به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدمهدی حمیدیمقدم امروز _یکشنبه شانزدهم آذر_ در نشست خبری نوزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» که با حضور محمدمهدی حمیدیمقدم، رئیس مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و دبیر جشنواره برگزار شد، از رشد ۳۵ درصد تولیدات مستند خبر داد و اظهار کرد: مهمترین نکته آماری این دوره رشد حدود ۳۰ تا ۳۵ درصدی تولید مستند در کشور نسبت به سال گذشته است.
وی افزود: این رشد بهویژه در بخش فیلمهای کوتاه مشهود است که نشاندهنده «پویایی و زندگی در حوزه سینمای مستند» است. دبیرخانه جشنواره امسال میزبان ۷۳۴ اثر بود که در نهایت تعداد فیلمهای انتخابشده در بخشهای مسابقه ملی بدین شرح است؛ ۲۵ فیلم کوتاه، ۲۳ فیلم بلند، ۲۰ فیلم نیمه بلند، ۲۴ فیلم در بخش جایزه شهید آوینی، ۱۷ فیلم در بخش جدید دانشجویی.
دبیر جشنواره از ایجاد ۲ بخش جدید در این دوره خبر داد و گفت: ابتدا بخش دانشجویی است که با تمرکز بر کارهای نو و کنکاشهای جدید فیلمسازان زیر ۳۰ سال و تا مقطع کارشناسی ارشد، که حدود ۳۰ تا ۴۰ اثر به آن ارسال شد.
حمیدیمقدم عنوان کرد: بخش دوم «عکس متوالی» یا «عکس داستانی» است که با هدف ایجاد پیوند بین عکاسی و سینمای مستند و پرکردن خلاء پژوهشی- تصویری در برخی موضوعات برقرار شده است. این بخش با همکاری خانه هنرمندان و همراه با ورکشاپ و کلاسهای تخصصی برگزار میشود و میزبان ۱۹۷ عکس خواهد بود.
وی در ادامه گفت: انتخاب نهایی فیلمهای مسابقه حاصل مشورت با حدود ۲۰ تا ۲۲ کارشناس و مشاور از صنوف سینمای مستند ایران است.
دبیر جشنواره همچنین بر دو محور تخصصی جشنواره تأکید کرد: در این دوره تداوم توجه به «مستند انیمیشن» به عنوان قالبی مهم در تولیدات مرکز گسترش و سینمای آینده و پرداختن به «واقعیت افزوده» و «واقعیت گسترده» با برگزاری جلسات کارشناسی با حضور کارشناسان خارجی برای بررسی قابلیتهای این فناوریها در مستندسازی داریم.
حمیدیمقدم عنوان کرد: همچون سال گذشته، بخش ویژهای با موضوع مقاومت فلسطین و غزه با مسابقه جداگانه در بخش بینالملل برنامهریزی شده است.
وی همچنین از حضور ۳۱ فیلم در بخش ترکیب تمدن ایران با موضوع این رویداد خبر داد و گفت: مستندسازان ایرانی با امکانات موجود، به خوبی به ثبت این وقایع پرداختهاند. جشنواره بستری فراهم میکند تا حتی آثاری که در این حوزه به بخش مسابقه راه نیافتهاند نیز به نمایش درآیند.
دبیر جشنواره سینما حقیقت در پاسخ به پرسشی درباره «جایزه مردمی» تأکید کرد: همچون سال گذشته، این بخش با همکاری انجمن تهیهکنندگان صنفی مستند و از طریق سامانه آنلاین «هاشور» به عنوان دقیقترین شیوه رأیگیری برگزار خواهد شد و مبلغ جایزه نیز افزایش یافته است.
حمیدی مقدم درباره اکران آنلاین گفت: «سینماحقیقت» مبدع جشنواره آنلاین بود؛ این بحث پیچیدهای است که نیاز به هماهنگیهای مختلفی دارد. با وجود تمایل برخی فیلمسازان به نبود نمایش آنلاین، با هماهنگی یک یا دو پلتفرم مشخص (غیر از هاشور)، تعداد محدودی از فیلمها در روزهای آینده به صورت آنلاین ارائه خواهند شد.
وی خاطرنشان کرد: رویه جهانی به سمت محدود کردن دسترسی آنلاین تنها برای خریداران، مدیران جشنوارهها و شبکههای تلویزیونی است و «سینماحقیقت» نیز با توجه به شرایط، تصمیم نهایی را خواهد گرفت.
