به گزارش خبرنگار ایمنا، حدود سه ماه از جولان ویروس کرونا در کشور می‌گذرد، روزهایی که برخی خانواده‌ها خود را قرنطینه کرده و برای در امان ماندن از ابتلاء به کرونا در خانه ماندن را ترجیح داده‌اند.
هر چند در خانه ماندن در بحران شیوع کرونا بهترین و عاقلانه‌ترین راهکار است، اما این شرایط در برخی خانواده‌ها منجر به پررنگ شدن اختلافات بین زن و شوهر و دیگر اعضای خانواده شده است؛ به اعتقاد مسئولان سازمان بهزیستی کشور خشونت‌های خانگی حدود ۳۰ درصد و خودکشی نیز حدود ۵۰ درصد افزایش یافته که این امر بیانگر تشدید آسیب‌های ناشی از شیوع کرونا، در زیر سقف خانه‌ها است.
به گفته مسئولان سازمان بهزیستی و با استناد به آمار تماس‌ها با سامانه ۱۴۸۰ زنان و کودکان آسیب‌پذیرترین اقشار در خشونت‌های خانگی هستند؛ در حقیقت قرنطینه و تعطیلی کسب و کارها طی ماه‌های اخیر که بنا بر نظر کارشناسان حوزه سلامت انجام شد، علاوه بر مضیقه اقتصادی و سختی امرار معاش منجر به بهم ریختن وضعیت روانی خانواده‌ها نیز شد.
هراس اجتماعی شهروندان از ابتلاء به کرونا و بهم ریختن سبک زندگی عادی و ناخواسته تن دادن به فرم جدید زندگی رویکرد ناخوشایند خشونت خانگی و شدت یافتن آنها در بین زوجین را به همراه داشته است. در واقع استرس، چالش و خشونت‌هایی که خانواده‌ها با آن دست به گریبان شدند شاید کمتر از آسیب کرونا نباشد و چه بسا در طولانی‌مدت آسیبی به مراتب شدیدتر به همراه آورد.
خشونت خانگی به معنی رفتار خشونت‌آمیز و سلطه‌گرانه یک عضو خانواده علیه عضو یا اعضای دیگر همان خانواده است. بر اساس مطالعات جامعه شناسی هدف اصلی خشونت خانگی کودکان خردسال هستند. دومین نوع خشونت معمول در خانواده، خشونت علیه زنان است. خشونت درون خانواده بازتاب الگوهای کلی‌تر رفتار خشن است. بسیاری از مردانی که زنان و کودکانشان را از نظر فیزیکی مورد آزار قرار می‌دهند در زمینه‌های دیگر سابقه خشونت دارند.
همدیگر را درک کنیم
در این ارتباط محمدرضا ایمانی، یک روانشناس اجتماعی با اشاره به اینکه بحران کرونا در افزایش خشونت خانگی اثرگذار است به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در بحران شیوع کرونا می‌توان گفت ناسازگاری زوجین و مسائل اقتصادی مهم‌ترین عوامل بروز خشونت‌های خانگی است.
وی با بیان اینکه شیوع کرونا علی‌رغم نقاط منفی که دارد به اعتقاد روانشناسان نقاط قوت زیادی نیز داشته است، اضافه کرد: تاکنون خانواده‌ها به دلیل مشغله‌هایی که داشتند فرصت زیاد نشستن کنار همدیگر، حرف زدن، بحث کردن، حل موضوعات جدی خانواده و شنیدن درد و دل فرزندان را نداشتند، طبیعی است که فرصت کمی را در کنار هم بودند اما حالا به واسطه شیوع ویروس کرونا دو ماه است که افراد مجبور هستند ساعت‌های متمادی و زیادی را در کنار یکدیگر باشند و اغلب حرف و گفتمان جدیدی با یکدیگر ندارند.
این روانشناس اجتماعی تاکید می‌کند: اگر بپذیریم الگوی رفتاری و ساختار فکری ما با یکدیگر متفاوت است، بهتر می‌توانیم شرایط را درک کنیم. بنابراین با توجه به اینکه شناخت و آگاهی لازم را نداریم و به مشاور هم مراجعه نمی‌کنیم که این امر به ناسازگاری تبدیل می‌شود.
ایمانی بر این باور است که باید درک کنیم روی یکسری مسائل دست نگذاریم چون دست گذاشتن روی برخی موضوعات باعث عصبانیت افراد می‌شود و در نتیجه عصبانیت و ناراحتی، نزاع و خشونت را به همراه دارد؛ نزاع‌هایی که امروز با آنها مواجه هستیم از بحث و گفت‌وگو عبور کرده و ممکن است منجر به برخوردهای خشونت‌آمیز شود.
وی خاطرنشان می‌کند: هر قدر که افراد پخته‌تر و آشناتر به اصول روابط خانواده باشند، می‌توانند بهتر عمل کنند. بهتر است در این شرایط همدیگر را درک کنیم و از کلمات بهتری برای گفت‌وگو استفاده کنیم تا از این بحران عبور کنیم.
افزایش ۴۰ درصدی اختلافات حاد زناشویی در اصفهان
همچنین مجتبی ناجی، معاون اجتماعی بهزیستی استان اصفهان با اشاره به افزایش آمار اختلافات زوجین در اسفندماه سال ۹۸، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آمار تماس با سامانه ۱۲۳ و ۱۴۸۰ بیانگر افزایش ۴۰ درصدی اختلافات خانوادگی در اصفهان نسبت به سال گذشته است.
وی تصریح می‌کند: بیشتر موارد هم مربوط به اختلاف‌نظر زوجین بر سر رعایت اصول بهداشتی برای پیشگیری از شیوع کرونا بود.
ناجی تاکید می‌کند: خانواده‌هایی که تعارض یا تنش‌های زمینه‌ای داشتند بیشتر دچار اختلاف شده‌اند باید توجه داشت که مطابق با آمار صدای مشاوره خط ۱۴۸۰ اختلافات خانوادگی سه برابر و آمار ۱۲۳ اورژانس اجتماعی نیز حاکی از افزایش ۴۰ درصدی اختلافات حاد زناشویی در فروردین امسال نسبت به فروردین سال ۹۸ است.
وی با تاکید بر اینکه در زمینه کودک آزاری شاهد کاهش موارد گزارش شده در اصفهان بوده‌ایم، اضافه می‌کند: با توجه به اینکه کودک آزاری انواع متفاوتی دارد، اغلب میزان کودک آزاری جسمی با مدت مشابه سال قبل ثابت بوده و تغییر محسوسی نداشته همچنین کودک آزاری عاطفی و روانی و کودک آزاری که از نوع غفلت بوده نیز کاهش یافته است.
کاهش ۸۳ درصدی فرار از منزل
معاون اجتماعی بهزیستی استان اصفهان با اعلام اینکه در بحران کرونا فرار از منزل ۸۳ درصد کاهش یافته است. اظهار می‌کند: در بحران کرونا والدین وقت بیشتری را با فرزندان می‌گذرانند و در تصمیمات خانوادگی، تماشای فیلم و سریال و انجام بازی‌های دسته‌جمعی در خانواده مشارکت داشتند.
وی در توصیه به خانواده‌ها می‌افزاید: باید خانواده برای گذراندن اوقات فراغت برنامه و طرحی داشته باشند مانند مطالعه، تماشای سریال، داستان گویی و خاطره گویی و هر برنامه‌ای که به فراخور خرده‌فرهنگ خانواده بوده جهت به اشتراک گذاری دیدگاه‌ها و اعتقادات نقطه‌نظرات اعضای خانواده با همدیگر است به آن بپردازند و از بلاتکلیفی و اتلاف وقت اجتناب کنند.
ناجی معتقد است پناه بردن به فضای مجازی در حد معقول توصیه می‌شود، اما استفاده افراطی از این فضا و بودن فیزیکی در کنار اعضای خانواده و سیر دائمی در دنیای مجازی و داشتن فاصله روانی از خانواده صحیح و اصولی نیست. داشتن تعاملات زنده بین اعضای خانواده و ارتباط‌های حقیقی در قالب ارتباطات کلامی و غیرکلامی را توصیه می‌کنیم.
ضعف مهارت‌های قبلی در مدیریت خانواده در شرایط بحران
همچنین احمد پدرام، روانشناس بالینی نیز درباره اینکه از مواهب و نکات مثبت شیوع کرونا این است که می‌تواند افراد خانواده را متوجه ضعف‌ها و بی مهارتی‌ها در مدیریت خانواده کند، می‌گوید: اما از سوی دیگر اکنون که بچه‌ها به مدرسه نمی‌روند و دید و بازدیدهای بهاری و بیرون رفتن‌های بانوان کمتر شده، بروز این موارد باعث پایین آمدن صبر و تحمل افراد خانواده می‌شود.
