به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از رویترز، بلک فرایدی ۲۰۲۵، اگرچه رکورد تازهای در خریدهای آنلاین ثبت کرد، اما بیش از آنکه نمادی از رونق اقتصادی باشد، نشانهای آشکار از تغییر سبک مصرف و وابستگی بیسابقه جامعه به سیستمهای دیجیتال و الگوریتمهای هدایتگر خرید است، دادههای Adobe Analytics نشان میدهد میزان خرید آنلاین در این روز به ۱۱.۸ میلیارد دلار رسیده؛ عددی بزرگ که در ظاهر شگفتانگیز است، اما در بطن خود تصویری نگرانکننده از رفتار مصرفکننده در دوران تورم، فشار اقتصادی و تکیه اجباری به تخفیفهای فصلی ارائه میکند.
در حالی که افزایش قیمتها و نااطمینانی مالی باید موجب کاهش رفتارهای مصرفی شود، بلک فرایدی نشان داد جامعه آمریکایی بیش از گذشته به «مصرف مبتنی بر اضطراب» رسیده است؛ مصرفی که نه از سر نیاز، بلکه برای فرار از هزینههای رو به رشد و ترس از ناتوانی مالی شکل میگیرد. این روند، وابستگی خطرناک به چرخههای فروش آنلاین را تقویت کرده است؛ چرخهای که برندها و خردهفروشان با طراحی تبلیغات تهاجمی، خلق تخفیفهای ظاهری و بزرگنمایی فرصتهای خرید، هر سال شدیدتر آن را تغذیه میکنند.
ابزار یا محرک مصرفگرایی؟
گزارش Adobe تأکید میکند استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی (ز چتباتها تا مدلهای زبانی بزرگ) عامل مهمی در افزایش خریدهای آنلاین بوده است، اما این رشد بیش از آنکه نشاندهنده «کمک هوشمندانه» باشد، بیانگر ورود فناوری به مرحلهای جدید از «هدایت رفتار مصرفی» است. افزایش ۸.۵ درصدی ترافیک هدایتشده توسط هوش مصنوعی، زنگ خطری است که نشان میدهد الگوریتمها نه تنها مسیر جستوجو را کوتاهتر کردند، بلکه در عمل تصمیمهای خرید مردم را شکل دادهاند.
این پرسش اکنون مطرح است:
تا چه حد خریدهای بلک فرایدی تصمیم مصرفکننده بوده و تا چه حد نتیجه پیشنهادهای الگوریتمی؟
تورم و افزایش هزینهها موجب شد تخفیفها نسبت به گذشته کمتر واقعی به نظر برسند، بسیاری از فروشها، نه کاهش قیمت، که بازگشت به قیمتهای قبل از تورم بودند. گزارش Salesforce نیز نشان میدهد بخش قابلتوجهی از خریدارانی که قدرت خرید بیشتری داشتند به سمت کالاهای لوکس رفتند.
در حالی که فروش حضوری امسال کمرمقتر از همیشه بود، موج خرید آنلاین نشان داد فروشگاههای فیزیکی سهم بیشتری از بازار را از دست میدهند. این تغییر، اگرچه برای خردهفروشان دیجیتال سودآور است، اما برای اقتصاد محلی، اشتغال و پویایی شهرها پیامدهای نگرانکننده دارد.
جمعبندی انتقادی
بلک فرایدی ۲۰۲۵، بیش از آنکه جشن مصرف باشد، آیینهای بود از:
- وابستگی شدید مردم به تخفیفهایی که همیشه واقعی نیستند،
- نقش پررنگ هوش مصنوعی در هدایت رفتار خرید،
- فرسایش قدرت خرید خانوارها در نتیجه تورم،
- و تسلط هرچه بیشتر خردهفروشی آنلاین بر اقتصاد مصرف.
این روز، بار دیگر نشان داد که اقتصاد مصرفمحور آمریکا بهجای ترمیم ساختاری، بر موجهای مقطعی خرید تکیه دارد؛ موجهایی که با هر بحران اقتصادی، شدیدتر و بیثباتتر میشوند. سرمایهگذاری روی فناوریهای دیجیتال ضرورتی انکارناپذیر است، اما پرسش اصلی پابرجاست:
آیا بلک فرایدی به فرصتی واقعی برای مصرفکننده تبدیل شده یا به ابزاری برای هدایت مصرفگرایی در فضایی الگوریتمی و کنترلشده؟
نظر شما