دبیر جشنواره سینما حقیقت در پاسخ به پرسش دیگری درباره حضور فیلمهای سیاسی، گفت: بله، ما امسال چندین فیلم سیاسی داریم که در بخشی ویژه یا بخشهای مسابقه به نمایش در خواهد آمد.
حمیدی مقدم گفت: امیدواریم جشنواره نوزدهم بتواند «میزبان واقعی همه صداهای مختلف باشد» و فضایی مبتنی بر «صبر و متانت» برای دیدن «نگاههای مختلف» فراهم کند.
وی با بیان اینکه این هفتمین سال دبیری اوست، به چالشهای بخش بینالملل اشاره کرد و گفت: حاضر است پس از جشنواره به صورت مشروح درباره «فضای ناجوانمردانهای که برای ما در حوزه بینالملل که توسط برخی هموطنان در حوزه فرهنگ شکل گرفته است» گفتوگو کند.
حمیدیمقدم، موفقیتهای اخیر دیپلماسی فرهنگی ایران مانند میزبانی ۲۰۰ مهمان بینالمللی در جشنواره جهانی فیلم فجر را نمونه دانست و گفت: جشنواره «سینماحقیقت» حتی در شدیدترین بحرانها «واقعی» بوده است.
دبیر جشنواره اعلام کرد: وجود فضاسازیهای منفی، امسال شاهد «اشتیاق» مهمانان خارجی برای سفر به ایران هستیم. امسال نوید این را میدهیم که وارد دوره تحولی دیگری شدهایم. امسال ما شاهد این هستیم که مهمانان ما اشتیاق دارند که به ایران سفر کنند.
وی بر تنوع جغرافیایی مهمانان و فیلمهای بخش بینالملل تأکید کرد و گفت: سعی شده است که تمرکز تنها روی کشورهای اروپایی نباشد و از کشورهایی مانند هند، برزیل، ترکیه، روسیه، چین و ایتالیا نیز فیلمهایی حضور دارند. هدف، ایجاد «رفت و آمد فرهنگی» با کشورهای همسو، مشترکالمنافع و همسایه است.
حمیدیمقدم، تعداد فیلمهای بخش بینالملل را حدود ۷۰ اثر اعلام کرد و از نمایش دو فیلم ویژه در بخش فیلمهای ویژه بینالملل خبر داد و گفت: آخرین اثر مستند دیوید اتنبرو با هماهنگی و رعایت کپیرایت به نمایش درخواهد آمد. همچنین فیلم پرترهای از انیو موریکونه ساخته جوزپه تورناتوره نمایش داده خواهد شد که برای حضور فیلمساز آن در جشنواره و برگزاری مسترکلاس، مکاتباتی انجام شده است اما احتمالاً تورناتوره موفق به حضور در جشنواره نشود.
دبیر جشنواره ابراز امیدواری کرد که وجود نمایش بیش از ۲۰۰ فیلم در جشنواره و چالشهای سالنهای نمایش، مخاطبان بتوانند از این رویداد متنوع بهرهمند شوند.
وی در پاسخ به پرسشی درباره معیار دعوت از میهمانان خارجی، گفت: اولویت برای دعوتها بر «جایگاه و وزن» افراد بوده است؛ متأسفانه در بیشتر جشنوارهها تعداد مدنظر قرار میگیرد. به عنوان مثال از نوه رابرت فلاهرتی (مستندساز اسطورهای) دعوته شده است که قرار است ورکشاپی برگزار کند.
حمیدیمقدم علت نبودن فیلمهای سیاسی پرچالش در جشنواره را کمبود تولید چنین آثاری در «بدنه سینمای مستند» ایران دانست و گفت: اتفاقاً میخواهم نقد بکنم که بدنه سینمای مستند ما مقداری از حوزه پرسش و جستوجو در بدنه قشر متوسط ایران بازمانده است. شاید راهش را هنوز نمیداند. ما خیلی مواجه بودیم که فیلمها شاید یک ذره محافظهکارانه از برخی مسائل گذشتند.
دبیر جشنواره افزود: هیئتهای مشاوره مشتاق انتخاب فیلمهای جسورانه بودند اما اثر مورد نظر پرسشگر که احتمالاً نگاه انتقادی داشته باشد، از نظر «زیباییشناسی و ساختار» به سطح کیفی لازم برای رقابت در بخش مسابقه نرسیده است. با این تلاش داریم نمایش برخی از این فیلمها در بخشهای ویژه غیررقابتی را انجام دهیم.
