به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمود مدرس هاشمی امروز _ چهارشنبه سوم دی_ در آئین تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر استان اصفهان در دانشگاه اصفهان اظهار کرد: زیرساخت پرورش پژوهشگر در دانشگاه شکل نمیگیرد، بلکه از دبستان و دبیرستان و حتی پیشدبستانی آغاز میشود، َآموزش پژوهشمحور ویژگیهایی دارد؛ دانشجو یا دانشآموز محور است، حول مسائل واقعی شکل میگیرد، گروهی و چندرشتهای است و فرایندمحور.
وی افزود: مقالهای در مجله نیچر با عنوان دانشگاهها در معرض طوفاناند تأکید کرده که تنها با نوآوری میتوان دانشگاهها را نجات داد، بنابراین دانشگاهها باید تحقیق کنند که چگونه تفکر انتقادی از پیشدبستانی آموزش داده شود.
مشاور عالی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: ضلع دیگر پژوهش، زیرساخت است؛ دسترسی به اطلاعات، منابع مالی پایدار، فرایندهای اداری ساده و کارآمد، ابزارهای محاسباتی و آزمایشگاههای مجهز، دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور از فقر تجهیزات و منابع رنج میبرند و دولت و مسئولان باید توجه ویژهای به این موضوع داشته باشند.
مدرس هاشمی اضافه کرد: ضلع سوم پژوهش، سازمان پژوهش است، دانشجو، استاد، آزمایشگاههای تحقیقاتی، گروههای علمی، پژوهشکدهها، مراکز نوآوری، پارکهای علمی و کارشناسان پژوهشگر باید در یک منظومه تعریف شوند، در دانشگاهها تحقیقات بنیادین به قطبهای علمی ختم میشود، فناوری به مراکز رشد و نوآوری میرود و در نهایت به شرکتهای دانشبنیان و انتقال فناوری منجر میشود، آیا ما چنین ساختار پژوهشی را در کشور تعریف کردهایم؟ بسیاری از سازمانها کار دانشگاه را میکنند و دانشگاهها کار صنعت را، این موضوع نیازمند بازتعریف جدی است.
وی ادامه داد: باید از فرصتها استفاده کنیم اما جو زده نشویم. امروز هوش مصنوعی موضوع مهمی است که نباید از آن غافل شد، اما نباید هم دچار هیجانزدگی شد. همانطور که چند سال پیش موج بلاکچین پژوهشگران را به خود مشغول کرد، امروز هوش مصنوعی است. باید با دقت و واقعبینی از آن بهره ببریم.
مشاور عالی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: شدت تحقیق و توسعه در جهان به طور میانگین ۲.۶ درصد تولید ناخالص داخلی است، اما در ایران تنها حدود ۰.۶ درصد است و طبق گزارش سازمان برنامه و بودجه، در سال ۱۴۰۱ این رقم به ۰.۴۲ درصد کاهش پیدا کرده است که این فاصله نشان میدهد که سرمایهگذاری در پژوهش در کشور ما بسیار پایین است.
مدرس هاشمی با بیان اینکه سرمایهگذاری در پژوهش، سرمایهگذاری در رشد است، اظهار داشت: علاوه بر پایین بودن بودجه پژوهش، سهم بخش خصوصی نیز بسیار کم است، در ژاپن نزدیک به ۸۰ درصد سرمایهگذاری پژوهشی توسط بخش خصوصی انجام میشود، در ترکیه بیش از ۶۰ درصد، اما در ایران تنها حدود ۲۵ درصد، اگرچه دولت مشوقهایی برای حمایت از تحقیق و توسعه در شرکتهای خصوصی گذاشته، اما اثربخشی لازم حاصل نشده است.
وی تاکید کرد: در هر رشتهای که هستید، بیشتر ریاضی بخوانید. جهان به زبان ریاضی نوشته شده است، اسپینوزا میگوید اگر ریاضیات وجود نداشت، انسان در جهالت میماند. ریاضیات علمی خودبنیاد است که امکان تقلب در آن وجود ندارد، رهبران سیاسی باید لااقل ۱۰ سال ریاضیات را در سطح عمیق بخوانند. کتاب در ستایش ریاضیات اثر آلن نمونهای ارزشمند در این زمینه است. رشته ریاضی در دبیرستانها رو به افول است و باید توجه ویژهای به آن شود
مشاور عالی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان به موضوع اخلاق در پژوهش اشاره کرد: تخلف پژوهشی در همه جای دنیا وجود دارد، اما در برخی دانشگاههای کشور به طور گسترده دیده میشود. دانشجویانی که بدون پیمایش میدانی، پرسشنامهها را خود پر میکنند و به عنوان پایاننامه دفاع میکنند، نمونهای از این تخلفات است. باید اصلاح رویهها و آئیننامههای نادرست، کاهش کمیگرایی و امتیازگرایی و پایبندی فردی به صداقت علمی مورد توجه قرار گیرد.
مدرس هاشمی عنوان کرد: پژوهش در جامعه یک کل یکپارچه است. ما باید به همه علوم مرتبط توجه کنیم. متأسفانه کمتر از پنج درصد پژوهشها در کشور به علوم انسانی اختصاص دارد، در حالی که متوسط جهانی بیش از ۱۲ درصد است. این کمتوجهی به فلسفه، تاریخ، روابط بینالملل، جامعهشناسی، اقتصاد و مدیریت، یکی از ضعفهای جدی ماست. در علوم پایه نیز اگرچه در برخی رشتهها تولیدات خوبی داریم، اما در بسیاری از موارد همچنان ضعیف هستیم. کشوری که در علوم انسانی و علوم پایه کممحتوا باشد، حتی در فناوری و مهندسی نیز پیشرفت پایدار نخواهد داشت. پژوهشی که نتیجه آن از قبل روشن باشد، پژوهش نیست.
وی خاطرنشان کرد: هدف اصلی پژوهش کشف حقیقت است، نه نتایج فرعی مانند مقاله یا رتبهبندی دانشگاهها، آئیننامههای ارتقا و ارزیابی پژوهشگران، پژوهش را به اهداف کمی و امتیازی تقلیل دادهاند. وقت آن رسیده که بازنگری جدی در این آئیننامهها صورت گیرد و کیفیت پژوهش به جای کمیت مورد توجه قرار گیرد.
مشاور عالی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان بیان کرد: پژوهش امروز نمیتواند محلی و منطقهای باشد. بینالمللی شدن دانشگاهها مزایای بسیاری دارد؛ از استانداردسازی کیفیت گرفته تا تربیت انسانهایی برای زندگی در دنیای امروز، فارغالتحصیل دانشگاه دیگر نمیتواند فقط در داخل کشور زندگی کند. دانشگاههای ما باید در کاروان علم و فناوری جهانی حضور فعال داشته باشند.
مدرس هاشمی در ادامه به سه ضلع اصلی پژوهش اشاره کرد: نیروی انسانی، سازمان پژوهش و زیرساخت پژوهش، در حوزه نیروی انسانی، دو بعد مهم وجود دارد؛ نگهداشت نخبگان و پرورش پژوهشگران که اعتماد میان حاکمیت و نخبگان کم است و مهاجرت نخبگان رو به افزایش، برای نگهداشت پژوهشگر باید به امنیت روانی اجتماعی و امور مادی او توجه شود، بدون این توجه، امکان حفظ پژوهشگر وجود ندارد.
نظر شما