به گزارش ایمنا، بارها از کمبود بودجه وزارت آموزش و پرورش سخن گفته شده است اما درباره ابعاد این کمبود صحبتی در میان نیست.
این گزارش در پی آن است که تا حد ممکن تصویری از وضع موجود بودجه این وزارتخانه ارائه کند. در بررسی ردیف‌های اعتبارات آموزش و پرورش در لایحه بودجه موارد عجیبی نیز مشاهده می‌شود که ذکر آنها می‌تواند موجب شفافیت بیشتر وضع بودجه‌نویسی در این وزارت آموزش و پرورش، و نگاه سازمان برنامه و بودجه به آن شود؛ امید است وزارت آموزش و پرورش توضیحات مشروح‌تری از وضعیت لایحه بودجه ۱۴۰۰ این وزارتخانه در اختیار مردم قرار داده و با همکاری مجلس شورای اسلامی اصلاحات لازم در بودجه این وزارتخانه صورت پذیرد.
تعداد دانش‌آموزان سال آینده
مقادیر ذکر شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ آموزش و پرورش نشان می‌دهد مدارس دولتی در سال تحصیلی آینده (۱۴۰۱-۱۴۰۰) میزبان ۱۳ میلیون و ۳۹۱ هزار و ۵۱۲ دانش‌آموز خواهند بود.
بر اساس ردیف‌های بودجه به نظر می‌رسد برای دانش‌آموزان مدارس غیردولتی سهمی از بودجه عمومی کشور در نظر گرفته نشده است؛ جمعیت دانش‌آموزی که از سوی وزارت آموزش و پرورش برای آنها درخواست بودجه شده، به شرح زیر است:
آمار جمعیت دانش‌آموزی دوره عمومی در لایحه بودجه ۱۴۰۰
| عنوان | پیش دبستانی | ابتدایی | متوسطه اول |
| روستایی | ۱۷۰.۰۰۰ | ۲.۲۸۷.۴۱۶ | ۷۸۲.۷۱۴ |
| شهری | ۴.۷۴۸.۴۰۵ | ۲.۳۶۰.۵۱۷ | |
| عشایری | ۱۶۲.۱۱۶ | ۴۱.۴۰۳ | |
| اتباع خارجی | ۵۰.۰۰۰ | ۲۵.۰۰۰ | |
| سکونتگاه غیررسمی | ۱۰۰.۰۰۰ | ۰ | |
| خارج از کشور | ۴.۷۲۸ | ۲.۱۰۵ | |
| جمع | ۱۷۰.۰۰۰ | ۷.۳۵۲.۶۶۵ | ۳.۲۱۱.۷۳۹ |
آمار جمعیت دانش‌آموزی متوسطه دوم در لایحه بودجه ۱۴۰۰
| عنوان | نظری | کار و دانش | فنی و حرفه‌ای |
| روستایی | ۱۸۶.۸۱۴ | ۷۱.۴۷۳ | ۱۹.۲۷۷ |
| شهری | ۱.۳۴۲.۹۴۳ | ۴۲۷.۳۲۰ | ۳۸۹.۴۵۸ |
| عشایری | ۱۲.۰۵۱ | ۲.۰۰۰ | ۳.۹۱۳ |
| اتباع خارجی | ۰ | ۰ | ۰ |
| سکونتگاه غیررسمی | ۰ | ۰ | ۰ |
| خارج از کشور | ۱.۸۴۷ | ۰ | ۰ |
| جمع | ۱.۵۴۳.۶۵۵ | ۵۰۰.۷۹۳ | ۴۱۲.۶۴۸ |
به آمار جداول فوق باید ۷۹.۷۶۰ دانش‌آموز مدارس استثنایی و ۱۲۰.۲۵۲ دانش‌آموز مدارس سمپاد را نیز اضافه کرد.
