به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، اروپا با تاریخ طولانی معماری و شهرسازی، در برابر چالشهای مدرنسازی و جهانیسازی رویکردی تازه به کار گرفته است. بسیاری از شهرهای اروپایی در سالهای اخیر تلاش کردهاند تا میان نوآوریهای فناوری و حفاظت از میراث تاریخی تعادل برقرار کنند. این روند به حفظ هویت فرهنگی کمک میکند و ارتقای کیفیت زندگی شهری و رونق گردشگری را به دنبال دارد.
بازسازی و حفاظت از بناهای سنتی در اروپا با سیاستهای شهری پایدار و انسانمحور همراه است. شهرها با استفاده از مصالح سنتی، بازآفرینی نماهای تاریخی و بازسازی محلههای قدیمی توانستهاند گذشته را زنده نگه دارند و در عین حال امکانات مدرن را در این فضاها ادغام کنند. جشنوارهها، بازارهای سنتی و فعالیتهای هنری در این فضاها برگزار میشوند و شهروندان و گردشگران را به تعامل با میراث فرهنگی دعوت میکنند. ترکیب سنت و نوآوری، الگویی برای توسعه شهری پایدار در قرن بیستویکم محسوب میشود.
پاریس؛ بازآفرینی میراث در فضاهای عمومی
پاریس در سالهای اخیر سیاستهای گستردهای برای بازسازی پارکها و فضاهای عمومی بر اساس اصول سنتی فرانسوی اجرا کرده است. این سیاستها نهتنها به زیباسازی شهر کمک کردهاند، بلکه دسترسی برابر شهروندان به فضاهای باکیفیت را تضمین کردهاند. باغهای کلاسیک با طراحی هندسی دقیق، پاویونهای تاریخی و دروازههای تزئینی دوباره جان گرفتهاند و به بخشی از زندگی روزمره شهروندان تبدیل شدهاند.
نمونه شاخص این رویکرد، پروژه مرمت پارک بوت شومون در منطقه نوزدهم پاریس است. این پارک که در قرن نوزدهم ساخته شده بود، با ترکیب طراحی کلاسیک و امکانات مدرن بازسازی شد تا تجربهای تازه برای شهروندان و گردشگران فراهم کند. مسیرهای پیادهروی، فضاهای ورزشی و امکانات فرهنگی در کنار چشماندازهای طبیعی و معماری تاریخی، محیطی چندلایه ایجاد کردهاند که هم آرامش و هم فعالیت اجتماعی را ممکن میسازد.
در قلب شهر نیز باغ لوکزامبورگ که از کاخ لوکزامبورگ نام گرفته و یکی از نمادهای طراحی کلاسیک فرانسوی است، با نگهداری و بازسازی مداوم توانسته است هویت تاریخی خود را حفظ کند. این باغ علاوهبر فضای سبز و طراحی هندسی، امکانات مدرن همچون زمینهای بازی، مسیرهای دویدن و فضاهای فرهنگی را در اختیار عموم قرار میدهد.
این بازسازیها به ارتقای سلامت عمومی کمک کردهاند؛ شهروندان اکنون فضاهایی برای ورزش، آرامش ذهنی و تعامل اجتماعی در اختیار دارند. پاریس با تلفیق بازسازی سنتی و توسعه مدرن، توانسته هویت فرهنگی و اجتماعی خود را تقویت کند و تجربهای متوازن میان گذشته و آینده بیافریند.
فرانکفورت؛ تولد دوباره شهر قدیم جدید
فرانکفورت آم ماین که در جنگ جهانی دوم بخش بزرگی از مرکز تاریخی خود را از دست داد، بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ پروژهای عظیم برای بازسازی هویت تاریخیاش آغاز کرد. این پروژه که با نام «شهر قدیم جدید» شناخته میشود، شامل ساخت ۳۵ ساختمان بود و ۱۵ مورد آن بازسازی وفادارانه خانههای تاریخی در سبکهای گوتیک، رنسانس و باروک بود. در این بازسازی خیابانها و میدانهای سنتی دوباره جان گرفتند و بافت تاریخی شهر بازسازی شد تا گذشته و حال در کنار هم جریان پیدا کنند.
یکی از شاخصترین اقدامات، بازسازی محله دمرومر بود که به قلب فرهنگی و اجتماعی شهر تبدیل شد. کوچههای باریک، نماهای آجری و سقفهای شیبدار دوباره ساخته شدند تا تصویری زنده از فرانکفورت پیش از جنگ ارائه دهند. این منطقه در حال حاضر میزبان کافهها، فروشگاههای صنایع دستی و رویدادهای فرهنگی است و به یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری شهر تبدیل شده است.
