به گزارش خبرنگار ایمنا، شهر باباحیدر که در دامنه کوه‌های زاگرس واقع شده، یکی از شهرهای استان چهارمحال‌وبختیاری است و وجه تسمیه این شهر به خاطر وجود امامزاده حیدر ابن مالک در درب ورودی این شهر در گذشته است که به آن باب حیدر گفته می‌شد و به مرور زمان به باباحیدر تغییر کرده است، البته این شهر امامزاده دیگری به نام سید میراحمد هم دارد؛ مردم این شهر با گویش بختیاری و لهجه باباحیدری صحبت می‌کنند، این بار نه برای زیبایی‌های طبیعی این دیار بلکه به خاطر سنت‌های خاص آن در ارتباط با ازدواج سری به آن زدیم.
مردم خون گرم این شهر برای سنت‌ها و پیشینه تاریخی خود احترام زیادی قائل هستند و بزرگان و ریش‌سفیدان شهر در اکثر مسائل به ویژه در مورد مسائل فرهنگی به شور و مشورت می‌نشینند و معمولا مسائل را از طریق جلساتی که با حضور ریش‌سفیدان برگزار می‌شود، حل و فصل می‌کنند.
دانستن اینکه مردم باباحیدر در امر ازدواج و مهریه سنت‌های جالبی دارند که شاید تا بحال مثل آن را جایی ندیده و نشنیده باشیم، خالی از لطف نیست، این سنت‌ها از نظر برخی بسیار جالب و زیبا و از نظر برخی حتی خود مردم باباحیدر نازیبا است و باید شکسته شود یا با توجه به مسائل روز کشور به روز و جدید شود اما باید بگوییم همین سنت‌ها هستند که چه غلط و چه درست، شهر باباحیدر را در مورد بحث پرمخاطره ازدواج و مهریه نسبت به بقیه شهرها متمایز و خاص کرده است.
مردم باباحیدر بیش از سی سال است که سنت مهریه را تنها با ۱۴ سکه بهار آزادی در صورت قباله دختران خود برگزار می‌کنند، این موضوع که در بسیاری از شهرهای دیگر کشور مسئله ای به شدت پرماجرا است در این شهر زیبا و سرسبز به روانی رود جاری در آن حل شده و به یک سنت بسیار مهم و غیر قابل تغییرتبدیل شده تا آنجا که مسئولان و مردم شهر باباحیدر به ثبت ملی این سنت فکر می‌کنند تا شاید این تابو شکنی در دیگر نقاط سرزمینمان نیز خودی نشان دهد.
پیگیر ثبت ملی سنت مهریه باباحیدر هستیم
سید محسن میراحمدی، رئیس شورای شهر فارسان و رئیس کمیسیون فرهنگی-اجتماعی شورای شهر باباحیدر در این زمینه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: قدمت شهر باباحیدر بیش از هزاران سال است و اکثر مردم شهر سید طباطبایی و از نسل امامزادگان باباحیدرهستند، پیشینه سنت مهریه دختران در شهر ما به سال‌های دور برمی‌گردد و تا کنون سینه به سینه بین مردم چرخیده و هنوز پا برجاست، یکی از خانواده‌ها قبل از محرم مراسم عقد دخترشان بود و می‌خواستند به جای ۱۴ سکه، ۲۵ سکه مهریه دخترشان باشد که با مخالفت بسیاری از مردم شهر روبه‌رو شد، و این امر نشان می‌دهد مردم همسوی با این سنت هستند.
او می‌گوید: تا چند سال پیش در باباحیدر اصلا طلاقی صورت نگرفته بود و آن را یک موضوع ناپسند و بد می‌دانستند و اکنون نیز آمار طلاق در این شهر پایین است و با جمعیتی بیش از ۱۵ هزار نفر شاید در سال به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد، موضوع طلاق را ریشه‌یابی کرده‌ایم و متوجه شدیم بیشترین علت طلاق در باباحیدر اعتیاد است و نه مهریه کم دختران.
میراحمدی با بیان اینکه سال ۹۶ در یک اجتماع مردمی موضوع مهریه را بررسی و تحلیل کردیم، اضافه می‌کند: بعد از دو ماه بررسی‌ها در این باره نشان داد که دلیل طلاق تعداد سکه و مهریه کم دختران نیست و دلایل دیگری مانند شرایط اقتصادی، اعتیاد و ... است.
او در پاسخ به این سوال که برای ثبت ملی مهریه دختران باباحیدر چه اقداماتی انجام شده؟ می‌گوید: متاسفانه نه، اما به دنبال آن هستیم، در سازمان اوقاف نیز قانونی به نام وقف فرهنگی وجود دارد و در حال پیگیری هستیم تا سنت مهریه باباحیدر را به عنوان یک وقف فرهنگی ثبت کنیم، تا الگویی باشد برای همه و نیاز است تا برای ضمانت اجرایی شدن این سنت در آینده و نسل‌های بعدی آن را ثبت کنیم، همچنین تعدادی از بزرگان شهر به شورا مراجعه کردند و خواستار ثبت ملی شدن این فرهنگ هستند.