در اعتبارات وزارت آموزش و پرورش ردیفی خاص آموزش ۱۰۰ هزار دانش‌آموز ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه شهرها در مقطع ابتدایی (سرانه ۱۲۳ هزار و ۱۰۰ تومان)، و همچنین آموزش ۷۵ هزار دانش‌آموز اتباع خارجی در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول (دوره آموزش عمومی) در نظر گرفته شده است.
سرانه آموزشی هر دانش‌آموز در مدرسه عادی دولتی
همانطور که اشاره شد، بررسی ردیف‌های بودجه لایحه ۱۴۰۰ آموزش و پرورش (ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها ۱۲۷۵۰۳) نشان می‌دهد در سال آینده «مدارس عادی دولتی داخل کشور» پذیرای حدود ۱۳ میلیون ۱۲ هزار و ۸۲۰ دانش‌آموز، و ۱۷۰ هزار نوآموز پیش‌دبستانی خواهند بود.
کمترین سرانه مربوط به نوآموزان پیش‌دبستانی به میزان ۴۱۴ هزار تومان و بیشترین میزان مربوط دانش‌آموزان متوسطه دوم نظری به میزان ۱۰ میلیون تومان است.
در صورتی که سرانه ریالی را به سرانه ارزی (دلار) کنیم، امکان مقایسه وضعیت سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش کشور با سایر کشورها (مانند ارقام ذکر شده در گزارش OECD) فراهم می‌شود.
سرانه آموزشی دانش‌آموزان دوره عمومی در لایحه بودجه ۱۴۰۰
| شماره دستگاه | پیش‌دبستانی | ابتدایی | متوسطه اول |
| ۱۲۷۵۰۰ | ۰ | ۹۹۲.۹۴۰ | ۵۷۲.۴۶۰ |
| ۱۲۷۵۰۳ | ۰ | ۳۸۷.۶۸۱.۸۸۹ | ۲۵۵.۵۴۲.۶۹۲ |
| ۱۲۷۵۰۹ | ۰ | ۶.۲۰۸.۴۲۱ | ۲.۹۰۰.۵۹۵ |
| ۱۲۷۵۱۱ | ۰ | ۳.۱۹۰.۲۵۰ | ۳.۹۳۶.۳۹۳ |
| ۱۲۷۵۹۴ | ۰ | ۸۳۷.۱۳۶ | ۴۴۱.۹۹۵ |
| ۱۲۷۶۱۱ | ۰ | ۵.۵۹۲.۰۰۰ | ۲.۳۷۰.۰۰۰ |
| ۱۲۷۵۹۰ | ۷۰۴.۰۰۰ | ۰ | ۰ |
| جمع (میلیون ریال) | ۷۰۴.۰۰۰ | ۴۰۴.۵۰۲.۶۳۶ | ۲۶۵.۷۶۴.۱۳۵ |
| جمعیت (نفر) | ۱۷۰.۰۰۰ | ۷.۳۴۷.۹۳۷ | ۳.۲۰۹.۶۳۴ |
| سرانه (ریال) | ۴.۱۴۱.۱۷۶ | ۵۵.۰۴۹.۸۲۴ | ۸۲.۸۰۲.۰۰۶ |
| سرانه (دلار ۱۱.۵۰۰ تومانی) | ۳۶ | ۴۷۹ | ۷۲۰ |
سرانه آموزشی دانش آموزان دوره متوسطه در لایحه بودجه ۱۴۰۰
| شماره دستگاه | نظری | کار و دانش | فنی و حرفه‌ای |
| ۱۲۷۵۰۰ | ۵۳۹.۹۰۰ | ۳۶۰.۷۸۵ | ۴۰۲.۴۱۰ |
| ۱۲۷۵۰۳ | ۱۴۵.۶۰۳.۵۹۲ | ۴۵.۲۹۶.۷۱۶ | ۳۳.۷۷۲.۷۰۹ |
| ۱۲۷۵۰۹ | ۱.۵۱۸.۹۲۵ | ۳۴۴.۱۷۰ | ۳۰۹.۲۶۵ |
| ۱۲۷۵۱۱ | ۵.۹۳۶.۳۶۰ | ۱.۶۶۴.۳۷۷ | ۱.۲۰۷.۲۶۶ |
| ۱۲۷۵۹۴ | ۸۵.۷۲۰ | ۸۷.۶۰۰ | ۸۷.۰۶۸ |
| ۱۲۷۶۱۱ | ۱.۴۳۹.۲۵۰ | ۰ | ۰ |
| ۱۲۷۵۱۹ | ۰ | ۱.۱۶۳.۶۱۶ | ۰ |