وی در دفاع از شفافیت فرآیند انتخاب، به اجرای «رأیگیری آکادمیک» در گروههای سهنفره مشاوران اشاره کرد و گفت: آرا مشاورین ما واضح و شفاف است و کاملاً قابل اندازهگیری.
حمیدیمقدم درباره انتخاب آثار گفت: با وجود ادغام فعلی، در انتخاب آثار امسال «هیچ نگاه شخصی، هیچ نگاه سمپات و معطوف به تولید در مرکز گسترش» اعمال نشده و معیار اصلی، آرای متکثر هیئتهای مشاوره بوده است.
دبیر جشنواره، به تشریح جزئیات بیشتری درباره فرآیند انتخاب فیلمها و معیارهای دعوت از مهمانان خارجی پرداخت و درباره نقش دبیر و هیئتهای مشاور در انتخاب فیلمها، با مقایسه با جشنوارههای بزرگ جهانی که هزاران اثر دریافت میکنند، گفت: در همه جای دنیا یک دبیر اصلاً وقت تماشای تمام فیلمها را ندارد.
وی سپس مکانیسم جشنواره «سینما حقیقت» را اینگونه توضیح داد: اولین گام ما غربالگری اولیه توسط هیئتهای مشاوران است، ۷۳۴ اثر امسال به جشنواره رسید که ابتدا توسط هیئتهای مشاور سهنفره مورد ارزیابی قرار گرفته است. این سیستم با «تکثیر» گروههای مشاوره و گرفتن «رأی واقعی و صحیح» بدون «مناسبات صنفی» یا «معذوریتهای اخلاقی و کاری»، امکان دستیابی به یک «سنجش نسبی صحیح و سالم» از فیلمها را فراهم میکند.
حمیدیمقدم ادامه داد: گام دوم ورود دبیر پس از غربالگری است، پس از این مرحله، دبیر جشنواره شخصاً وارد موضوع هر فیلم میشود تا آنها را با «نقشه و رنگینکمان» کلی جشنواره تطبیق داده و ترکیب نهایی را تنظیم کند.
دبیر جشنواره افزود: خوشبختانه ما امسال خیلی همراه بودیم؛ حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد انتخابهای هیئتهای مشاور اصلی با ترکیب نهایی همخوانی داشت.
وی تصریح کرد: گام سوم ذات نسبی و سلیقهای داوری در مستند است که داوری هنر، به ویژه در سینمای مستند، همواره عنصری از «سلیقه» و «نگاه زیباشناسانه» دارد و ممکن است نظرات درباره یک فیلم کاملاً متضاد باشد. بنابراین هیچ جشنوارهای نمیتواند ادعا کند «بهترین» فیلمها را انتخاب کرده و هیچ اثر بهتری بیرون نمانده است. نتیجه نهایی حاصل ترکیب افراد و گروههای داوری در جشنواره امسال است.
حمیدیمقدم در پاسخ به پرسشی دیگر، بار دیگر بر این موضوع تأکید کرد: معیار دعوت از مهمانان بینالمللی «کارکرد» و تأثیرگذاری است، نه صرفاً افزایش آمار و نمایشی بودن. مهمان برای ما باید کارکرد داشته باشد؛ یا در کارگاهها شرکت کند، چیزی به فیلمسازان ما بیاموزد، یا تبادل فرهنگی انجام دهد که منجر به تولید آثاری درباره ایران امروز شود. طراحی بخش بینالملل امسال به گونهای است که هم برای جشنواره نتیجهبخش باشد و هم برای فیلمسازان ایرانی مفید واقع شود.
دبیر جشنواره همچنین از تغییر نگاه در برخی جشنوارههای داخلی انتقاد کرد و مثالی از جشنوارهای مطرح کرد که جایزه را به حضوری بودن مهمان مشروط کرده بود.
وی ابراز امیدواری کرد «سینماحقیقت» باید به سمتی برود که دعوتها «کارکرد واقعی» داشته باشند، نه «نمایشی».
حمیدی مقدم در ادامه، خطاب به اصحاب رسانه گفت: امیدوارم بعد از جشنواره حقیقت ۱۹، مهمانان ما را نقد کنید و بازخورد دهید که آیا حرف ما واقعی بود یا نه و اینکه آیا این حضورها تأثیری در زیست هنر و نگاه بیرونی آنها گذاشته است یا خیر.
