به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از اکونومیست، سال ۲۰۲۵ برای اقتصاد جهانی، سال تشدید رقابت قدرتهای بزرگ بود؛ رقابتی که در ظاهر با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و صدور پیدرپی فرمانهای اجرایی آغاز شد، اما در عمل، بیشترین دستاورد را برای چین و شیء جینپینگ به همراه داشت. ترامپ با همراهی ایلان ماسک تلاش کرد بوروکراسی فدرال را تضعیف کند، قواعد تجارت جهانی را بازنویسی کند و با تعرفههای دوجانبه، چین را به عقبنشینی وادارد، اما نتیجه معکوس بود.
چین در برابر فشار تعرفهای ایستادگی کرد و با چرخاندن بازی، وابستگی عمیق اقتصاد آمریکا و جهان به زنجیرههای تأمین خود را آشکار ساخت. سهم چین از ارزشافزوده تولید جهانی اکنون بیش از یکسوم است؛ جایگاهی که به پکن این امکان را میدهد تا در صورت لزوم، زنجیرههای تأمین جهانی را در مدت کوتاهی مختل کند. در حوزه فناوریهای سبز، شرکتهای چینی ۶۰ تا ۸۰ درصد بازار پنلهای خورشیدی، توربینهای بادی و خودروهای برقی را در اختیار دارند، در هوش مصنوعی پروژههایی همچون DeepSeek نشان دادند که حتی در شرایط محدودیتهای شدید آمریکا، چین توان جهش فناورانه دارد.
قدرت چین تنها به صنعت محدود نیست، شرکتهای دارویی این کشور اکنون به اندازه رقبای آمریکایی کارآزمایی بالینی انجام میدهند و شاید با سرعتی بیشتر هم این کار را انجام میدهند. در حوزه علم و پژوهش نیز یافتههای مؤسسه سیاست راهبردی استرالیا نشان میدهد چین در ۶۶ حوزه از ۷۴ حوزه فناورانه پیشتاز است؛ از بینایی ماشین تا یکپارچهسازی شبکههای برق.
شیء جینپینگ در ۲۰۲۵ نشان داد که این برتری را تنها منبع ثروت نمیداند، بلکه آن را به ابزار قدرت تبدیل کرده است. محدودیت صادرات عناصر نادر نمونهای روشن از استفاده ژئواقتصادی از وابستگی دیگر کشورها به چین است. در مقابل، سیاستهای ترامپ از تعرفههای یکجانبه تا فشار بر دانشگاهها و پژوهشگران به تضعیف نوآوری در آمریکا انجامید. کاهش بودجههای تحقیقاتی و رویکرد سختگیرانه نسبت به مهاجرت علمی، موجب شد بخشی از استعدادها آمریکا را ترک کنند یا هرگز مقصد خود را آن کشور انتخاب نکنند؛ روندی که چین از آن بهره برد.
در کوتاهمدت، کفه ترازو به سود چین سنگینی میکند. تحریمها و فشارهای احتمالی علیه پکن، بهویژه در سناریوهای حساس همچون تایوان، میتواند با واکنشهایی روبهرو شود که هزینه آن برای صنایع و مصرفکنندگان غربی سنگینتر از حد انتظار باشد. با این حال، در افق بلندمدت، اقتصاد چین با چالشهایی جدی روبهرو است «کاهش مداوم قیمتها، افت بازار مسکن و خطر رکود طولانیمدت شبیه «دهههای از دسترفته» ژاپن»!
با نزدیک شدن آمریکا به دویستوپنجاهمین سالگرد استقلال، این پرسش پررنگتر میشود که آیا واشنگتن میتواند با تکیه بر ارزشهای باز، نوآوری و جذب استعداد، مسیر نوسازی را بازیابد یا در رقابت با چین، بزرگترین مزیت تاریخی خود را از دست خواهد داد.
نظر شما