به گزارش خبرنگار ایمنا، کبد دومین عضو بزرگ در بدن است و عصاره هر آنچه که انسان می نوشد یا تناول می‌کند از صافی کبد عبور می‌کند، هر گونه تغییر در مواد غذایی مصرفی بر روی کبد تاثیرگذار است، کبد فاکتورهای نامناسب غذایی را گرفته و آنها را بی ضرر کرده و وارد سلول‌های بدن می‌کند.
وجود چربی در کبد طبیعی است، اما اگر این میزان از چربی بیش از پنج تا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است. این بیماری نشانهٔ خاصی ندارد اما بعد از رعایت نکردن و پیشروی این بیماری در کبد باعث سوء هاضمه می شود.
بیش از ۴۰ درصد مردم ایران به بیماری کبد چرب مبتلا هستند، از این رو به منظور آشنایی بیشتر با علائم این بیماری و روش‌های درمان آن گفت‌وگویی را با پیمان ادیبی متخصص داخلی و فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد بزرگسالان و عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام داده‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
چگونه به کبد چرب مبتلا می‌شویم؟
وجود غیر طبیعی بافت حاوی چربی در بین سلول های طبیعی کبد و اشغال بیش از حد یک دوم یا پنج درصد از بافت کبد به وسیله چربی زائد شایعترین بیماری کبدی است.
کبد چرب به دو نوع الکلی و غیر الکلی ایجاد می‌شود؛ در نوع اول به دنبال ایجاد تجمعات چربی حاصل از مواد سمی و زائد مثل مصرف نوشیدنی‌های الکلی در درازمدت است که می‌تواند باعث تغییر بافت کبد و ایجاد جزئی زائد در آن و التهاب مزمن در بافت آن شود، در این شرایط کبد به تدریج چروکیده، کم کار و در نهایت از کار افتاده می شود. کبد چرب غیر الکلی نوع دوم و شایعتر کبد چرب است در این حالت با وجود اینکه اینکه فرد الکل یا سموم دیگر صدمه زننده به کبد دریافت نمی‌کند، اما به دلیل تجمع کلی چربی و دریافت چربی در کبد و احشای داخلی در بدن هم رسوب می کند.
مصرف روزانه چه میزان الکل در بروز کبد چرب تاثیرگذار است؟
برای تعریف میزان دریافت الکل در کشورهای غربی از مقیاس حجمی یا وزنی استفاده می شود. به نظر می رسد از نظر طبی دریافت متوسط ۱۰ گرم الکل خالص در روز شانس انواع بیماریها مانند کبد چرب سرطان‌های گوارشی مانند سرطان معده لوزالمعده اختلالات دیگر را افزایش می دهد.
در موارد مختلف نسبت الکل متفاوت است و در بین اکثر نوشیدنی‌های الکلی رایج که به صورت معمول توسط افراد استفاده می‌شود حدود ۵۰ درصدالکل خالص وجود دارد. بنابراین وقتی که فرد نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ سی‌سی حجم معادل نصف یک استکان الکل در روز دریافت کند ممکن است از محدوده خطر بالاتر باشد.
اضافه وزن و چاقی افراد چه تاثیری در بروز عارضه کبد چرب دارد؟
با چاق‌تر شدن افراد و افزایش وزن تجمع چربی در کبد نیز اتفاق می‌افتد، غیر از اینکه چربی ها در بافت زیر جلدی رسوب می‌کنند در درون بافت‌های احشا نیز رسوب می کنند و واضح است فردی که اضافه وزن حاصل از چربی بیشتری داشته باشد، شانس تجمع چربی در احشای داخلی فرد نیز بیشتر است و لازم نیست در منحنی‌های قد و وزن در محدوده چاقی قرار گیرد تا چربی در احشا او تجمع یابد، ممکن است یک فرد ذاتاً لاغر اندام باشد، در چنین فردی کمی افزایش وزن حاصل از چربی باعث احشا داخلی خواهد بود.
شاخص‌های توده بدنی در بروز این عارضه تا چه اندازه تعیین کننده است؟
در مورد کبد چرب شاخص‌های توده بدنی برای محاسبات چاقی یا خطر بیماریهای قلبی در جامعه استفاده می شوند، مانند شاخص توده بدنی(BMI) به تنهایی تعیین کننده نیستند و ممکن است کسی شاخص توده بدنی قبلی ۱۶ داشته باشد و الان ۲۲ باشد یا اینکه وزن فعلی فردی نسبت به وزن قبلی او کمی دچار تغییر شده است و چربی‌ها در بدن او تجمع کردند اما چاق محسوب نمی‌شود و در بروز این عارضه شاخص اصلی نیست.
عوارض کبد چرب چیست و چرا درمان این بیماری مهم است؟
کبد چرب از بی‌نظمی کردن بدن به دلیل اضافه وزن است و با سایر بیماری‌هایی که با اضافه کردن در ارتباط هستند مانند دیابت، فشارخون (هایپرتن شن) چربی خون (هایبر لی تی دمی) و صدمات حاصل از آنها یعنی سکته‌های قلبی، مغزی و سرطان‌های مرتبط با چاقی ارتباط وجود دارد. کبد چرب یکی از نشانه های بی نظمی سوخت ساز بدن و شروع روند احتمالی سایر بیماریها است که درمان کبد چرب به تنهایی مطرح نیست.