بازسازی «شهر قدیم جدید» نهتنها ارزش گردشگری فرانکفورت را افزایش داده، بلکه به ایجاد حس تعلق اجتماعی نیز کمک کرده است. شهروندان بهلطف این بازسازی میتوانند در فضایی قدم بزنند که میراث تاریخی را بازتاب میدهد و امکانات مدرن را در خود جای داده است. این پروژه از نظر اقتصادی نیز تأثیر چشمگیری داشته است. افزایش ارزش املاک، رونق کسبوکارهای محلی و جذب سرمایهگذاریهای جدید از نتایج مستقیم بازسازی بودهاند.
ادینبورو؛ بازآفرینی بافت تاریخی
ادینبورو، پایتخت اسکاتلند، با مرکز تاریخی خود که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد، یکی از مهمترین نمونههای حفاظت و بازسازی شهری در اروپا محسوب میشود. در سالهای اخیر پروژهای با نام «دروازه کالتون» یا «نیو ویورلی» اجرا شد که هدف آن بازآفرینی بافت قدیمی شهر و ادغام نیازهای معاصر با میراث تاریخی بود. این پروژه از سال ۲۰۱۴ تاکنون ادامه داشته و بخشهایی از شهر قدیم را با طراحی هماهنگ و انسانمحور بازسازی کرده است.
یکی از اقدامات شاخص در این پروژه، بازسازی خیابانها و میدانهای اطراف ایستگاه ویورلی است. این منطقه که پیشتر با ساختمانهای فرسوده و کاربریهای نامناسب شناخته میشد، امروز به محلهای زنده با ترکیب مسکن، دفاتر کاری و فضاهای عمومی تبدیل شده است. نماهای جدید با الهام از معماری سنتی اسکاتلندی طراحی شدهاند تا با بافت تاریخی شهر هماهنگ باشند.
پروژه نیو ویورلی توانست هویت تاریخی ادینبورو را تقویت کند. محلههای بازسازیشده میزبان جشنوارههای هنری، بازارهای محلی و رویدادهای فرهنگی هستند که گردشگران و شهروندان را به تعامل با میراث شهری دعوت میکنند. بازسازی بافت تاریخی به رونق گردشگری و کسبوکارهای محلی کمک کرده است. رستورانها، فروشگاهها و هتلهای کوچک سنتی در محلههای بازسازیشده رونق گرفتهاند و ارزش املاک افزایش یافته است. ادینبورو با این پروژه نشان داد که میتواند میان توسعه مدرن و حفاظت میراث تعادل برقرار کند.
بیلسکو بیالا؛ حفاظت از «وین کوچک» و بازآفرینی بافتهای تاریخی
بیلسکو بیالا، شهری در جنوب لهستان با دو هویت تاریخی ادغامشده، بهدلیل نماهای سبک وینی و ویلاهای اوایل قرن بیستم لقب «وین کوچک» گرفته است. سیاستهای شهری بیلسکو بیالا در سالهای اخیر، بر مرمت و نگهداری نماهای تاریخی، کفسازی میدانها و احیای محورهای پیادهراه در مرکز قدیمی متمرکز است تا کیفیت فضایی و هویت معماری شهر تثبیت شود. این روند همزمان با ثبت و مستندسازی سازههای ارزشمند و تنظیم ضوابط نما برای پروژههای نوساز پیش میرود.
بازآفرینی کاربری بناهای تاریخی از اقداماتی است که در این راستا انجام شده است؛ ویلاها و عمارتهای دورگه اتریشیلهستانی به موزههای محلی، مراکز فرهنگی و اقامتگاههای کوچک تبدیل شدهاند. میدان اصلی و پیرامون آن با نورپردازی ملایم و بازسازی جزئیات سنگتراشی و گچبریها، جلوهی تاریخی خود را بازیافته است. این تغییر کاربریها بدون زدودن جزئیات اصلی نماها انجام میشود تا اصالت حفظ شود.
در محورهای تجاری، مغازههای قدیمی با حفظ قابهای چوبی، در و پنجرههای سنتی و کتیبههای تاریخی بازآرایی شدهاند. این کار نهتنها زیباییشناسی خیابانها را تقویت کرده، بلکه اقتصاد خرد مبتنی بر صنایع دستی و محصولات محلی را جان بخشیده است. مسیرهای پیاده و دوچرخه بهگونهای طراحی شدهاند که بافت پرتراکم تاریخی را خواناتر و قابلدسترستر کنند.
بیلسکو بیالا با تکیه بر مرمت جزئیات نما، تغییر کاربری حساس به میراث و تقویت فضاهای عمومی، به نمونهای از حفاظت تدریجی اما مؤثر تبدیل شده است. این روند بهجای تخریب و جایگزینی، ارزش افزوده فرهنگی و اقتصادی ایجاد میکند و «وین کوچک» را از یک لقب شاعرانه به واقعیت شهری قابلتجربه بدل میسازد.
