هوش مصنوعی؛ افقی تازه در درمان سرطان

پوریا عادلی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه در مسیر دشوار و پیچیده مبارزه با سرطان، همواره متخصصان در پی یافتن مسیری راهگشا بوده است، اظهار کرد: امروز هوش مصنوعی (AI) به عنوان دستیار و همکاری که در حال دگرگون‌سازی عرصه‌های اصلی درمان سرطان ، از شیمی درمانی و ایمنی درمانی گرفته تا پرتودرمانی، است، به بشر در این مسیر کمک می‌کند.

وی با بیان اینکه این تحول نتیجه همگرایی دانش عمیق زیست‌شناسی سرطان، انفجار داده‌های چندوجهی و توان محاسباتی هوش مصنوعی است که با سرعتی چشمگیر پیش می‌رود، افزود: در حوزه شیمی‌درمانی، هوش مصنوعی همچون کارآگاهی مولکولی عمل می‌کند و با تحلیل داده‌های گسترده ژنومی، پروتئومیکس و سوابق بالینی، الگوریتم‌ها قادر است الگوهایی را شناسایی کنند که از دید انسان پنهان می‌ماند.

متخصص رادیوتراپی آنکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوآنکولوژی ایران با اشاره به اینکه این توانایی مسیر کشف دارو را کوتاه‌تر و هدفمندتر می‌سازد، تصریح کرد: شرکت‌های داروسازی پیشرو اکنون با بهره‌گیری از هوش مصنوعی میلیون‌ها ترکیب شیمیایی را در زمانی بسیار کوتاه غربال می‌کنند تا ترکیباتی را بیابند که بر اهداف مولکولی سلول‌های سرطانی اثرگذار است.

عادلی با بیان اینکه نقطه اوج این روند، شخصی‌سازی درمان است، ادامه داد: در این نقطه مدل‌های یادگیری ماشین با بررسی پروفایل ژنتیکی هر بیمار، پیش‌بینی می‌کنند کدام رژیم درمانی بیشترین اثربخشی را دارد و از آسیب غیرضروری به بافت‌های سالم جلوگیری می‌کند.

وی با بیان اینکه ایمنی‌درمانی به عنوان ستاره نوظهور انکولوژی نیز از هوش مصنوعی بهره می‌برد، گفت: پاسخ بیماران به داروهای ایمونوتراپی مانند مهارکننده‌های ایست بازرسی بسیار متغیر است و هوش مصنوعی با ترکیب داده‌های تصویربرداری پاتولوژی، اطلاعات ژنتیکی و نشانگرهای زیستی خون، مدل‌هایی می‌سازد که با دقت بالا مشخص می‌کنند کدام بیمار بیشترین سود را از این درمان‌ها خواهد برد.

نقش چشمگیر هوش مصنوعی در پرتودرمانی / هوش مصنوعی، دستیار قدرتمندی برای پزشکان تلقی می‌شود

متخصص رادیوتراپی آنکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوآنکولوژی ایران با اشاره به اینکه پژوهشگران با کمک هوش مصنوعی نسل تازه‌ای از آنتی‌ژن‌های نوترکیب و سلول‌های T مهندسی شده را طراحی می‌کنند تا پاسخ ایمنی علیه تومور دقیق‌تر و قدرتمندتر هدایت شود، اضافه کرد: در پرتودرمانی مدرن، نقش هوش مصنوعی شاید از همه چشمگیرتر باشد.

عادلی افزود: این فناوری فرایند پیچیده و زمان‌بر برنامه‌ریزی درمان را به کاری سریع و دقیق بدل کرده و به یاری متخصصان رادیوانکولوژی آمده است، همچنین فناوری‌هایی مانند پرتودرمانی تطبیقی درون‌بازه‌ای با کمک هوش مصنوعی امکان بازطراحی روزانه طرح درمان را فراهم می‌کنند تا دز پرتو به تومور برسد و بافت‌های حیاتی اطراف بیشترین محافظت را داشته باشند.

وی با بیان اینکه این دقت بی‌سابقه، عوارض جانبی را کاهش و احتمال کنترل موضعی تومور را افزایش می‌دهد، تصریح کرد: با وجود این چشم‌انداز روشن، مسیر پیش رو خالی از چالش نیست و کیفیت داده‌های آموزشی، شفافیت تصمیم‌گیری مدل‌های جعبه سیاه، مسئولیت‌پذیری در برابر خطاهای احتمالی و دسترسی عادلانه کشورها به این فناوری‌ها، موضوعاتی حیاتی و نیازمند همکاری جهانی و تنظیم مقررات هوشمند است.

متخصص رادیوتراپی آنکولوژی و عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوآنکولوژی ایران ادامه داد: هوش مصنوعی، دستیار قدرتمندی برای پزشکان تلقی می‌شود و آینده درمان سرطان، آینده‌ای هوشمند و شخصی‌سازی‌شده خواهد بود که در آن هوش مصنوعی به متخصصان کمک می‌کند پیچیدگی‌های سرطان را بهتر بشناسند، درمان‌ها را با دقتی بی‌سابقه هدایت کنند و در نهایت، نتایج بهتری برای بیماران حاصل شود.