به گزارش خبرگزاری ایمنا، آب در جغرافیای شام چیزی فراتر از یک منبع طبیعی است، آب، بنیان حاکمیت و بقا است. در چنین منطقهای، کنترل رودها و سفرههای آب به ابزاری راهبردی برای سلطه تبدیل میشود، تحلیلگران میگویند اسرائیل طی دهههای گذشته شبکهای از «استعمار آبی» ایجاد کرده که از کرانه باختری تا جولان و از رود اردن تا لیتانی امتداد دارد؛ شبکهای که کمبود را تولید و وابستگی را تثبیت میکند.
غزه: آشکارترین چهره استعمار آبی
در محاصرهای که نزدیک به دو دهه ادامه دارد، بهطور تقریبی همه منابع آب غزه آلوده و غیرقابل شرب شدهاند. محاصره اسرائیل تعمیر چاهها و لولهها را ممنوع کرده و زیرساختهای موجود نیز بارها هدف حمله قرار گرفتهاند. خانوادهها با تانکرهای آب زندهاند و تأسیسات آبشیرینکن تنها زمانی فعال میشوند که سوخت از سوی اسرائیل قطع نشده باشد. کارشناسان این وضعیت را «خفهسازی آهسته» توصیف میکنند، جایی که تشنگی نه پیامد، بلکه ابزار اعمال قدرت است.
آپارتاید آبی در کرانه باختری
در کرانه باختری، نابرابری آبی در چهره شهرکها و روستاها عریان است؛ شهرکنشینان با استخرها و باغهای آبیاریشده زندگی میکنند، در حالی که بسیاری از روستاهای فلسطینی مصرف روزانه کمتر از ۳۰ لیتر آب برای هر فرد دارند؛ میزانی بسیار کمتر از استاندارد سلامت جهانی، از سال ۱۹۶۷، هر اقدام فلسطینیها برای حفر چاه یا تعمیر شبکههای آب نیازمند مجوز بوده؛ مجوزی که هرگز صادر نمیشود.
استعمار فراتر از فلسطین: اردن، لبنان و سوریه
استعمار آبی از «خط سبز» فراتر رفته و به یک پروژه منطقهای تبدیل شده است. رود اردن که از برفهای جَبلالشیخ سرچشمه میگیرد، طی دههها با سدسازی و انتقال مسیر در عمل به خدمت پروژه صهیونیستی درآمده است. امروز اردن یکی از خشکترین کشورهای جهان، ناچار است آب خریداری کند.
در لبنان نیز رؤیای دیرینه اسرائیل برای دسترسی به لیتانی همچنان بخشی از استراتژی منطقهای آن است. چشمههای الوزانی و حسبانی بارها هدف تهدید یا حمله قرار گرفتهاند؛ از بحران ۲۰۰۲ تا بمباران سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۲۴. این حملات نشان میدهد که اسرائیل حتی برداشت حداقلی لبنان از منابع آبی خودش را تحمل نمیکند.
بحران اقلیمی؛ فرصت تازه برای هژمونی آبی
در عصر گرمایش جهانی و خشکسالیهای شدید، کنترل آب به سلاحی مؤثرتر تبدیل شده است. اسرائیل خود را «ابرقدرت آب» معرفی میکند و فناوری میفروشد، اما در عمل وابستگی کشورهای منطقه را عمیقتر میکند. در مقابل، فلسطینیها بهدلیل ممنوعیت حفر چاه و توسعه آبیاری، امکان سازگاری با تغییرات اقلیمی را ندارند و همین مهاجرت، فقر و وابستگی اقتصادی را تشدید میکند.
چرخه سلطه؛ از خشکاندن رودها تا مهار سرچشمهها
تحلیلگران میگویند کمبود در این منطقه طبیعی نیست، ساخته و مدیریتشده است. رودها خشک نمیشوند، منحرف میشوند؛ چاهها تهی نمیشوند، تحت نظام مجوز نظامی قرار میگیرند؛ کشورها وابسته نمیشوند، وابسته ساخته میشوند.
نظر شما