به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از ساینس دیلی، پژوهش تازهای از دانشگاه بریتیش کلمبیا (پردیس اوکاناگان) نشان میدهد که فرضیه مشهور «جهان بهعنوان یک شبیهسازی کامپیوتری» نهتنها بعید، بلکه از نظر ریاضی ناممکن است. این تحقیق با تکیه بر یکی از بنیادیترین قضایای منطق ریاضی، یعنی قضیه ناتمامیت گودل، نتیجه میگیرد که واقعیت جهان به نوعی فهم «غیرالگوریتمی» وابسته است؛ چیزی که هیچ سامانه محاسباتی قادر به بازتولید آن نیست.
این مطالعه به سرپرستی دکتر میر فیصل، استاد مدعو دانشکده علوم دانشگاه بریتیش کلمبیا، و با همکاری لارنس کراوس، ارشد شبیر و فرانچسکو مارینو انجام شده و در نشریه Journal of Holography Applications in Physics به چاپ رسیده است. پژوهشگران در این مقاله نشان میدهند که قوانین بنیادین حاکم بر هستی را نمیتوان بهطور کامل در قالب محاسبه و الگوریتم توضیح داد.
فرضیه شبیهسازی که میگوید جهان ما ممکن است محصول یک ابررایانه پیشرفته باشد، طی دهههای اخیر از داستانهای علمی–تخیلی به مباحث جدی فلسفی و حتی علمی راه یافته بود. استدلال اصلی حامیان این دیدگاه آن بود که اگر شبیهسازی جهان ممکن باشد، موجودات هوشمند درون آن نیز میتوانند شبیهسازیهای جدیدی بسازند و در نتیجه، احتمال «واقعی بودن» جهان ما بسیار کم میشود. اما پژوهش جدید این زنجیره را در همان گام نخست متوقف میکند.
بر اساس توضیح محققان، فیزیک مدرن نشان داده است که فضا و زمان عناصر بنیادی واقعیت نیستند، بلکه از لایهای عمیقتر و اطلاعاتیتر پدیدار میشوند؛ لایهای که برخی فیزیکدانان از آن با عنوان «قلمرو افلاطونی» یاد میکنند. با این حال، حتی این ساختار اطلاعاتمحور نیز بهطور کامل قابل توصیف با محاسبه نیست.
پژوهشگران با استفاده از قضیه گودل نشان میدهند که هر سامانه منطقیِ سازگار و کامل، ناگزیر با گزارههایی روبهرو میشود که درستاند اما در چارچوب همان سامانه قابل اثبات نیستند. این «حقیقتهای گودلی» به معنای وجود سطوحی از واقعیت است که فراتر از هر الگوریتم عمل میکنند. به گفته تیم تحقیق، اگر توصیف کامل جهان به چنین حقیقتهایی وابسته باشد، آنگاه هیچ شبیهسازی کامپیوتری (که الگوریتمی است) نمیتواند آن را بازسازی کند.
میر فیصل تأکید میکند که «هیچ نظریه محاسباتیای، حتی در سطح گرانش کوانتومی، نمیتواند توصیفی کامل و سازگار از همه جنبههای واقعیت ارائه دهد.» به بیان دیگر، قوانین بنیادین طبیعت خود مولد فضا و زماناند و نمیتوان آنها را صرفاً در قالب محاسبهای درون فضا و زمان محدود کرد.
لارنس کراوس، فیزیکدان برجسته و از نویسندگان این مقاله، میگوید این نتیجه پیامدهای عمیقی برای درک ما از «نظریه نهایی همهچیز» دارد؛ نظریهای که سالها امید میرفت با معادلات و محاسبات، تمام واقعیت را توضیح دهد، این پژوهش نتیجه میگیرد: از آنجا که شبیهسازی ناگزیر بر الگوریتم متکی است و بنیان واقعیت فراتر از الگوریتمها قرار دارد، جهان نمیتواند یک شبیهسازی باشد. به این ترتیب، یکی از جنجالیترین فرضیههای عصر فناوری، دستکم از منظر ریاضی و فیزیک نظری، پاسخ نهایی خود را دریافت کرده است.
نظر شما