اساسی‌ترین راه درمان برای کبد چرب چیست؟
نمی‌توان چربی یک عضو را کم کرد در حالیکه چربی بقیه اعضا در جای خود مانده باشد، برای هریک از اعضا چرب یک درمان و یک دارو توصیه و تجویز نمی‌کنیم. بنابراین اساسی‌ترین درمان کبد چرب درمان بدن چرب یا بدن چاق‌تر شده یا بدن اضافه وزن پیدا کرده است و هیچ قرص معجزه آسایی در جهان وجود ندارد که بتواند چربی کبد را از بین ببرد و سایرچربی‌ها در جای خود بماند.
علت عمده افزایش اضافه وزن در بدن افراد مربوط به چه مواردی است؟
علت عمده اضافه وزن در سطح جهانی کاهش تحرک و مصرف انرژی در بدن و از سوی دیگر دریافت انرژی بیش از نیاز وترکیب نامناسب غذا است و در جامعه ایرانی بیشترین منبع دریافت انرژی بیش از حد مواد نشاسته ای موجود در برنج ونان هستند. بنابراین عمده علت چاقی اضافه وزن و تجمع چربی در احشا و کبد چرب برنج و نان است.
درباره میزان شیوع بیماری کبد چرب بین زنان و مردان و عوارض آن توضیح دهید؟
زنان و مردان ایرانی مثل سایر کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته به منابع غذایی بیش از نیاز خود دسترسی دارند و به دلیل عدم تحرک بدنی دچار اضافه وزن وچاقی شدند. عوارض کبد چرب به دو دسته تقسیم می‌شوند. عوارض کبد چرب به عنوان نشانه‌ای از کل اختلال سوخت وساز بدن است و به علت تجمع چربی‌ها در بدن جدایی از روند پر فشاری خون، دیابت و چربی خون در بدن نیست. دسته دوم عوارض این بیماری مرتبط با کبد است که نادرتر هستند یعنی حدود یک درصد یا یک در هزار افراد مبتلا به کبد چرب دچار بیماری کبد هم می‌شوند که نتیجه آن چروک شدن کبد، کم کار شدن و از کار افتادن کامل کبد است.
درباره چروکیدگی کبد بیشتر توضیح دهید و آیا دارو برای درمان تجویز می شود؟
کسانی که نشانه های اولیه چروکیدگی کبد را دارند که از نظر طبی و علمی فیبروز خوانده می شوند که وجود این عارضه در بدن آنها به وسیله پزشک اثبات شده است و برای این گروه از بیماران که دچار چروکیدگی کبد هستند دارو تجویز می شود. فیبروز روز های پیشرفته برای جلوگیری از ایجاد بیماری سیروز کبدی هستند که بیماران تحت درمان دارویی قرار می گیرند و تشخیص فیبروز با سونوگرافی به تنهایی امکانپذیر نیست و روش استاندارد نمونه گیری از کبد است.
آیا انجام سونوگرافی تاثیری در تشخیص برای پیشگیری یا بهبود بیماری کبد چرب دارد؟
سونوگرافی کبد جز در بار اول برای اثبات وجود یا عدم وجود کبد چرب هیچ نقش مهم و شناخته شده ای در پیگیری دوره ای، اثبات بهبودی یا پیگیری تشدید یا تخفیف بیماری از نظر تجمع چربی ندارد. گرید (درجه) کبد چربی که به وسیله سونوگرافی گزارش می شود قابل اطمینان نبوده و نشانگر شدت بیماری نیست و تغییرات آن ارزشمند نخواهد بود.
موادغذایی موثر در ایجاد بیماری کبد چرب کدامند؟
عمده علت بروز کبد چرب در بدن مربوط به مصرف برنج و نان هستند که مصرف بیش از اندازه نقش اساسی در بروز چاقی در افراد دارد و و عامل اصلی وجودی کبد چرب هستند. بنابراین کاهش میزان مصرف نان و برنج و توجه به ترکیب مواد غذایی نیز می تواند در کاهش این عارضه در بدن کمک کننده باشد. برای مثال اجتناب از مصرف چربی ها تا حدودی می تواند در پیشرفت بیماریهای متابولیک مثل قند خون، فشارخون، چربی خون و کبد چرب نقش داشته باشد.
کدام مواد غذایی برای درمان کبد چرب مفید است؟
دانشمندان تغذیه معتقد هستند روغن کلزا و زیتون بهترین و مفیدترین روغن مورد استفاده برای عموم مردم است. از سوی دیگر مصرف کمتر گوشت قرمز و استفاده از مواد غذایی حاوی فیبرهای غذایی مانند میوه ها سبزیجات و جایگزین کردن این فیبرها بجای استفاده زیاد از برنج و نان در بهبودی روند سوخت و ساز بدن و کاهش بیماری کبد چرب بسیار موثر عمل می کند. از نظر تنقلات و تقسیم های غذایی میوه هایی که حاوی رنگدانه قرمز هستند اثرات مفید برای بدن و پیشگیری از بیماریها دارند. دربین نوشیدنی ها در صورتی که فرد از نظر گوارشی تحمل آن را داشته باشد نوشیدن دو فنجان قهوه درروز و یا چهار فنجان چای برای بدن بسیار سودمند است.
نظر شما