| جمع (میلیون ریال) | ۱۵۵.۱۲۳.۷۴۷ | ۴۸.۹۱۷.۲۶۴ | ۳۵.۷۷۸.۷۱۸ |
| جمعیت (نفر) | ۱.۵۴۱.۸۰۸ | ۵۰۰.۷۹۳ | ۴۱۲.۶۴۸ |
| سرانه (ریال) | ۱۰۰.۶۱۱.۵۸۵ | ۹۷.۶۷۹.۶۰۸ | ۸۶.۷۰۵.۱۷۷ |
| سرانه (دلار ۱۱.۵۰۰ تومانی) | ۸۷۵ | ۸۴۹ | ۷۵۴ |
سرانه آموزشی بر اساس اعتبارات هزینه‌ای ذکر شده برای برنامه‌های آموزش ابتدایی (۱۸۰۱۰۰۱۰۰۰)، آموزش متوسطه اول (۱۸۰۱۰۰۵۰۰۰)، متوسطه دوم نظری (۱۸۰۱۰۰۶۰۰۰)، متوسطه دوم فنی و حرفه‌ای (۱۸۰۲۰۷۶۰۰۰)، متوسطه دوم کار و دانش (۱۸۰۲۰۷۷۰۰۰)، پیش‌دبستان (۱۸۰۱۰۰۳۰۰۰) درج شده و نرخ دلار، ۱۱.۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده است.
در برنامه درسی ملی (صفحه ۴۸)، مدت آموزش در هر پایه تحصیلی ۳۷ هفته تعیین شده است.
لازم به ذکر است بودجه سال جاری وزارت آموزش و پرورش ۱۱۱ هزار و ۱۰۶ میلیارد تومان برآورد شده که ۸۲ درصد آن (حدود ۹۱ هزار میلیارد تومان) در برنامه آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی برای دانش‌آموزان هزینه می‌شود.
عجایب لایحه بودجه آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۰
- ردیف ۱۸۰۱۰۲۵۰۰۹ اختصاص به خرید ۷۰۰ هزار کتاب برای تجهیز کتابخانه‌های مدارس دولتی دارد. در ردیف مذکور سرانه ۸ هزار و ۱۰۰ تومانی برای هر جلد کتاب در نظر گرفته شده است. گویا مدیران و کارشناسان وزارت آموزش و پرورش و سازمان برنامه و بودجه سال‌هاست کتاب نخریده‌اند و از قیمت آن بی‌اطلاع هستند!
- ردیف ۱۶۰۱۰۱۲۰۰۱ به بهداشت مدارس اختصاص یافته است. اعتبارات این ردیف با مشارکت ۴۵ درصدی وزارت بهداشت و ۲۵ درصدی وزارت ورزش و جوانان تأمین می‌شود؛ در این ردیف برای ۹۵ هزار ۹۰۰ مدرسه سرانه‌ای ۲ میلیون و ۱۶۳ هزار تومانی تعیین شده است. در صورتی که جمعیت دانش‌آموزی لایحه بودجه ۱۴۰۰ را بر تعداد مدارس تقسیم کنیم، به طور متوسط سهم هر مدرسه ۱۳۵ دانش‌آموز خواهد بود. آیا مدارس خواهند توانست با هفته‌ای ۵۸ هزار و ۵۰۰ تومان، بهداشت دانش آموزان خود را در طول ۳۷ هفته تحصیلی تأمین کنند!؟
- ردیف‌های ۱۷۰۲۰۱۱۰۰۷ الی ۱۷۰۲۰۱۱۰۰۹ اختصاص به فعالیت‌های ورزشی مرتبط با برنامه درسی دانش‌آموزان هستند و ظاهراً تنها دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی و متوسطه اول (۱۰ میلیون و ۲۷۰ هزار دانش‌آموز) را با سرانه ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان تحت پوشش قرار خواهند داد.
