انواع اختلالات شخصیتی چیست؟

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، اختلال شخصیتی، الگوهای رفتاری طولانی‌مدت و تجربیات درونی هر فرد است که تفاوت زیادی نسبت به آنچه که در جامعه از افراد انتظار می‌رود دارد. چنانچه این الگوها که از اواخر دوران بلوغ یا اوایل بزرگسالی شکل می‌گیرد، مخالف موازین تعریف‌ شده باشد، منجر به بروز اختلال شخصیتی می‌شود؛ در نتیجه باعث پریشان‌ احوالی و مشکلات عملکردی فرد مبتلا می‌شود که در صورت اقدام نکردن برای درمان تا آخر عمر پا بر جا می‌ماند. تشخیص این اختلالات نیازمند تجربه، تخصص و بررسی الگوهای عملکردی بلند مدت است و یک فرد می‌تواند به بیش از یک مورد از آن‌ها مبتلا باشد. اختلالات شخصیتی حداقل دو مورد از چهار زمینه "طرز تفکر در مورد خود و دیگران"، "شیوه پاسخگویی عاطفی"، "نحوه ارتباط با افراد دیگر" و "روش کنترل رفتار شخصی" را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد و در مجموع شامل ۱۰ مورد می‌شود که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی

این اختلال الگویی از بی اعتنایی به دیگران یا نقض حقوق آن‌هاست و رفتار فرد مبتلا به آن با هنجارهای اجتماعی مطابقت ندارد. ممکن است فرد به طور مکرر دروغ بگوید، دیگران را فریب دهد و حتی شتاب‌زده، بدون فکر و بی‌اراده عمل کند و در برابر رفتارهای نادرست خود هیچ‌گونه احساس اضطراب یا گناهی نداشته باشد.

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین

الگوی کمرویی شدید، خودکم‌بینی بسیار، احساس بی‌کفایتی و حساسیت شدید نسبت به انتقاد، مخصوص مبتلایان به این نوع اختلال است. ترس از پذیرفته نشدن و دوست داشته نشدن، مورد انتقاد قرار گرفتن و طرد شدن باعث می‌شود که مبتلایان به اختلال شخصیت اجتنابی تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران نداشته باشند، خود را به‌اندازه کافی خوب نبینند و از نظر اجتماعی ناسازگار باشند.

اختلال شخصیت مرزی

الگوی شخصیتی فرد مبتلا به اختلال مرزی عبارت است از بی‌ثباتی در روابط شخصی و عاطفی، ابراز احساسات شدید، خودانگاری و تکانشگری (impulsivity) که باعث می‌شود فرد برای جلوگیری از نادیده گرفته شدن بیش از حد پیش رود، مرتباً اقدام به خودکشی کند، درجه بسیار شدید و نامناسب از عصبانیت را به نمایش بگذارد یا احساس خستگی مداوم داشته باشد.

اختلال شخصیت وابسته

فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته با فراگیری روانی بسیار بالا، رفتار مطیعانه، نیاز به مراقبت و توجه دائمی دیگران، احساس ناامنی و اضطراب شدید در صورت دریافت نکردن پاسخ از دیگران در برابر درخواست‌های خود و ترس دائمی از ترک شدن و تنها ماندن مواجه می‌شود. این فرد در تصمیم‌گیری‌های روزانه با مشکل مواجه می‌شود و به دلیل ترس از ناتوانی در مراقبت از خود، در مواقع تنهایی احساس ناراحتی یا درماندگی می‌کند.

اختلال شخصیت هیستریک یا نمایشی

مبتلایان به اختلال نمایشی، الگویی از احساسات بیش از حد، رفتارهای هیجانی و نمایشی، جلب‌ توجه‌ کننده و برقرار کننده روابط پرشور اما سطحی و موقت را از خود نشان می‌دهند که با تظاهر فخرفروشی و قرار دادن خود در کانون توجه همراه است. این افراد اگر مورد توجه کامل قرار نگیرند احساس ناراحتی و آزار پیدا می‌کنند.

اختلال شخصیت خود شیفته

افراد خودشیفته دائماً نیاز به تحسین دارند، خود را بزرگ‌تر، مهم‌تر، بالاتر، داناتر، تواناتر و لایق‌تر از دیگران می‌دانند و هرگز با دیگران همدلی نمی‌کنند. فرد مبتلا به خودشیفتگی با وجود احساس برحق بودن، خودپسندی فرا طبیعی، تکبر بیش از حد و انتظارات غیر واقع‌گرایانه و غیرممکن که امکان تحقق ندارند، ممکن است دچار ناامیدی شدید و حتی افسردگی شوند.

اختلال شخصیت وسواسی-جبری

ویژگی‌های مبتلایان به اختلال شخصیت وسواسی-جبری شامل الگوی کنترل‌کننده، کمال‌گرا و غیرقابل‌انعطاف در اخلاق و ارزش‌های فردی، نظم بسیار زیاد و وسواس‌گرایانه، تمرکز بیش از حد روی تمامی جزئیات، کار کردن بیش از حد حتی به ازای وقت نگذاشتن برای تفریح با دوستان و خانواده،، ناتوانی در اعتماد به توانایی دیگران برای انجام مسئولیت‌ها و در نتیجه مخالف با تفویض اختیار به دیگران، محدودیت در برقراری روابط عمیق و ارائه پاسخ‌های تفصیلی برای سوالات است.

اختلال شخصیت پارانوئید یا بدگمان

همه افراد مورد سوءظن، شک و بی‌اعتمادی فرد پارانوئید قرار دارند و حتی ممکن است از نظر او بدجنس، پست‌فطرت و دشمن تلقی شوند. این افراد بسیار اهل دعوا و مرافعه بوده و گمان می‌کنند که دیگران به آن‌ها آسیب می‌رسانند و فریبشان می‌دهند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

زندگی اجتماعی منزوی و درون‌گرا، دوری از روابط اجتماعی و ابراز احساسات ضعیف و محدود از ویژگی‌های افراد مبتلا به اسکیزوئید است. این فرد به تمجید یا انتقاد دیگران اهمیت نمی‌دهند، به دنبال برقرای ارتباطات نزدیک با دیگران نیستند و فقط تمایل دارند که تنها باشند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

افراد مبتلا به اسکیزوتایپال طرز فکری تحریف‌دشده و منتسب به خود، عقاید منحصر به فرد، خطاهای ادراکی، رفتارهای غیرمترقبه ناراحت‌کننده و علاقه به انزوای اجتماعی دارند. شخصیت، گفتار، رفتار و ظاهر این گروه به حدی عجیب و نامتعارف است که آن‌ها را دچار اضطراب اجتماعی بیش‌ از حد می‌کند. برقراری ارتباط با این افراد نیز به شیوه‌هایی غیرمعمول نیاز دارد.