رئیس کمیسیون فرهنگی- اجتماعی شورای شهر باباحیدر با اشاره به اینکه قانون است تا سنت مهریه ۱۴ سکه‌ای تنها در صورتی اجرا شود که عروس و داماد هر دو اهل شهر باباحیدر باشند، اظهار می‌کند: اگر عروس و یا داماد اهل باباحیدر نباشند و مثلا بخواهیم دختر به غیر از باباحیدری بدهیم، این سنت اجرا نمی‌شود چرا که باباحیدری‌ها تا حدودی یکدیگر را می‌شناسند و با اجرای سنت مهریه مشکلی ندارند، اما مردم شهرهای دیگر اگر بخواهند با ما وصلت کنند، دیگر مهریه ۱۴ سکه نیست و بعد از جلسه‌ای بین بزرگان مهریه تعیین می‌شود که حتی در این صورت هم مهریه بالا و زیاد نخواهد بود.
او دامه می‌دهد: اکثر ازدواج‌ها در باباحیدر بیشتر بین خودشان است و کمتر با غریبه ازدواج می‌کنند، همچنین به خاطر جلوگیری از سوء استفاده از این بحث فرهنگی ریش‌سفیدان شهر قرار گذاشتند که این قانون بین باباحیدری به باباحیدری باشد و بیرون از باباحیدر به علت اعتماد کمتر بین افراد به صورت دلخواه اجرا می‌شود نه یک سنت.
میراحمدی خاطرنشان می‌کند: مهریه مهم‌ترین رکن برای رسیدن به یک توافق برای اجرای عقد بین دو جوان است و داشتن یک قانون معین برای آن باعث خواهد شد تا بسیاری از اختلافات اولیه در این زمینه که دلیل بسیاری از مشکلات دیگر در آینده هم می‌شود، وجود نداشته باشد و وقتی دو جوان در شروع زندگی خود سنت پیامبر را با همان سادگی که باید باشد، اجرا می‌کنند، قطعا برای آن‌ها ایجاد ذهنیت می‌شود که سایر مسائل زندگیشان را هم طبق همین عادت پیش ببرند و این اتفاق زمینه‌ساز ازدواج آسان نیز خواهد بود.
نظر مردم شهر سرسبز سادات در ارتباط با مهریه یکسان دختران بابا حیدر بسیار متفاوت است، برخی موافق و برخی مخالف اجرا شدن این سنت در شهر هستند، موافقان برای ثبت ملی شدن آن با جدیت تمام حرف می‌زنند و مخالفان با قسمتی از آن مخاف هستند، نه کلیت یکسان بودن مهریه دختران در باباحیدر و خواستار تغییراتی در این زمینه می‌باشند.
مهریه، تمام یک زندگی نیست
سمیه که یکی از دختران تحصیل کرده دیار باباحیدر است و با این سنت ازدواج کرده و اکنون دو فرزند دارد، در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: "شهر باباحیدر شهر سادات است و پیشینه مذهبی دارد، تقریبا نصف بیشتر اهالی شهر از خاندان امامزاده سید میراحمد هستند و قاعدتا نیاز است تا سادات برای اینکه به بقیه نشان دهند پیرو اهل بیت و ساده زیستی هستند و از تجملات دوری می‌کنند، اقدامی در این جهت داشته باشند و چه اقدامی بهتر از داشتن سنتی زیبا برای مهریه که امروزه به جنگی بزرگ بین خانواده‌ها تبدیل شده و سرمنشا بسیاری از مشکلات در ازدواج است."
او ادامه می‌دهد: "مهریه تمام زندگی نیست و نباید برای شروع ازدواج یک مانع باشد، این مسئله در شهر باباحیدر با فرهنگی که ریش‌سفیدان آن را پایه‌گذاری کردند، حل شده است و در ازدواج بین دو باباحیدری مهریه همیشه ثابت و ۱۴ سکه است، اجرای این سنت سبب می‌شود تا ازداوج‌ها به آسانی انجام شود."
سمیه معتقد است اگر ازدواجی با مشکل مواجه شود، مهریه سنگین نه تنها تضمینی برای آن ازدواج نیست، بلکه ممکن است مشکلات بیشتری را به وجود آورد و می‌گوید: "سنت مهریه دختران باباحیدر تا کنون بازتاب بدی نداشته و از ایجاد توقعات در تعیین مهریه جلوگیری کرده و از زمانی که سکه در مهریه‌ها باب شد، بزرگان شهر به دلیل اینکه شهر ما شهر سادات است به نیت ۱۴ معصوم این تعداد سکه را برای مهر دختران قرار دادند و این سنت هنوز پا برجاست."
مخالف اجرای سنت مهریه باباحیدری هستم
اَسرا یکی دیگر از دختران شهر باباحیدر است و مهریه او نیز همان ۱۴ سکه است، تا حدودی با اجرای این سنت مخالف است و می‌گوید: "در این دوره و زمانه ۱۴ سکه یعنی هیچ! چرا که هزینه‌ها و مخارج بسیار بالا رفته و اگر ازدواجی به طلاق بی انجامد، زن هیچ پشتوانه‌ای برای شروع دوباره و ادامه زندگی ندارد."