- انتظار می‌رفت در ردیف ۱۸۰۱۰۰۹۰۱۲ حمایت بیشتری از دانش‌آموزان محروم جهت دسترسی به کتاب درسی رایگان صورت پذیرد اما متأسفانه وزارت آموزش و پرورش جمعیت تحت پوشش این ردیف را ۲.۵ میلیون نفر، با سرانه ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته است. این در حالی است که قیمت کتاب‌های درسی برای سال تحصیلی جاری برای مقطع ابتدایی در بازه «۲۴ تا ۳۴ هزار تومان»، مقطع متوسطه اول «۴۹ تا ۵۹ هزار تومان» و برای مقطع متوسطه دوم «۵۲ تا ۷۱ هزار تومان» توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تعیین شده بود و احتمالاً در سال تحصیلی آینده این قیمت‌ها افزایش خواهند یافت.
شوخی لایحه بودجه با آسیب‌های اجتماعی
در حالی که برخی از مدیران وزارت آموزش و پرورش خبر از درگیر بودن ۳۰ درصد دانش‌آموزان کشور با آسیب‌های اجتماعی می‌دهند اما ردیف‌های بودجه مرتبط با این موضوع بیشتر شبیه یک شوخی تلخ است!
در این ردیف‌ها پوشش ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار نفری مورد نیاز (۳۰ درصد دانش‌آموزان)، به ۲ میلیون و ۵۶۰ هزار نفر کاهش داده شده و فاجعه بارتر اینکه سرانه در نظر گرفته شده برای این بخش مهم، ۱۵ هزار و ۴۰۰ تومان است (ردیف‌های ۱۸۰۱۰۱۸۰۰۱ الی ۱۸۰۱۰۱۸۰۰۳).
به نظر می‌رسد مدیران و کارشناسانی که اقدام به تهیه این ردیف‌های اعتباری کرده‌اند، نمی‌دانند کم‌توجهی به این حوزه چه هزینه‌ها و خساراتی را برای جامعه و کشور در پی خواهد داشت.
بازماندگان از تحصیل
بر اساس برنامه کیفیت‌بخشی و توسعه عدالت آموزشی (۱۲۷۵۹۴) در لایحه بودجه ۱۴۰۰ آموزش و پرورش، اعتبارات مربوط به بازماندگان از تحصیل مختص مقاطع ابتدایی و متوسطه اول (دوره آموزش عمومی) است و برای متوسطه دوم مبلغی تعیین نشده است.
طبق اعداد لایحه بودجه، در سال تحصیلی آینده ۸۶ هزار و ۵۰۱ بازمانده از تحصیل، در ۸ استان تحت حمایت قرار خواهند گرفت. ۷۵ درصد این افراد در استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی هستند.
آمار بازماندگان از تحصیل در لایحه بودجه ۱۴۰۰
| استان | ابتدایی | متوسطه اول |
| ایلام | ۶۱۷ | ۳۶۹ |
| خراسان شمالی | ۱.۱۶۰ | ۶۲۳ |
| هرمزگان | ۳.۳۳۶ | ۱.۷۸۴ |
| لرستان | ۲.۹۱۸ | ۲.۶۹۴ |
| کرمان | ۶.۳۲۱ | ۲.۹۵۱ |
| آذربایجان غربی | ۵.۹۰۷ | ۶.۴۲۶ |
| سیستان و بلوچستان | ۵.۵۹۲ | ۱۳.۵۲۸ |
| خوزستان | ۱۱.۹۵۵ | ۲۰.۳۲۰ |
| جمع | ۳۷.۸۰۶ | ۴۸.۶۹۵ |
منبع: تسنیم
نظر شما