برنو؛ همنشینی میراث و توسعه پایدار در قلب موراویا
برنو، دومین شهر بزرگ جمهوری چک، در سالهای اخیر با الهام از رویکردهای «ابتکار نوین اروپایی باوهاوس» تلاش کرده است میان مرکز تاریخی خود و توسعههای جدید، پیوندی هماهنگ و پایدار ایجاد کند. این رویکرد بر آن است که بهجای ساخت بلوکهای مدرنیستی جدا از هم، بافت شهری پیوستهتر شود، بناها در مقیاسی انسانی طراحی شوند و خیابانها خوانایی بیشتری پیدا کنند تا گذشته تاریخی و زندگی امروز در کنار هم جریان داشته باشند.
نمونههای روشن این سیاست را میتوان در بازسازی مسیرهای پیاده اطراف میدانهای تاریخی دید؛ مسیرهایی که اکنون ارتباط بهتری با مراکز فرهنگی و آموزشی و فضاهای تجاری دارند. در محدوده قلعه اسپیلبرک و بازار قدیمی، پروژههای جدید با مصالح سنتی همچون آجر، سنگ و چوب و با ارتفاع کنترلشده ساخته شدهاند تا خط افق تاریخی شهر دستنخورده باقی بماند. این دقت در طراحی موجب شده است تصویر خیابانهای باریک، میدانهای محصور و حس محلهای همچنان حفظ شود و هویت محلی از بین نرود.
برنو همچنین در بازآفرینی فضاهای صنعتی موفق عمل کرده است. انبارها و کارگاههای قدیمی با تقویت سازه و حفظ جزئیات نمای آجری، به مراکز خلاق، دفاتر استارتاپی و فضاهای فرهنگی تبدیل شدهاند. این تغییر کاربریها همراه با بازطراحی پیادهراهها، ایجاد فضاهای سبز کوچک و افزودن امکاناتی همچون نورپردازی شهری و مبلمان خیابانی، کیفیت زندگی شهری را در محلههای قدیمی بالا برده است. نتیجه این اقدامات، شهری است که در آن توسعه جدید بهجای حذف تاریخ، آن را قاب میکند. سیاستهای نما، ارتفاع و مصالح، همراه با تقویت حملونقل همگانی و مسیرهای فعال، برنو را به نمونهای از توسعه پایدار میراثآگاه بدل کرده است که لایههای تاریخیاش خوانا مانده و نیازهای معاصر را با ظرافت پاسخ میدهد.
پوتسدام؛ برنامهریزی محلهمحور و ادامه روایت «کرایشتایگفلد»
پوتسدام در ایالت براندنبورگ آلمان، با میراث غنی محلههای تاریخی خود، در طرحهای توسعهای جدید بهویژه پیرامون کرایشتایگفلد، بر ترکیب کاربریهای مسکونی، تجاری و خدمات اجتماعی در مقیاس محله تأکید دارد. هرچند محله کرایشتایگفلد در دهه ۱۹۹۰ ساخته شد، اما برنامههای اخیر با نگاه انسانمحور، پیادهمحور و بافتمحور در پی آن هستند که این محله را به شبکه شهری و میراث اطراف پیوند دهند و روایت تاریخی آن را ادامه دهند.
در پروژههای جدید، کنترل ارتفاع ساختمانها، تعریف جبهههای خیابان و استفاده از زبانهای معماری آشنا همچون سقفهای شیبدار، نماهای ماژولار و مصالح طبیعی همچون آجر و سنگ موجب شده است ارتباط بصری و ادراکی با محلههای تاریخی پوتسدام حفظ شود. میدانهای کوچک و فضاهای سبز محلهای با کاربریهای فعال در طبقه همکف، زندگی روزمره را دوباره به خیابانها بازگرداندهاند و حس محلهای را تقویت کردهاند.
پوتسدام همزمان بر تقویت دسترسیهای نرم یعنی مسیرهای پیاده و دوچرخه تمرکز دارد تا وابستگی به خودرو کاهش و کیفیت هوا و آرامش محله افزایش پیدا کند. این مسیرها به ایستگاههای حملونقل عمومی و فضاهای فرهنگی متصل شدهاند تا محله بهصورت شبکهای کارآمد عمل کند و ارتباط میان زندگی روزمره و فعالیتهای فرهنگی برقرار شود. این جهتگیری نشان میدهد که توسعه «محلهمحور» با زبان معماری انسانی و آشنا میتواند واسطهای میان میراث تاریخی و نیازهای معاصر باشد و از معماری سنتی فقط بهعنوان تصویر استفاده نکند، بلکه قواعد مقیاس، ریتم و ماده را برای ساخت محلههای زیستپذیر و پایدار بهکار بگیرد.
نظر شما