او متعهد بودن به این سنت را زمانی زیبا می‌داند که مهریه در باباحیدر از قبل تعیین شده باشد، اما به روز باشد و ادامه می‌دهد: "من مخالفتی با اینکه شهر ما الگویی برای بقیه باشد ندارم اما مسئولان شهر فقط نباید به الگو شدن فکر کنند، بلکه باید به دختران شهر باباحیدر و آینده‌شان هم بیاندیشند، سنت پابرجا بماند، اما هر چند سال یک بار تعداد سکه‌ها به روز شود تا به دختران هم ظلم نشود."
اَسرا اضافه می‌کند: "بیشترین موافقان این امر مردان و بزرگان شهر هستند و برخی دختران و بانوان باباحیدری در گروه مخالفان هستند، اما چون این سنت، عرف شهر ما شده و طبق رسومات اگر کسی به آن پشت کند، طبق قانونی که بین باباحیدری‌ها به اسم "لعنت خدا" مرسوم است و اکثریت مردم و بزرگان در یک تصمیم جمعی نامه‌ای می‌نویسند که اگر کسی به فلان سنت پشت کند یا فلان کار را انجام دهد، خدا او را لعنت کند، کسی زیاد مخالفتش را اعلام نمی‌کند."
او می‌گوید: "کم بودن تعداد سکه‌ها باعث زیاد شدن آمار طلاق و ازدواج مجدد خواهد شد، پس باید سکه ها در این سنت نسبت به اوضاع اقتصادی کشور به روز شود تا ضامن اجرایی شدن این سنت در آینده باشد، البته منظورم مهریه سنگین نیست، فقط اینکه حق زن هم در این سنت در نظر گرفته شود و در صورتی تمایل به ثبت ملی شدن این امر دارم که همه جوانب در آن رعایت شود و اصطلاحا نه سیخ بسوزد، نه کباب!"
سنت خوب باید باقی بماند اما با رعایت تمام جوانب و رضایت همه و در این صورت است که سنت می‌شود، وقتی یک موضوع مثبت فراگیر می‌شود باید با حل مشکلات موجود در باقی ماندن، همیشگی و نهادینه شدن آن کوشش کرد، چراکه سنتی را می‌توان بین مردم رواج داد که حل مشکل کند نه ایجاد مشکل.
مهریه زیاد شبیه خرید و فروش است
و اما "زینب" یکی از فعالان فرهنگی شهر است و حدود ۱۳ سال پیش با همین رسم ۱۴ سکه برای مهریه ازدواج کرده است و در ارتباط با این موضوع می‌گوید"من با مهریه کم موافقم و در این چند سالی که ازدواج کردم تنها موردی که در زندگی من کم‌ترین نقش را داشته، همین مهریه بوده است، در زندگی مسائل مهم‌تری وجود دارد و اگر ازدواج با چشم باز و آگاهی شروع شود، قطعا طرفین نیز به مهریه با نگاهی متفاوت‌تر می‌اندیشند و نه به عنوان پشتوانه؛ البته هر شخصی دیدگاهی دارد که با دیگری متفاوت است."
او اضافه می‌کند:" اگر مهریه دختران باباحیدر با همین ۱۴ سکه ثبت ملی شود و به عنوان الگو برای سایر شهرها و جوانان باشد تا حدودی به ازدواج آسان جوانان کمک خواهد شد، نه تنها من بلکه بیشتر مردم باباحیدر با یکسان بودن مهریه دختران موافقند و این موضوع در شهر ما جا افتاده است، چرا که اگر قرار باشد مشکلی پیش بیاید، می‌آید و مهریه بالا کمک که نمی‌کند، هیچ، بلکه مشکلات را سخت‌تر نیز خواهد کرد."
همچنین "حاج امیر حسین" که یکی از بزرگان باباحیدر است، سنت مهریه یکسان را زیبا و بسیار کارآمد می‌داند و اضافه می‌کند: "حدود ۲۴ سال است که ازدواج کردم و مهریه همسرش حتی از ۱۴ سکه هم کمتر است، مهریه زیاد بیشتر شبیه به یک خرید و فروش است تا اجرا کردن سنت پیغمبر. شروع امر الهی ازدواج نباید با تجملات باشد، زیرا اصل ازدواج یعنی پیوند بین دو خانواده و دو جوان و شروع مهم‌ترین اتفاق زندگیشان باید با سادگی و قناعت باشد، مهریه یک هدیه به زن است، اما امروز دیگر رنگ و بوی هدیه ندارد و بیشتر مثل گروکشی در قبال اتفاقات ندیده آینده است."
او می‌گوید: "موافق اجرای این سنت برای دختران خودم نیز هستم و در این زمینه باید موارد مهم‌تری را مد نظر قرار دهیم و پررنگ کردن مسئله مهریه مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد، اما وقتی آن را آسان و حل شده بدانیم، خیلی از درگیری‌های بین دو خانواده در این مورد حل خواهد شد، دقیقا مانند شهر باباحیدر که موضوع مهریه حل و تمام شده است."
گزارش از: فهیمه نظری – خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما