به گزارش خبرگزاری ایمنا، در روزگاری که شهرهای ایران با رشد جمعیت، افزایش مصرف و انباشت پسماند دستوپنجه نرم میکنند، مدیریت پسماند دیگر یک وظیفه خدماتی ساده نیست؛ بلکه به یکی از مهمترین شاخصهای توسعه پایدار، سلامت شهری و کیفیت زندگی شهروندان تبدیل شده است.
اگر پسماند درست مدیریت نشود، میتواند به تهدیدی جدی برای محیطزیست، منابع طبیعی و حتی سلامت انسانها بدل شود، اما اگر با نگاه علمی، مشارکتمحور و هوشمندانه به آن نگریسته شود، میتواند فرصتی برای بازیافت، صرفهجویی و بازآفرینی زندگی شهری باشد.
در بسیاری از شهرهای کشور، انباشت پسماند و نبود زیرساختهای مناسب برای تفکیک از مبدا، بازیافت و پردازش اصولی، پیامدهایی چون آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی، افزایش گازهای گلخانهای، تخریب منظر شهری و تحمیل هزینههای سنگین به مدیریت شهری را به همراه داشته است؛ در چنین شرایطی، رویکردهای نوین جهانی نشان میدهد که عبور از بحران پسماند، تنها از مسیر مشارکت شهروندان، بهرهگیری از فناوریهای هوشمند و تغییر نگاه از «زباله» به «منبع» امکانپذیر است.
مدیریت پسماند در شهرهای پیشرو دنیا، سالهای زیادی است که از یک فعالیت صرفاً خدماتی فاصله گرفته و به بخشی از حکمرانی هوشمند شهری تبدیل شده است؛ جایی که شهروندان، فناوری و مدیریت شهری در یک چرخه همافزا نقشآفرینی میکنند. تفکیک از مبدا، کاهش تولید پسماند، بازیافت هدفمند و ارائه مشوقهای فرهنگی و اقتصادی، امروز شاخصهایی برای سنجش کیفیت زندگی شهری محسوب میشود.
این نگاه نو، اکنون بیش از هر زمان دیگری در شهرهای ایران نیز به یک ضرورت انکارناپذیر بدل شده است؛ در این میان، اصفهان بهعنوان شهری با پیشینه تاریخی، فرهنگی و تمدنی غنی، بار دیگر تلاش کرده است در مسیر رویارویی با چالشهای نوین شهری، نقش پیشرو خود را ایفا کند.
شهری که همواره «زندگی» در تار و پود آن جاری بوده، امروز نیز با وجود مسائلی چون خشکسالی، فرونشست زمین و آلودگی هوا، همچنان بهدنبال بازتعریف مفهوم زیستپذیری و امید در قالب «گفتمان شهر زندگی» است. مدیریت شهری اصفهان با تکیه بر این گفتمان، کوشیده است بهجای نگاه مقطعی و واکنشی، مسیر برنامهمحور، آیندهنگر و انسانمحور را در پیش گیرد.
«پرواز اصفهان» عنوان بستهای است که این نگاه راهبردی را در سال ۱۴۰۴ نمایندگی میکند؛ بستهای شامل ۶۰ پروژه شاخص شهری که هرکدام در پی آن هستند تا زیرساختهای زیستپذیر، امیدآفرین و پایدار را در شهر تقویت کنند.
در این میان، سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان بهعنوان یکی از بازوهای کلیدی مدیریت شهری، مأموریتی مهم بر عهده گرفته است؛ مأموریتی که نهتنها به ساماندهی پسماندها میپردازد، بلکه تلاش دارد رفتار شهروندی، الگوی مصرف و نگاه جامعه به محیطزیست را نیز متحول کند و تعریف اهداف کلان و خرد، طراحی پروژههای اجرایی و حرکت به سمت مدیریت هوشمند پسماند، بخشی از نقشه راه این سازمان در بسته «پرواز اصفهان» است.
در این چارچوب، تفکیک پسماند از مبدا بهعنوان نقطه آغاز یک زنجیره پایدار، جایگاه ویژهای یافته است، چراکه بدون مشارکت فعال شهروندان، هیچ نظام پسماندی به موفقیت نخواهد رسید.
یکی از مهمترین جلوههای این رویکرد نوین، راهاندازی سامانه هوشمند جمعآوری پسماند خشک «اصپاک» است؛ سامانهای که طی حدود دو سال گذشته توانسته است با استقبال قابل توجه شهروندان اصفهانی روبهرو شود.
اصپاک، فراتر از یک ابزار جمعآوری پسماند، تلاشی برای سادهسازی مشارکت شهروندان در حفظ محیطزیست است؛ مشارکتی که دیگر نیازمند مراجعه به ایستگاههای ثابت نیست و با چند کلیک، از درِ منازل آغاز میشود؛ این سامانه با بهرهگیری از فناوری و ارائه مشوقهای ملموس، نشان داده است که میتوان مسئولیتپذیری زیستمحیطی را به بخشی از زندگی روزمره شهروندان تبدیل کرد.
تحویل پسماند خشک در منزل، دریافت هدایا و حرکت بهسوی بستری جامع برای مدیریت هوشمند پسماند، تنها بخشی از مسیری است که این سامانه ترسیم کرده است؛ مسیری که در آینده میتواند به الگویی ملی برای دیگر شهرهای کشور تبدیل شود؛ در واقع اصپاک را میتوان نماد تلاقی «مدیریت هوشمند»، «مشارکت مردمی» و «شهر زندگی» دانست؛ نمادی از اینکه اصفهان چگونه میخواهد از دل چالشهای زیستمحیطی، پروازی تازه بهسوی آیندهای پاکتر، انسانیتر و پایدارتر را تجربه کند.
