به گزارش خبرگزاری ایمنا، در حالی که جنگ اوکراین وارد یکی از فرسایشیترین مراحل خود شده، اظهارات روزهای گذشته ولودیمیر زلنسکی درباره سپردن تصمیم نهایی به «مردم» توجه محافل سیاسی و رسانهای را به خود جلب کرد. او اعلام کرده بود که اگر قرار باشد تصمیمی سرنوشتساز درباره پایان جنگ و مسائل سرزمینی گرفته شود، این تصمیم باید از مسیر رأی مردم و حتی همهپرسی عبور کند.
در ظاهر، این موضعگیری در چارچوب اصول دموکراتیک تعریف میشود؛ اما در سطح سیاسی، حامل پیامهای مهمتری است. در واشنگتن و برخی پایتختهای اروپایی، این سخنان بهعنوان نشانهای از تغییر لحن کییف و عقبنشینی از مواضع سختگیرانه گذشته تلقی شده بود. بهویژه آنکه زلنسکی برای نخستینبار، بهطور ضمنی امکان طرح مسئله سرزمین را از انحصار دولت خارج کرده و آن را به افکار عمومی واگذار کرده است.
برداشت غالب در محافل آمریکایی این است که اوکراین به نقطهای رسیده که ادامه جنگ بدون افق روشن پیروزی، هزینههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی سنگینی بر آن تحمیل کرده است. در چنین شرایطی، طرح موضوع همهپرسی میتواند بهمنزله ارسال یک پیام غیرمستقیم باشد: کییف آماده بررسی گزینههایی است که پیشتر بهعنوان خطوط قرمز تلقی میشدند.
ایده همهپرسی از منظر سیاسی نیز قابل تأمل است. در شرایط جنگی، جامعهای که تحت فشار مداوم ناامنی، تخریب زیرساختها و فرسایش اقتصادی قرار دارد، ممکن است به گزینهای رأی دهد که اولویت آن پایان جنگ باشد، حتی اگر این تصمیم با امتیازدهی همراه شود. همین احتمال، ایده همهپرسی را به ابزاری حساس و پر مناقشه تبدیل میکند.
از سوی دیگر، این رویکرد میتواند راهی برای انتقال مسئولیت از سطح رهبری سیاسی به سطح جامعه باشد. زلنسکی، با مطرح کردن نقش مردم در تصمیمگیری، درعمل خود را از پذیرش مستقیم تبعات یک تصمیم دشوار کنار میکشد. در صورت پذیرش توافق، نتیجه به خواست عمومی نسبت داده میشود و در صورت رد آن، دولت همچنان میتواند موضع مخالفت خود را حفظ کند. این تاکتیک، بیش از آنکه نشانه قدرت باشد، بازتابدهنده محدودیتهای سیاسی در شرایط بنبست است.
چنین فضایی برای آمریکا و میانجیهای غربی معنایی روشن دارد. وقتی رئیسجمهور اوکراین از ارجاع تصمیم به مردم سخن میگوید، این پیام دریافت میشود که امکان پیشبرد طرحهای صلحی وجود دارد که بر مبنای بازگشت کامل اوکراین به مرزهای پیش از جنگ طراحی نشدهاند. به همین دلیل، برخی این موضعگیری را چراغ سبزی ضمنی برای آغاز مرحلهای جدید از چانهزنی سیاسی تلقی میکنند.
رئیسجمهور اوکراین گفت که این کشور از خواسته خود برای پیوستن به ناتو صرف نظر کرده است
در آخرین اخبار، زلنسکی رئیسجمهور اوکراین عصر روز گذشته، یکشنبه، اعلام کرد که کشورش در چارچوب یک مصالحه برای پایان دادن به جنگ با روسیه، از هدف عضویت در ائتلاف نظامی ناتو صرفنظر کرده و در عوض بهدنبال تضمینهای امنیتی از سوی غرب است. این اظهارات در آستانه دیدار او با فرستادگان آمریکا در برلین مطرح شد.
براساس گزارش خبرگزاری رویترز، رئیسجمهور اوکراین طی گفتوگویی با خبرنگاران در پیامرسان واتساپ بیان کرد: «تضمینهای امنیتی ایالات متحده، اروپا و سایر شرکا به جای عضویت در ناتو، مصالحهای از جانب اوکراین است.»
زلنسکی با بیان اینکه از همان ابتدا، تمایل اوکراین پیوستن به ناتو بود، گفت: «اینها تضمینهای امنیتی واقعی هستند و برخی از شرکا از ایالات متحده و اروپا از این مسیر حمایت نکردند.»
واقعیت آن است که اوکراین در شرایط کنونی در موقعیتی قرار ندارد که بتواند شروط خود را بهطور کامل تحمیل کند. نه پیروزی نظامی قاطعی حاصل شده، نه حمایت غرب بیقیدوشرط باقی مانده و نه جامعه توان تحمل یک جنگ بلندمدت دیگر را دارد. در چنین فضایی، تغییر ادبیات سیاسی از «مقاومت مطلق» به «تصمیم مردم» بیشتر نشانه فشار و فرسودگی است تا انتخابی داوطلبانه.
در مجموع، زلنسکی بهصورت مستقیم از واگذاری سرزمین سخن نگفته است، اما نحوه طرح مسئله نشان میدهد که اوکراین دیگر در موضع انکار کامل گزینههای جایگزین قرار ندارد.
نظر شما