‌دهند، رغبت و توانایی آنها در هر زمینه‌ای بالاتر بوده بر اساس آن تصمیم‌گیری دارند در نهایت مشاور بر اساس جمع این موارد ۱۰ امتیاز به دانش‌آموز می‌دهد.
وی اظهار می‌کند: این بخش مشاوره برای فرایند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در مدرسه انجام شده است و دانش‌آموزان در فرصتی که تا اردیبهشت ماه داشتند به انجام این فرایند پرداختند و قبل از اینکه دانش‌آموزان این کارها را انجام دهند، آگاهی بخشی از جانب مشاوران در آن زمان در گروه‌هایی که داشتند انجام گرفته است، محتواهایی که در گروه‌های مختلف برای آنها گذاشته شده است حتی بعضی مواقع جاهایی که شرایط اجازه می‌داد به صورت حضوری جلساتی را برای خانواده‌ها و دانش‌آموزان گذاشتیم و در این زمینه اطلاع رسانی شده است.
فعالیت ۸۵۰ مشاور در مدارس استان برای آگاهی بخشی
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تصریح می‌کند: در متوسطه اول غالب مدارس استان اصفهان مشاور دارند، تقریباً ۸۵۰ مشاور مدرسه برای دانش‌آموزان اقدامات اولیه و آگاهی بخشی را انجام می‌دهند و این تعداد مشاور در سطح استان فعالیت می‌کنند. در شرایط کرونایی سطح فعالیت مشاوران مدرسه نسبت به قبل کرونا بسیار بیشتر شده است، باید به صورت مجازی در گروه‌ها و وبینارهایی که برای دانش‌آموزان می‌گذارند، علاوه بر کارگروه‌های فضای مجازی محتواهای مختلفی می‌گذارند و در کنار آن طرح صدای مشاور و همدل وجود دارد که در این طرح مشاوران با دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها تماس می‌گیرند و از وضعیت و شرایط آنها اطلاع پیدا می‌کنند.
شاهمرادی می‌افزاید: در این زمینه دانش‌آموزان فرایند خاصی به صورت حضوری دارند و در مراکز و هسته‌های مشاوره پیگیری‌های خاصی روی آنها انجام می‌گیرد، در کرونا فعالیت مشاوران قطع نشده است، بلکه شکل آن تغییر پیدا کرده و بیشتر از قبل به شیوه غیر حضوری کشیده شده و کار تعطیل نشده است. بخشی از روند هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و مشاوره دادن به آنها در اردیبهشت ماه انجام شده است و در بخش عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان برای هدایت تحصیلی ۱۰۰ امتیاز تعیین شده است و ۶۵ امتیاز آن بررسی‌های مشاوره‌ای و ۳۵ درصد امتیاز مربوط به عملکرد تحصیلی فرد است.
وی تاکید می‌کند: عملکرد تحصیلی به این دلیل تاکنون انجام نگرفته است که دانش‌آموزان امتحانات خردادماه را تمام نکردند چرا که عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان بر مبنای نمرات پایانی خردادماه دانش‌آموزان در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم با ضرایب متفاوت مشخص می‌شود، پایه هفتم و هشتم ضریب یک و پایه نهم با ضریب سه محاسبه شده و ۳۵ امتیاز است، اگر دانش‌آموزی برای رشته تجربی۲۷ امتیاز و دیگری هشت امتیاز می‌آورد بر اساس نمرات سیستم محاسبه می‌کند و بر مبنای درصدی که می‌گیرد در هدایت تحصیلی وارد می‌شود، این فرایند بعد از امتحانات خردادماه رسیدگی شده و اطلاعات و نمرات وارد سامانه همگام می‌شود و با ۶۵ امتیاز بررسی‌های مشاوره‌ای جمع می‌شود.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، می‌گوید: بعد از اینکه نمرات وارد سامانه همگام شد دو نمونه برگ هدایت تحصیلی شماره شش و هفت وجود دارد، در نمونه برگ شماره شش بررسی‌های مشاوره‌ای و عملکرد تحصیلی آورده می‌شود و ۱۰۰ امتیاز دارد، این نمونه برگ برای شناخت دقیق دانش‌آموز است و اولویت‌های آن پیشنهاد و جنبه مشورتی و هدایتی دارد و هیچ نوع الزام و اجبار در فرم شماره شش وجود ندارد، اما برای ثبت نام فرم شماره هفت ملاک عمل است است و این فرم بر اساس نمرات و عملکرد تحصیلی انجام می‌گیرد، دانش‌آموزان طبق روال گذشته اولویت الف، اولویت «ب» و یا حذف رشته را دارند.
