به گزارش ایمنا، مهدی کیوان در این برنامه اظهار کرد: شهر اصفهان به دلیل وضعیت خاص اقتصادی و استراتژیک، مرکزیت ایران و جریان داشتن رودخانه زاینده‌رود نسبت به سایر شهرهای ایران دوام بیشتری پیدا کرده، در حالی که نام برخی شهرها تنها در کتاب‌ها باقی مانده است.
وی افزود: اصفهان در دوره‌های آل‌بویه، سلجوقیان و صفویه به شهری سرآمد تبدیل شد که مسجد حکیم، مسجد جامع و میدان نقش‌جهان نمونه‌هایی از یادگارهای این سه دوره است. امیدوارم از لابه‌لای سخنان خود به نسل جوان که دچار نومیدی است، هشدار و انذار دهم که اصفهان شهری مورد توجه و محترم بوده و ادبیات ما از ستایش این شهر پُر است.
این اصفهان‌شناس ادامه داد: این سوال که چرا دیگران پیشرفت کرده‌اند و ما به جایی نمی‌رسیم، آغاز مدنیت مدرن در ایران است. از زمان شکست در ترکمانچای که یک‌سوم خاک ایران از دست رفت و در ادامه نیز جدایی هرات و بحرین، ما را به فکر انداخت که مدنیتی که تا به حال داشتیم جوابگو نیست. پس برای وارد کردن مدنیت به سرزمین خود عده‌ای را برای تحصیل به خارج از کشور فرستادیم.
کیوان با بیان اینکه "تجدد به معنای آسفالت کردن خیابان‌ها، برج‌سازی و ساخت مترو نیست"، اضافه کرد: تجدد طبقه خاص معنا و مفهوم مشخصی دارد. مدنیت بیشتر به معنای نواندیشی در ذهن است. کسی باید باشد که مدنیت تجددخواه را رهبری کند، اما متأسفانه اولین گروه دانشجویانی که به اروپا رفتند تحت‌تأثیر عظمت اروپا قرار گرفته و از موضع انفعال با آن برخورد کردند. یعنی یا با غرب درافتادیم و یا شیفته آن شدیم.
وی با اشاره اینکه پس از حمله محمود افغان به ایران و به‌خصوص اصفهان این شهر ویران شد، تصریح کرد: در آن زمان کوچه‌های اصفهان پر از اجساد مردم می‌شد و این وضعیت بر مردم اصفهان اثر گذاشت. از زمان حمله محمود افغان تا زمان انقلاب مشروطیت در اصفهان هیچ امنیتی وجود نداشته است، به‌طوری که ظل‌السلطان حاکم اصفهان در نامه‌های خود گلایه می‌کند شهری خرابه را به او تحویل داده‌اند. در این فضا جایی برای مدنیت مدرن وجود ندارد. درواقع تلاش‌هایی انجام می‌شد، اما خسته می‌شدند.
این اصفهان شناس با بیان اینکه تجدد در فکر و اندیشه تبلور می‌کند، گفت: در این بخش اصفهان، تبریز و تهران مسئولیت دارند. کما اینکه این سه شهر بودند که در انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی بیشترین نقش را داشتند. عبور از سنت به معنای کنار گذاشتن سنت نیست بلکه باید سنت‌ها را شناخت و تکریم کرد و هرگز نباید آنها را دور انداخت؛ تنها آنچه که برای زندگی امروز مؤثر نیست را باید در موزه‌ها نگهداری کرد.
کیوان ادامه داد: اصفهان در حدود ۲۰۰ سال قبل ویرانه‌ای بوده و امکاناتی که امروز در اختیار جوانان اصفهانی قرار دارد حتی در نسل من وجود نداشت. از نظر فرهنگی اصفهان شهر تک‌ستاره‌هایی است که زود طلوع و زود هم غروب می‌کند و تداوم ندارد.
وی وجود جلفا در جوار شهر اصفهان را نعمتی برای مردم اصفهان دانست که خاستگاه نخستین چاپخانه، نخستین روزنامه و نخستین مدارس پسرانه و دخترانه شده. از زمان مشروطیت به بعد مردم اصفهان مدارس زیادی در شهر تأسیس می‌کنند. در واقع مردم اصفهان نخستین مردمی هستند که متوجه شدند ما از کاروان تمدن بشری دور مانده‌ایم.
این اصفهان‌شناس افزود: از زمان انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی، پنج نسل در سیر زایش و بروز مدنیت تجددخواه در اصفهان مؤثر بوده‌اند. سیدجمال‌الدین واعظ اصفهانی پدر محمدعلی جمالزاده (نسل اول)، جابری انصاری (نسل دوم)، امیرقلی امینی (نسل سوم)، منوچهر قدسی (نسل چهارم) و فضل‌اله صلواتی و هوشنگ گلشیری (نسل پنجم) نمونه‌هایی از افراد مؤثر این پنج نسل هستند. تمام روشنفکران و تحصیل‌کردگان مدرن در این پنج نسل، عالم‌زادگان و افرادی بوده‌اند که ریشه و خانواده روحانی داشته‌اند و به ندرت ریشه در خانواده تجار و بازاریان داشتند.
کیوان با بیان اینکه مردم اصفهان در طول تاریخ به پیشرفت و مدنیت علاقه داشته‌اند، خاطرنشان کرد: باید با پرهیز از بحث‌های سیاسی، اصفهانی و ایرانی بودن را به جوانان یاد داد تا به دور از عملکرد انفعالی و فقدان اندیشه از پایان یافتن اندیشه و مرگ تک ستاره‌ها جلوگیری گردد.
نظر شما