حافظ، شاعر جاودانه‌ای که مرزها را درنوردید

به گزارش خبرگزاری ایمنا از فارس، سیدعباس صالحی شامگاه _شنبه نوزدهم مهر_ در مراسم بزرگداشت یادروز حافظ که در جوار آرامگاه این شاعر بلندآوازه ایرانی برگزار شد، با اشاره به پیشینه دیرینه شعر در تاریخ بشر اظهار کرد: انسان خیلی زود از مرحله سخن‌گفتن به سرودن شعر رسید و از همین نقطه، جنبه انسانی‌اش شکل گرفت. سخن گفتن شاید با دیگر موجودات مشترک باشد، اما شعر و اندیشه شاعرانه، خاص انسان است و از کهن‌ترین جلوه‌های هنر انسانی به شمار می‌رود.

وی افزود: در میان ملت‌های گوناگون، شاعران بزرگی ظهور کرده‌اند، اما در فهرست بیست شاعر برجسته تاریخ، پنج چهره ایرانی یعنی فردوسی، مولوی، خیام، سعدی و حافظ در اوج قله‌های شعر جهان ایستاده‌اند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه هر یک از این شاعران سبک و طعم خاص خود را دارند، گفت: حافظ در میان آنان جایگاهی ویژه دارد؛ چرا که در زمان حیات خود نیز فراتر از مرزهای ایران شناخته شد. برخلاف بسیاری از شاعران که شهرت جهانی‌شان پس از مرگ شکل گرفت، حافظ در همان دوران زندگی‌اش نیز مورد توجه جهانیان بود. به تعبیر گوته، سخن حافظ همچون ابدیتی بزرگ است.

صالحی با طرح این پرسش که چه ویژگی‌هایی باعث شد شعر حافظ مرزها را درنوردد، اظهار کرد: حافظ نباید صرفاً به عنوان میراثی تاریخی دیده شود، بلکه باید همچنان نماد هویت ایرانی و اسلامی باقی بماند. او شخصیتی چندوجهی و چندلایه داشت که مانند منشوری رنگارنگ، هر مخاطبی را از زاویه‌ای به خود جذب می‌کرد و در سراسر جهان دل‌ها را به خود نزدیک می‌ساخت.

وی افزود: یکی از دلایل ماندگاری حافظ، آن است که دیوان او عصاره‌ای از عرفان و معنویت ایرانی-اسلامی است. هرچند دیوان حافظ از نظر حجم کوچک است، اما محتوای آن فشرده‌ای از قرن‌ها فرهنگ معنوی ایران را در خود جای داده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ترکیب حکمت پیش از اسلام با آموزه‌های اسلامی در شعر حافظ گفت: این تلفیق، دریچه‌ای به سوی معنا و معرفت گشوده است؛ به‌گونه‌ای که مخاطب با خواندن دیوان حافظ، خود را در برابر اقیانوسی بی‌پایان از معنا می‌بیند.

صالحی اظهار کرد: لقب «لسان‌الغیب» که به حافظ داده شده، نشان‌دهنده پیوند او با ساحت غیب و هستی است؛ وجهی که هم در زمان حیاتش و هم پس از آن، جهانیان را مجذوب خود کرده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش، سبک زبانی حافظ را از عوامل مهم ماندگاری او دانست و افزود: پس از کلام وحی و سخنان اهل‌بیت (ع)، شعر حافظ در زبان فارسی بی‌نظیر است. حتی کسانی که با زبان فارسی آشنایی ندارند، با شنیدن شعر حافظ شیفته سبک و زبان او می‌شوند؛ چرا که در کلامش ایهام، استعاره و لایه‌های معنایی خاصی نهفته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر اینکه حافظ تنها شاعر عرفان نیست، گفت: او آزاداندیش و تعصب‌گریز بود. بسیاری از مخاطبان غیرایرانی ابتدا از همین منظر با حافظ آشنا شدند. روح رندی و آزادگی حافظ، او را به چهره‌ای جاودانه در جهان بدل کرده است.

صالحی اظهار کرد: حافظ در کنار عرفان، فیلسوفی ژرف‌اندیش بود که به پرسش‌های بنیادین انسان پاسخ‌هایی شاعرانه و فلسفی می‌داد. از همین رو، شعر او همچنان برای انسان امروز نیز حرفی برای گفتن دارد.

وی رندی و شیدایی حافظ را از دیگر ویژگی‌های برجسته او دانست و افزود: دیوان حافظ سرشار از رندی است؛ هنری که تضادها را کنار هم می‌نشاند و تناقض‌ها را به ترکیبی دلنشین بدل می‌سازد. حافظ استاد حل تضادهاست و همین توانایی، او را جهانی کرده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: شیراز سعادتمند است که حافظ از آن برخاسته؛ شاعری که نه تنها متعلق به یک دوره تاریخی، بلکه بخشی از اسطوره‌های جاودانه بشریت است و در گستره‌ای ازلی و ابدی جای دارد.