لزوم توجه والدین به توان، استعداد و میزان رغبت فرزند
شاهمرادی تصریح می‌کند: اولویت «الف» به این معنا است که ظرفیت برای ثبت نام دانش‌آموز وجود دارد و بدون مشکل می‌تواند ثبت نام کند در هدایت تحصیلی یا اولویت «الف» و یا اولویت «ب» تعیین شده یا هاشور خورده و حذف می‌شود. در رشته‌هایی مانند کاردانش، ریاضی، علوم و معارف بعضی از رشته‌ها اولویتی که می‌خورد اینکه منطقه ظرفیت دارد برای مثال یکی از مناطق امکانات و تجهیزاتی دارد و می‌تواند رشته تجربی‌را تشکیل دهد و ۳۰ نفر ظرفیت برای ثبت نام دانش‌آموز پسر دارد و ۴۰ نفر دختر، به منظور تکمیل این ظرفیت سیستم بالاترین امتیاز را گزینش کرده و ۳۰ نفر را اولویت اول می‌زند.
وی ادامه می‌دهد: دانش‌آموزانی که کف نمره را برای ورود به رشته دارند ولی ظرفیت ندارند، برای آن اولویت «ب» تعیین شده و این اتفاق به معنای آن است که اگر دانش‌آموزی با اولویت «الف» برای ثبت نام اقدام نکند دانش‌آموزی که اولویت «ب» است می‌تواند جایگزین شود، در رشته‌های ادبیات، تجربی و فنی و حرفه‌ای اولویت «الف» و «ب» داریم اما در رشته معارف اسلامی دانش‌آموزی که شرایط ورود را پیدا کند، اولویت «ب» هم به او تعلق می‌گیرد. دانش‌آموزی که حذف خورده، شرایط ورود به رشته را ندارد یعنی کف نمره‌ای که دانش‌آموز باید برای ورود به رشته را داشته باشد کسب نکرده است و با امتحانات تعیین رشته می‌تواند شرایط را کسب کند.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در خصوص هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به خانواده‌ها، توصیه می‌کند: اولین نکته مهم اینکه خانواده برای انتخاب رشته به توان، استعداد و میزان رغبت فرزندشان دقت کنند و نخواهند خواسته‌های خود را به فرزندان تحمیل کنند، نباید والدین هر چیزی که مد نظر خودشان بوده را در وجود فرزندان دنبال کنند، لازم است انتخاب رشته دانش‌آموز بر مبنای توانایی، استعداد و رغبت فرزندشان باشد. باید والدین به فرزندان یاد دهند که دنیای شغلی آینده مبتنی بر کارآفرینی است و دیگر به دنبال رشته‌هایی نباشند که حتماً استخدام داشته باشد به فرزندان بیاموزند به سمت رشته‌هایی بروند که خلاقیت و کارآفرینی در آنها بیشتر باشد.
انتخاب حق دانش‌آموز است
شاهمرادی، اظهار می‌کند: والدین سعی کنند در کنار فرزندان باشند، به دلیل اینکه بهترین کمک و حمایت را برای شناخت استعداد و توان فرزندان خانواده دارند و از کودکی در کنار فرزندشان بودند و نقاط قوت و ضعف او را می‌دانند و به خوبی‌می‌توانند به فرزندان در این مورد کمک کنند. خانواده‌ها بدانند هیچ رشته‌ای بر رشته دیگر برتری ندارد و رشته‌ها را طبقه بندی خوب و بد نکنند و رشته‌ای را انتخاب کنند که متناسب یا میزان علاقه، خلاقیت و توان فرزند آنها باشد.
وی می‌افزاید: شاید اگر دانش‌آموزی وارد رشته فنی و حرفه‌ای شد در آینده کارآفرین موفقی شود، اگر همین دانش‌آموز وارد رشته‌های نظری شد موفق نخواهد بود، در مرحله بعدی محیط شناسی، رشته شناسی و همه این موارد را در کنار هم گذاشته و فرزند را در هدایت تحصیلی همراهی کنند، اگر به نتیجه‌ای نرسیدند حتماً با مشاور مدرسه و مرکز مشاوره در مناطق ارتباط داشته باشند و از هسته‌های مشاوره کمک بگیرند.
رئیس اداره مشاوره تربیتی تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان، تاکید می‌کند: در مدراس متوسطه اول مشاوران فعال هستند و تعدادی در مراکز و هسته‌های مشاوره‌ای در سطح منطقه فعالیت می‌کنند، نیروهای کارآمد و توانمند در مناطق حضور پیدا می‌کنند و دانش‌آموزان در فرایند هدایت تحصیلی در صورت بروز مشکل در این مراکز و هسته‌ها از نظرات آنها بهره‌مند می‌شوند.
شاهمرادی به خانواده‌ها، توصیه می‌کند: انتخاب حق دانش‌آموز است، والدین اجازه دهند فرزند با تحلیل و رغبت خود انتخاب رشته کند، در نهایت کسی که باید انتخاب رشته کند خود دانش‌آموز است، خانواده، معلم، مشاور و والدین همه نقش کمک کننده به دانش‌آموز را دارند و برای انتخاب بهتر او را یاری می‌کنند، وقتی والدین اجازه انتخاب رشته را به خود دانش‌آموز بدهند او هم می‌تواند مسئولیت انتخاب خود را بر عهده بگیرد.
نظر شما