چهارشنبه سوری چه روزی است؟ + تاریخچه، آداب و رسوم و تاریخ

به گزارش ایمنا؛ جشن چهارشنبه سوری مقدمه‌ای برای استقبال از سال نو به حساب می‌آید و تا پیش از شیوع کرونا برگزاری این جشن شامل رسوم مختلفی از آتش‌افروزی و آتش‌بازی تا خوردن آجیل مشکل‌گشا، دورهمی‌های خانوادگی، قاشق‌زنی بود.

• بیشتر بخوانید: تاریخ چهارشنبه سوری ۱۴۰۰

چهارشنبه سوری چیست؟

چهارشنبه سوری یک جشن ایرانی است که هر ساله در غروب آخرین سه‌شنبه با آداب خاصی برگزار می‌شود. برخی پژوهشگران واژه «سور» را به‌معنای «جشن» و برخی دیگر آن را برگرفته از واژه پهلوی «سوریک» به‌معنای «سُرخ» قلمداد کرده‌اند.

چهارشنبه سوری در اقصی نقاط ایران و در هر منطقه با آداب و رسوم خاص همان منطقه برگزار می‌شود. چهارشنبه سوری، یکی از جشن‌های سنتی ایرانی است که در غروب آخرین سه‌شنبه سال خورشیدی و پیش از فرارسیدن نوروز برگزار می‌شود و شامل رسوم مختلفی از آتش‌افروزی و آتش‌بازی تا خوردن آجیل مشکل‌گشا، دورهمی‌های خانوادگی، قاشق‌زنی و… می‌شود که برخی از این آداب و رسوم به فراموشی سپرده شده‌اند.

تاریخچه چهارشنبه سوری

جشن «سور» از گذشته بسیار دور در ایران زمین مرسوم بوده‌است که جشنی ملی و مردمی است و «چهارشنبه سوری» نام گرفته‌است که طلایه‌دار نوروز است. در ایران باستان در پایان هر ماه جشن و پای‌کوبی با نام سور مرسوم بوده‌است و از سوی دیگر چهارشنبه نزد اعراب «یوم الارباع» خوانده می‌شد و از روزهای شوم و نحس بشمار می‌رفت و بر این باور بودند که روزهای نحس و شوم را باید با شادمانی گذراند.

برخی معتقدند از آنجا که ایرانیان قبل از اسلام، روزهای ماه را با یک نام می‌خواندند و هفته و اساساً چهارشنبه نداشتند و همین طور پریدن از روی آتش و بی‌احترامی به آن با آئین زرتشتیان هم‌خوانی ندارد، که نمی‌توان چهارشنبه سوری را جشنی متعلق به دوران پیش از اسلام دانست.

برخی پژوهشگران نیز می‌گویند جشن چهارشنبه سوری، پیشینه بسیار کهنی دارد و قدمت آن حتی به دوران قبل از ظهور مذهب زرتشت در ایران باز می‌گردد. در ایران باستان هفته وجود نداشته است و زمان برگزاری چهارشنبه سوری در فاصله ۱۰ روز پایانی سال بوده است.

آداب و رسوم چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری مانند هر جشن دیگری مجموعه‌ای از آداب و رسوم منحصربه‌فرد دارد که آن را از دیگر جشن‌ها متمایز می‌کند.

در شب چهارشنبه کوچک‌ترها به دیدن بزرگ‌ترها می‌روند تا چهارشنبه سوری را در کنار هم خوش بگذرانند. از یک یا دو روز قبل، مردم به جمع‌آوری هیزم و بوته مشغول می‌شوند. بعدازظهر سه‌شنبه آخر سال، هیزم‌ها در محیط‌های باز مثل حیاط خانه، خیابان یا میدان روستا به فاصله چند متری از یکدیگر روی هم چیده می‌شوند. با تاریک شدن هوا، مردم هیزم‌ها را به آتش می‌کشند و همه افرادی که دور آتش جمع شده‌اند، با خواندن «سرخی تو از من، زردی من از تو»، از روی آتش می‌پرند تا به نوعی با این کار زردی و ضعف بیماری و غم را به آتش بدهند و از خود دور کنند و سلامتی و شادی و سرخی را از آتش بگیرند. "غم برو، شادی بیا، محنت برو، روزی بیا! " از دیگر اشعاری است که هنگام پرش از روی آتش خوانده می‌شود. آتش‌بازی فقط گوشه‌ای از این جشن به شمار می‌رود؛ دورهمی و در کنار یکدیگر بودن، پایان‌بخش این مراسم باستانی است.

یکی دیگر از آداب و رسوم چهارشنبه سوری قاشق زنی است. در این مراسم افراد در سنین مختلف با پوشش مبدل و عموماً با سر کردن چادر به در خانه‌ی ساکنین شهر می‌روند، با قاشق بر پشت کاسه‌های فلزی خود که در دست دارند می‌کوبند و از صاحب‌خانه تقاضای خوراکی‌های مختلف می‌کنند. عموماً انواع شیرینی‌جات، آجیل، میوه و غیره به قاشق زن داده می‌شود. این رسم شباهت‌های قابل‌توجهی به رسوم شب هالووین دارد.

پیش‌تر مردم برخی از شهرها نظیر اصفهان و تهران رسم داشتند کوزه یا ظرفی را که در طول سال استفاده نکرده‌اند به نشانه‌ی خارج کردن شانس و ارواح بد از خانه به بیرون پرتاب کرده و بشکنند. در شهر شیراز مردم معتقد بودند که اگر در قناتی که سرچشمه آن از مقبره‌ی سعدی است، حمام کنند سال سلامتی را سپری خواهند کرد. آن‌ها معمولاً برای زیارت و دعا در این شب به آرامگاه شاه‌چراغ می‌روند. در تبریز زنان آینه، شانه و جاروی جدید می‌خریدند، از روی نهرها و سرچشمه‌ها می‌پریدند، تمام کوزه‌های قدیمی را می‌شکستند و با کوزه‌ها و آب تازه به استقبال سال نو می‌شتافتند.

چهارشنبه سوری ۹۹ کی است؟

چهارشنبه سوری از غروب آخرین سه‌شنبه اسفند هر سال آغاز می‌شود و تا نخستین دقایق چهارشنبه ادامه می‌یابد. چهارشنبه سوری سال ۱۳۹۹ مصادف با روز سه‌شنبه ۲۶ اسفند ماه است.

چهارشنبه سوری ۱۴۰۰

چهارشنبه سوری سال ۱۴۰۰ مصادف با روز سه‌شنبه ۲۴ اسفند ماه است.

چهارشنبه سوری به انگلیسی

چهارشنبه سوری در زبان انگلیسی به Fireworks Wednesday ترجمه می‌شود.