سامانه اصپاک با ۴۳ هزار مشترک، الگویی موفق برای مدیریت شهری و محیط زیست در شهرها است
غلامرضا ساکتی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا میگوید: سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان پروژه اصپاک را بهعنوان یکی از قلههای عملکرد خود در بسته پرواز معرفی کرده است؛ این سامانه با هدف هوشمندسازی جمعآوری پسماند و ایجاد تعامل مستقیم با شهروندان طراحی شده است و در حال حاضر ۴۳ هزار نفر مشترک دارد که پیشبینی میشود در سال آینده به بیش از دو برابر این رقم برسد و دامنه پوشش آن گستردهتر شود.
وی میافزاید: سامانه اصپاک در کنار جمعآوری سنتی پسماند، امکان دریافت مستقیم پسماند از در منازل و فعالیت ایستگاههای دریافت پسماند خشک را فراهم کرده است؛ این جمعآوری هوشمند ضمن کاهش ترافیک شهری و بهینهسازی هزینهها، ظرفیت کنترل تردد و مدیریت بهتر منابع را ایجاد میکند و به تدریج نظام سنتی جمعآوری پسماند را به مدل دیجیتال و کارآمد تبدیل میکند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان ادامه میدهد: یکی از مهمترین دستاوردهای اصپاک، ایجاد امکان هدیهدهی به خانوادههایی است که پسماند خشک خود را تحویل سامانه میدهند؛ این رویکرد نه تنها انگیزه مشارکت شهروندان را افزایش میدهد، بلکه ارزش اجتماعی و مسئولیتپذیری آنها را به رسمیت میشناسد و به ایجاد فرهنگ مشارکت در مدیریت پسماند کمک میکند، بهگونهای که ارزش تقدیر و احترام به زحمت شهروندان در این سامانه لحاظ شده است.
ساکتی با بیان اینکه اصپاک در حوزه کاهش تولید پسماند و ارتقای ارزش افزوده آن مؤثر است، میافزاید: با تفکیک و جمعآوری پسماند خشک و تبدیل آن به محصولات قابل استفاده در صنایع تبدیلی، سرانه تولید پسماند برای هر خانوار به حدود ۴۷۱ گرم در روز رسیده و به تبع آن هزینههای حمل و نقل، پردازش و مدیریت زیستمحیطی کاهش یافته است که این اقدام گامی مؤثر در بهینهسازی منابع اولیه و کاهش آلودگی محیط زیست محسوب میشود.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از قابلیتهای اصپاک، ارائه بیمه آتشسوزی به منازل مسکونی است، خاطرنشان میکند: تا کنون حدود ۷ تا ۱۰ هزار منزل مسکونی تحت پوشش بیمه آتشسوزی قرار گرفتهاند و سقف خسارت بیمه از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به دو میلیارد تومان افزایش یافته است. علاوه بر این، هدایا و امکاناتی مانند خرید گل از فروشگاهها، کمک به خیریهها و ارائه تخفیفهای ویژه نیز در سامانه پیشبینی شده و بر اساس نظرسنجیها، بهروزرسانی و توسعه میپیدا کند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان میگوید: سامانه اصپاک به عنوان یک تجربه موفق، نشان میدهد که فناوری هوشمند نه تنها میتواند فرایند جمعآوری پسماند را بهینه کند، بلکه مشارکت شهروندان، ارزش اجتماعی و مسئولیتپذیری عمومی را نیز ارتقا میدهد و با ایجاد ابزارهای انگیزشی، مسیر توسعه پایدار مدیریت شهری و محیط زیست را هموار میکند، بهطوری که این تجربه میتواند الگویی برای سایر شهرها باشد.
به گزارش ایمنا، «اصپاک» فراتر از یک سامانه جمعآوری پسماند، نمادی از همگرایی فناوری، مدیریت شهری و مشارکت شهروندان است. این سامانه نشان میدهد که با طراحی هوشمند، ایجاد مشوقهای ملموس و به رسمیت شناختن مسئولیت اجتماعی شهروندان، میتوان فرهنگ تفکیک و بازیافت پسماند را به بخشی جداییناپذیر از زندگی شهری تبدیل کرد.
تجربه موفق اصپاک به مدیریت شهری اصفهان این امکان را داده است تا بهصورت مستمر رفتار شهروندان را پایش کرده و برنامههای بهبود و توسعه را با دقت بیشتری تدوین کند و به این ترتیب، اصفهان نه تنها در مسیر کاهش پسماند و ارتقای کیفیت زیستمحیطی حرکت میکند، بلکه الگویی ملی برای سایر شهرهای کشور فراهم ساخته است؛ سامانهای که امروز ۴۳ هزار مشترک دارد و فردا با پوشش گستردهتر، میتواند اثربخشی بیشتری در کاهش هزینهها، بهینهسازی منابع و افزایش مسئولیتپذیری اجتماعی ایجاد کند.
پُر واضح است که چنین اقداماتی، نشاندهنده عزم جدی مدیریت شهری برای تحقق شهری هوشمند، پایدار و زندگیمحور است؛ شهری که در آن محیط زیست، مردم و فناوری در کنار هم، آیندهای سبز و انسانی را رقم میزنند.
نظر شما