وی تاکید می‌کند: هنگامی که زوجین نمی‌توانند به درستی با یکدیگر صحبت کنند و گفت و شنودهای آنها دارای مشکل است، وجود ضعف، ناقصی و نابلدی در تعاملات و گفت و شنودها نشان‌دهنده ضعف در مهارت‌های قبلی آنها و مدیریت خانواده در شرایط بحران است.
پدرام معتقد است به دلیل همین وجود ضعف در مهارت‌های قبلی است که در دوران قرنطینه و با شیوع بحران کرونا در کشور تنش در بین اعضای خانواده‌ها زیاد شده است. معمولاً والدین نمی‌توانند به درستی با فرزندان خود صحبت کنند، شاید در طی سال‌ها جمع خانوادگی به این معنا شکل نگرفته است که هر کس جای خودش، سر میز غذا، سر سفره، رو به روی تلویزیون و کنار مبل بنشیند و این موارد نشان می‌دهد خانواده‌ها نیاز دارند که در سیستم خانوادگی‌شان جایگاه و حق هر کسی مشخص باشد.
این استاد دانشگاه تصریح می‌کند: ممکن است پدر خانواده انتظار داشته باشد که در ایام قرنطینه و مواقعی که در خانه است هر چه می‌گوید مابقی افراد خانواده از او اطاعت کنند. یا اینکه مادر خانواده در این دوران می‌بیند که قبلاً مدیریت امور خانه بر عهده خود او بوده و اکنون در اختیار مرد خانه و مداخله فرزندان است و دچار خستگی می‌شود.
این روانشناس در زمینه تغییر روند امور خانه در ایام قرنطینه، ادامه می‌دهد: در زمینه تحصیل فرزندان نیز در این ایام به دلیل سیستم جدید و آموزش از راه دور تغییراتی اتفاق افتاده و بیشتر مادر خانواده درگیر مسائل آموزشی فرزندان می‌شود و باید به جای ناظم کودک را سر کلاس درس رو به روی تلویزیون بنشاند و گوشی را برای استفاده آنلاین به فرزند دهد و گاهی اوقات دیگر کودک گوشی را به مادر پس نمی‌دهد.
به گفته پدرام باید افراد به توانایی‌های قبلی خود بیندیشند و دریابند که کدام مهارت را برای مدیریت شرایط بحران کنونی ندارند و کدام مهارت‌های جدید به ضرورت‌های زندگی آنها اضافه شده است. در شرایط بحران کنونی لازم است که مادر خانواده به نحوه استفاده از رایانه، تبلت و گوشی در فضای مجازی آگاهی داشته باشد.
این استاد دانشگاه اضافه می‌کند: نگهداشتن فرزندان در خانه در شرایط اپیدمی، جلوگیری از بیرون رفتن نوجوانان به محیط بیرون از منزل و در امان نگهداشتن آنها از تهدید فضاهای آلوده و خیابان‌ها بر عهده والدین است. باید والدین با حوصله کافی دلیل بی صبری های خود را بشناسند و بدانند که همه این موارد مربوط به شیوع کرونا نیست.
این روانشناس معتقد است که شیوع کرونا ما را در یک فضایی نگه‌داشته که در آن متوجه شدیم که آگاهی کامل به نحوه رفتار محترمانه، صمیمانه، همدلانه و کمک‌کننده به همدیگر را نداریم. در این شرایط بحرانی که مرد خانه سر کار نمی‌رود می‌تواند در امور منزل و سرگرم کردن کودکان و انجام بازی‌های خلاقانه برای بهتر سپری شدن اوقات آنها به همسر خود کمک کند.
پدارم اظهار می‌کند: همه این موارد ضرورت‌های استفاده درست از اوقاتی است که قبلاً به آن اوقات فراغت گفته می‌شد و اکنون به آن قرنطینه می‌گوئیم. باید اعضای خانواده در این قرنطینه بتوانند بیشتر و ظریف‌تر متوجه نیازهای همدیگر به نسبت سن، جنس و نقش خود باشند.
وی تاکید می‌کند: در گذشته برای جلوگیری از دعواهای خانوادگی رفتن به مهمانی و یا دعوت مهمان و رفتن به مسافرت اولویت برنامه‌های خانوادگی در ایام تعطیلی بود. باید بدانیم که همه این موارد بر سر دارایی خانواده نیست و گاهی اوقات از سر نداری از مهارت لذت بردن و کنار هم بودن است و ترجیح می‌دهند بیرون رفته و یا در مهمانی باشند که این اتفاق به دلیل ضعف مهارت ارتباطی، اجتماعی و مهارت‌های زندگی والدین است.
گزارش از: اکرم کیانی - خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما