به گزارش خبرگزاری ایمنا، هفت روز بود، اما شبیه سفری طولانی. نوجوانانی که تا دیروز فقط تماشاگر فیلم بودند، حالا با دفتر و قلمی در دست، در نشستهای خبری کنار کارگردانان و بازیگران مینشستند و پرسشهایشان را بیواسطه میپرسیدند. صدایشان تازه بود، نگاهشان صادق و نثرشان پر از شگفتی. جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان اصفهان برای آنها فقط یک رویداد سینمایی نبود؛ دریچهای بود به جهانی که در آن میشد دید، فهمید و روایت کرد. اما همان هفت روز کوتاه، میتواند برای خیلیها به نقطه عطفی در زندگی بدل شود، جایی که جرقه علاقهشان به رسانه روشن میشود و شاید مسیر آیندهشان برای همیشه دستخوش تغییر شود.
در جهان امروز، نوجوانان تنها مخاطبان رسانه نیستند، بلکه در مقام تولیدکننده، تحلیلگر و روایتگر نیز حضور دارند. آنان در بستر شبکههای اجتماعی، روزانه حجم گستردهای از محتوا را میبینند، بازنشر میکنند و دربارهاش مینویسند. این حضور فعال، اگر با آموزش درست و تجربه واقعی همراه شود، میتواند به پرورش نسلی بینجامد که درک عمیقتری از تأثیر روایت در جامعه دارد. یکی از نمونههای موفق این تجربه در ایران، طرح خبرنگاران نوجوان جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان اصفهان است؛ طرحی که سالهاست در دل این رویداد فرهنگی جریان دارد و فرصتی منحصربهفرد برای ورود نوجوانان به دنیای رسانه فراهم کرده است.
در این طرح، نوجوانان از دل یک آزمون تخصصی برگزیده و در چند روز برگزاری جشنواره، وارد فضای واقعی خبرنگاری میشوند؛ آنها در نشستهای خبری شرکت میکنند، با کارگردانان و بازیگران گفتوگو دارند، گزارش مینویسند و آثار خود را در رسانههای رسمی منتشر میکنند. این تجربه نهفقط آموزش مهارتهای خبرنگاری، بلکه آموختن نگاه رسانهای است؛ نگاهی که در آن نوجوان میفهمد چگونه میتوان از زاویه دید خود جهان را روایت کرد. تفاوت پرسشها، نثرها و تحلیلهای این خبرنگاران با گزارشهای حرفهای بزرگسالان، در همین تازگی نگاه و صداقت بیواسطه آنان نهفته است.
طرح خبرنگاران نوجوان، در واقع مدرسهای کوتاهمدت اما اثرگذار است؛ مدرسهای که در آن نوجوان برای نخستین بار مسئولیت روایت را تجربه میکند. او یاد میگیرد چگونه پرسش بپرسد، چگونه بنویسد، چگونه از مشاهده به تحلیل برسد و چگونه دیدگاه خود را به زبان رسانه ترجمه کند. بسیاری از شرکتکنندگان در سالهای گذشته گفتهاند همین تجربه کوتاه توانسته مسیر زندگیشان را تغییر دهد؛ برخی بعدها خبرنگار و فیلمساز شدند، برخی وارد رشته ارتباطات یا هنر شدند و گروهی دیگر نیز در حوزههای رسانههای دیجیتال، عکاسی یا تولید محتوا فعالیت خود را ادامه دادند.
با این حال، برخی از شرکتکنندگان معتقدند ظرفیت واقعی این طرح هنوز بهطور کامل شکوفا نشده است. محدود شدن فعالیت خبرنگاران نوجوان به ایام جشنواره، سبب میشود تجربهای که میتواند تداوم یابد، در خاطرهای کوتاهمدت خلاصه شود. این در حالی است که سرمایهگذاری بر استمرار آموزش و ارتباط این نوجوانان با فضای رسانهای شهر، میتواند دستاوردهای فرهنگی گستردهتری به همراه داشته باشد.
در همین راستا سید ابوالفضل مدنی، دبیر سرویس سیاست خبرگزاری ایمنا، در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار میکند: زمانی که ما خبرنگار جشنواره بودیم از اولین دورههایی بود که طرح حضور خبرنگاران کودک و نوجوان در جشنواره فیلم کودک و نوجوان اجرا میشد. هدف از این طرح این بود که جشنواره از زاویه دید خود کودکان و نوجوانان روایت شود تا دغدغهها، احساسات و برداشتهای آنها از فیلمها ملموستر دنبال شود.
وی میافزاید: تجربه نخست ما در آن زمان، به عنوان خبرنگاران کودک و نوجوان دغدغهمند حوزه سینما و رسانه، تجربهای بسیار متفاوت بود. برای ما جالب بود که در جایگاهی قرار گرفتهایم که روبهروی کارگردانها مینشینیم، پرسش و تحلیل میکنیم. حتی برای خود کارگردانها هم تازگی داشت که یک خبرنگار نوجوان روبهرویشان نشسته باشد. همین اتفاق باعث میشد فضای گفتوگو زندهتر و صمیمیتر شود، چون پرسشها از دل نگاه مخاطب اصلی فیلمها برمیآمد.
دبیر سرویس سیاست خبرگزاری ایمنا ادامه میدهد: در واقع ما از سطح دید همان کودک یا نوجوانی سوال میپرسیدیم که فیلم برای او ساخته شده بود. این باعث میشد تحلیلهایمان با زاویهای جدید و واقعیتر همراه باشد. چون همانطور که میدانید، بخش عمده مخاطبان فیلمهای جشنواره را کودکان و نوجوانان تشکیل میدهند. در روزهای جشنواره مدارس زیادی میآمدند و سالنها پر میشد از شور و انرژی بچهها. ما در همان فضا به عنوان خبرنگار، از زاویه نگاه آنها وارد بحث و تحلیل میشدیم.
مدنی مطرح میکند: واقعیت این است که حضور در چنین طرحی تنها یک تجربه مطبوعاتی نبود؛ بلکه نوعی فرآیند استعدادیابی بود. بسیاری از دوستانم که در آن دوره با هم بودیم، بعدها مسیر زندگیشان به کلی تغییر کرد. بعضی از آنها وارد سینما شدند، برخی فیلمساز یا تصویربردار حرفهای شدند، و عدهای هم در حوزههای مختلف رسانهای فعالیت میکنند.
وی میافزاید: برای خود من هم این تجربه نقطه عطفی بود. من در جریان حضور در همین طرح متوجه شدم که به رسانه علاقهمندم و این مسیر را با جدیت دنبال کردم. بعد از جشنواره وارد قالبهای رسمیتر رسانه، مانند خبرگزاریها شدم و همان علاقه دوران نوجوانی را به مسیر حرفهای تبدیل کردم.
دبیر سرویس سیاست خبرگزاری ایمنا بیان میکند: به باور من، دوره سنی ۱۰ تا ۱۴ سالگی که معمولاً سن خبرنگاران نوجوان است، یکی از مهمترین دورانهای زندگی هر فرد محسوب میشود. این زمان، دورهای است برای کشف استعدادها، شکلگیری علاقهها و پیدا کردن مسیر آینده. واقعاً میتوان گفت چنین تجربههایی میتواند مسیر زندگی یک کودک را تغییر دهد و به او نشان دهد در چه حوزهای دغدغهمند و توانمند است.
مدنی تصریح میکند: اگر بخواهم از ضعفها و خلأها بگویم، به نظرم بزرگترین مسئله، نبود استمرار در این طرح بود. یادم هست ما در طول جشنواره فقط حدود هفت روز فعالیت داشتیم؛ در این مدت آموزش میدیدیم، از رسانهها بازدید میکردیم، در نشستهای خبری، افتتاحیه و اختتامیه شرکت میکردیم. تجربه فوقالعادهای بود، اما بعد از پایان جشنواره، همهچیز متوقف میشد.
وی ادامه میدهد: به نظرم وقتی نهادی چنین ظرفیتی را در نوجوانان ایجاد میکند و برای رشد آنها هزینه و انرژی صرف میکند، نباید بگذارد این پتانسیل از بین برود. باید زمینهای فراهم شود که این نوجوانان بعد از جشنواره هم در فضای رسانهای فعال بمانند. مثلاً میتوان از آنها در خبرگزاریهای وابسته به شهرداری، معاونتهای فرهنگی یا رویدادهای فرهنگی سطح شهر استفاده کرد.
وقتی نهادی چنین ظرفیتی را در نوجوانان ایجاد میکند و برای رشد آنها هزینه و انرژی صرف میکند، نباید بگذارد این پتانسیل از بین برود
مدنی مطرح میکند: این بچهها واقعاً ظرفیتهای بزرگی دارند و میتوانند نماینده نسل خودشان در حوزه رسانه باشند. اما معمولاً در قالبهایی مثل خبرگزاری دانشآموزی یا کانون پرورش فکری محدود میشوند، در حالی که این خبرنگاران نوجوان از نظر دیدگاه و مهارت، فراتر از خبرنگاران دانشآموزهستند.
وی میافزاید: نباید خبرنگار دانشآموز و خبرنگار نوجوان را یکی دانست. خبرنگار نوجوان دیدگاه تخصصیتر و حرفهایتری دارد. یادم هست آزمونی که ما دادیم، آزمونی تخصصی در حوزه رسانه و سینما بود. یک دانشآموز معمولی، بدون علاقه و آگاهی، نمیتوانست در آن قبول شود.
اگر خبرنگار کودک و نوجوان نمیشدم احتمالاً هرگز وارد رسانه نمیشدم
دبیر سرویس سیاست خبرگزاری ایمنا ادامه میدهد: اکنون برادرم خبرنگار کودک و نوجوان است و از طریق او میبینم که هنوز همان خلأ وجود دارد. از زمان ما که شاید اولین دورههای این طرح برگزار میشد تا امروز، که جشنواره سیوهفتم برگزار شده، همچنان این بچهها بعد از پایان جشنواره رها میشوند تا سال بعد دوباره آزمون بدهند و برگردند. این فاصله باعث میشود پیوستگی آموزشی و تجربهای از بین برود.
مدنی تصریح میکند: بعد از قبولی در آزمون، برای ما کلاسها و بازدیدهای آموزشی بسیار خوبی برگزار شد. بهطور مثال از خبرگزاری ایمنا بازدید کردیم، همچنین از خبرگزاری ایسنا، روزنامه اصفهان امروز و اصفهان زیبا. فضای کاری رسانه را از نزدیک دیدیم و تجربه واقعی خبرنگاری را لمس کردیم.
وی میافزاید: فضای بازدیدها برای ما خیلی هیجانانگیز بود، چون احساس میکردیم وارد دنیای تازهای شدهایم؛ دنیایی که در آن باید گزارش بنویسیم، سوال بپرسیم و تحلیل کنیم. همان تجربه ساده باعث شد مسیر زندگیمان تغییر کند.
دبیر سرویس سیاست خبرگزاری ایمنا بیان میکند: اگر من آن زمان خبرنگار کودک و نوجوان نمیشدم، احتمالاً هیچوقت وارد حوزه رسانه نمیشدم. این طرح واقعاً توانست استعدادی را در من شکوفا کند که هیچ مدرسهای قادر به پرورش آن نبود. مدارس ما هنوز بستری برای آموزش سواد رسانهای ندارند و چنین برنامههایی دقیقاً همان چیزی است که جای خالیاش در آموزش رسمی احساس میشود.
مدنی در پایان تصریح میکند: اگر جشنواره کودک و نوجوان نبود، زندگی من به شکل دیگری پیش میرفت. حالا که به گذشته نگاه میکنم، میبینم یکی از مؤثرترین و تعیینکنندهترین تجربههای زندگی من همین حضور در جشنواره و فعالیت به عنوان خبرنگار نوجوان بود.
خبرنگار نوجوان بودن، جرقهای برای مسیر حرفهای من بود
در ادامه امیدرضا ساکت، مدیر پیشین فضای مجازی خبرگزاری ایمنا، در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار میکند: آشنایی من با جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان به دوره بیستوپنجم این جشنواره بازمیگردد، زمانی که تنها ۱۳ سال داشتم. همان سال، نخستین فراخوان ثبتنام خبرنگار نوجوان در سطح شهر اصفهان منتشر شد. از آنجا که از کودکی به حوزه رسانه، برنامههای تلویزیونی و موضوعات مرتبط با کودکان و نوجوانان علاقه داشتم و یکی از عموهایم نیز در فضای رسانهای فعال بود، با پیشنهاد او در این فراخوان شرکت کردم. با اشتیاقی که در وجودم بود و با هدف تجربهآموزی، ثبتنام کردم و به دلیل آشنایی نسبی با اخبار و برنامههای تلویزیونی، در آزمون ورودی با نمرهای عالی پذیرفته شدم. همان سال به طور رسمی وارد فضای جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان شدم و این تجربه برای همیشه مسیر زندگیام را تغییر داد.
وی میافزاید: فضای جشنواره برای منِ نوجوان بسیار دلنشین، متفاوت و الهامبخش بود. در دورههای آموزشی که برایمان برگزار میشد، اساتید برجستهای در حوزههای گوناگون حضور داشتند؛ از جمله در بخش خبر با استاد خرسندی و در زمینه روایت با آقای سیاوش گلشیری کلاسهایی داشتیم. این دورهها به من آموخت که رسانه تنها بازتابدهنده خبر نیست، بلکه روایتگر احساس، تحلیل و معناست. آشنایی با این فضا و ارتباط با اساتید، اطلاعات و توانایی من را در حوزه رسانه به شکل قابل توجهی افزایش داد و افق تازهای پیش رویم گشود؛ افقی که اکنون بیش از دوازده سال است با علاقه در آن گام برمیدارم. عنوان «خبرنگار نوجوان» برای من تنها یک برچسب نیست، بلکه بخشی از هویت شخصی و حرفهای من است؛ عنوانی که آغازگر راهی شد که هنوز با شور و تعهد در آن حرکت میکنم.
عنوان «خبرنگار نوجوان» برای من تنها یک برچسب نیست، بلکه بخشی از هویت شخصی و حرفهای من است؛ عنوانی که آغازگر راهی شد که هنوز با شور و تعهد در آن حرکت میکنم
مدیر پیشین فضای مجازی خبرگزاری ایمنا ادامه میدهد: در این سالها تجربه کار در قالبهای متنوع رسانهای را داشتهام؛ از فعالیت خبری و تولید آیتمهای تلویزیونی گرفته تا ساخت فیلم کوتاه، تولید محتوای چندرسانهای، روزنامهنگاری و در سالهای اخیر، ورود به حوزه روایت عمومی و ارتباطات. نقطه آغاز همه این مسیرها برای من همان جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان بود که دروازهای به دنیای رسانه گشود. یکی از مهمترین دستاوردهای حضور در آن جشنواره، افزایش اعتماد به نفس و جسارت پرسشگری بود. نوجوانانی که در این فضا حضور داشتند، در کنار بازیگران، کارگردانان، منتقدان و روزنامهنگاران حرفهای فعالیت میکردند. نشستن در نشستهای خبری و گفتوگو با چهرههایی چون سیدجواد هاشمی، حامد بهداد و مهتاب کرامتی، تجربهای فراموشنشدنی بود که به من جرئت بیان و اعتمادبهنفس مضاعفی بخشید.
ساکت مطرح میکند: در کنار من، گروهی از دوستان حضور داشتند که امروز حدود ۷۰ تا ۸۰ درصدشان همچنان در مسیر رسانه و ارتباطات فعالیت میکنند و اکنون از عکاسان، خبرنگاران و مدیران برجسته شهر و کشورند. برای مثال، آقای یونس شادلو که امروز دبیر سرویس دفاعی خبرگزاری صداوسیماست، یکی از همان خبرنگاران نوجوان دوره ما بود. این نشان میدهد که جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان، نه فقط یک رویداد فرهنگی بلکه بستری برای پرورش و شناسایی استعدادهای آینده رسانهای کشور بوده است. در سالهای اخیر نیز با برگزاری دورههای آموزشی متنوعی همچون موبایلگرافی، تولید محتوای ویدئویی و روایت دیجیتال، فرصتهای تازهای برای رشد نوجوانان علاقهمند فراهم شده تا بتوانند مسیر خود را پیدا کنند و مانند ما، این راه را با اشتیاق ادامه دهند.
وی میافزاید: مهمترین ویژگی جشنواره، ایجاد فرصت برای آموزش، تعامل و کشف علاقههای واقعی نوجوانان است. عنوان خبرنگار نوجوان پس از سالها همچنان اصالت خود را حفظ کرده و در کنار داوران کودک و نوجوان، بهعنوان یکی از ارکان ثابت جشنواره باقی مانده است. البته نقش تعیینکننده را خود نوجوانان ایفا میکنند؛ اینکه تا چه حد از این فضا بهره ببرند و آن را به سکوی پرش تبدیل کنند. برخی تنها بهعنوان تجربهای کوتاهمدت به جشنواره مینگرند، اما گروهی دیگر با اشتیاق و مداومت مسیر رسانه را ادامه میدهند و آیندهسازان این حوزه میشوند.
مدیر پیشین فضای مجازی خبرگزاری ایمنا بیان میکند: مدتی پیش، گزارشها و یادداشتهای خبرنگاران نوجوان را در سایت ایمنا مطالعه میکردم و از نگاه خلاق، زبان شخصی و روایتهای تازه آنان شگفتزده شدم. برخی تنها یک نشست خبری را گزارش کرده بودند، اما نثرشان پر از دقت و حس بود. در گذشته، ما با اشتیاق تلاش میکردیم تا گزارشهایمان در جشنواره منتشر شود؛ اما امروز، خبرگزاری ایمنا با انتشار گزارشها و روایتهای خبرنگاران نوجوان در قالبهای دیجیتال، بستری حرفهای و تأثیرگذار برای رشد آنان فراهم کرده است. این اتفاق، پیوند نسل جوان با رسانه را محکمتر کرده است.
بیشتر بخوانید:
تحلیل خبرنگار نوجوان جشنواره از فیلم چشم بادومی
تحلیل خبرنگار نوجوان جشنواره از فیلم سفید برفی
تحلیل خبرنگار نوجوان جشنواره از فیلم بچه مردم
ساکت مطرح میکند: به باور من، خبرنگاری بیش از هر چیز، نیازمند عشق، صبر و تداوم است. کسی که میخواهد در این مسیر بماند، باید عاشق باشد و با اشتیاق واقعی گام بردارد. نگاه سطحی یا مقطعی نمیتواند ماندگار باشد. نوجوانانی که با علاقه وارد این حوزه شوند، چه در خبر، چه در تولید محتوای چندرسانهای یا سایر شاخههای رسانه، آینده روشنی در انتظارشان خواهد بود؛ زیرا عشق به کار، همان نیرویی است که مسیر حرفهای را هموار میسازد.
آشنایی نوجوانان با اصول خبر، ارزشهای رسانهای و تشخیص اخبار درست از نادرست، آنان را در برابر هجوم اطلاعات ناصحیح مصون میکند
وی میافزاید: پیشنهاد من این است که حضور خبرنگاران نوجوان به ایام جشنواره محدود نماند. میتوان نوجوانان مستعدتر را شناسایی و در پروژههای خبری، رسانهای یا حتی فعالیتهای فرهنگی شهرداری بهکار گرفت؛ همانطور که خود من پس از پایان جشنواره مدتی در روزنامه «اصفهان زیبا» فعالیت کردم. چنین فرصتهایی میتواند زمینهساز پرورش نسل آینده خبرنگاران و فعالان رسانهای شود. امروزه رسانه نقشی اساسی در شکلدهی افکار عمومی دارد و آشنایی نوجوانان با اصول خبر، ارزشهای رسانهای و تشخیص اخبار درست از نادرست، آنان را در برابر هجوم اطلاعات ناصحیح مصون میکند.
مدیر پیشین فضای مجازی خبرگزاری ایمنا ادامه میدهد: این آگاهی و توانمندی سبب میشود نوجوانان نهتنها خودشان، بلکه اطرافیانشان را نیز در مسیر درست اطلاعرسانی هدایت کنند. باور دارم عنوان فعال رسانهای مسئولیتی سنگین و پرچالش است. شخصاً ترجیح میدهم خود را دوستدار رسانه بدانم؛ زیرا دوستدار بودن، از عشق و اشتیاق میآید و همین عشق است که انسان را در مسیر یادگیری، تلاش و اثرگذاری در جهان خبر و ارتباطات نگه میدارد.
به گزارش ایمنا، طرح خبرنگاران نوجوان را میتوان یکی از مؤثرترین و آیندهنگرترین بخشهای جشنواره فیلم کودک و نوجوان دانست؛ تجربهای که در کنار نمایش فیلمها، به پرورش نگاه، ذوق و مهارت نسل جوان میانجامد. اما تحقق کامل ظرفیتهای آن، نیازمند استمرار، حمایت و برنامهریزی بلندمدت است.
اگر این طرح بتواند از قالب چندروزه جشنواره فراتر رود و در طول سال ادامه یابد، نهتنها به تربیت خبرنگاران آینده، بلکه به تقویت فرهنگ رسانهای جامعه کمک خواهد کرد. هر نوجوانی که در این مسیر گام میگذارد، جرقهای برای روشنتر شدن افق رسانه در ایران است؛ جرقهای که اگر خاموش نشود، میتواند روزی به نوری پایدار در عرصه آگاهی و ارتباط تبدیل شود.
نظر شما