دبیر جشنواره در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی برخورد با هوش مصنوعی در جشنواره گفت: در این خصوص رویکرد جشنواره «واقعگرایانه» است البته از رویکرد «محافظهکارانه یا شتابزده» دوری میکنیم؛ بررسی این موضوع در فیلمها و توسط گروههای مشاور و تخصصی با این ملاحظه انجام شده است که به «اصل واقعیت و حقیقت» در سینمای مستند لطمه نزند. البته هوش مصنوعی در کارگاههای تخصصی جشنواره حضور خواهد داشت و در بخش «مستند انیمیشن» که یک اولویت جشنواره است و در ساخت پرتره، تأثیر و کاربرد هوش مصنوعی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
وی خاطرنشان کرد: هدف از پرداختن به هوش مصنوعی در کارگاهها، ایجاد فضایی برای پرسش و مواجهه بیواسطه مستندسازان با این پدیده است تا خطرات آن مانند ایجاد «تنبلی» و دور شدن از «مرارت ثبت سند» و فرصتهایش شناخته شود.
حمیدیمقدم به اهمیت بخش «مفاخر» و «تاریخ معاصر» برای نسل جوان اشاره کرد و گفت: تولید مستندهای «فاخر» و دارای «جذابیت هنری و سینمایی» در این حوزهها را افزایش میدهیم تا شاهد انعکاس آن را در دورههای آینده جشنواره شاهد باشیم.
دبیر جشنواره فقدان «پشتوانه علمی و آکادمیک» را از ضعفهای اصلی سینمای مستند ایران برشمرد و اعلام کرد: برای رفع این مشکل، ۱۱ کارگاه تخصصی با حضور اساتید داخلی و بینالمللی برگزار میشود؛ که شامل، کارگاههای «مستند ممتاز: از آرشیو تا سقف ساخت معنا»، «استراتژی در خلق دوباره حقیقت»، «هوش مصنوعی: خدمت یا خیانت به مستند؟»، «خلق جهان در فیلم مستند»، «تولید مشترک فیلم مستند: چگونه معرفی و فروش کنیم؟»، «مستند غیرخطی در قرن بیستویکم»، «رهایی از هیاهوی برندها (نقد مصرفگرایی)»، «از یک دیار تا دیار دیگر: واکاوی پدیده مهاجرت ایرانیان»، «عکاسی و تصویربرداری زیر آب»، «فیلمبرداری هوایی» خواهد بود.
وی از برگزاری چند پنل تخصصی در پاسخ به تحولات روز خبر داد: «گذار نظم منطقهای: واکاوی تحولات غرب آسیا پس از ۷ اکتبر»، «نگین فیروزه ایران در بحران: (هشدار زیستمحیطی)»، «یادمان زندهیاد ناصر تقوایی و نشست جامعهشناسی آثار مستند او»، «مستندنگاری پروژههای دولتی در ایران».
دبیر جشنواره در ادامه گفت: سیستم رزرو آنلاین بلیت از امروز یکشنبه ۱۶ آذر با استفاده از QR Code روی کارت مطبوعات فعال شده است. همچنین یک سالن اختصاصی ۶۰- ۷۰ نفره برای اصحاب رسانه در نظر گرفته شده است. دبیر در بخشی از این جلسه یادآور شد تعدادی از فیلمها در موزه سینما نمایش دارند، همچنین در یک ساعت اول رزرو بلیت ۲۰۰۰ بلیت پیش فروش شد.
حمیدیمقدم در پاسخ به پرسشی درباره کیفیت فیلمهای مرتبط با جنگ ۱۲ روزه، گفت: واقعیت موجود این است که ما به اصل داستان دست پیدا کنیم و هماکنون یک ذره از آن عقب هستیم. با این حال، بزرگترین دستاورد واکنش سریع و حسی گروههای مختلف فکری و هنری و تولید ۳۱ فیلم در همان ایام است.
وی با اذعان به اینکه شرایط برای دسترسی مستندسازان به برخی حوزههای امنیتی دشوار بود، گفت: برای بررسی این چالش، یک پنل تخصصی با حضور مسئولان مربوطه پس از نمایش فیلمی که به همین معضل میپردازد، برگزار خواهد شد تا پاسخهایی برای چگونگی ورود مستندسازان به ثبت رویدادها در شرایط بحران ارائه شود.
نظر شما