به گزارش خبرگزاری ایمنا از گیلان، کشت کیوی در سالهای اخیر به یکی از محصولات استراتژیک و اقتصادی در شمال ایران تبدیل شده است. این میوه با ارزش غذایی بالا و بازار مصرف جهانی، سهم مهمی در معیشت کشاورزان، اشتغالزایی و تقویت اقتصاد غیرنفتی دارد.
استانهای شمالی، بهویژه گیلان، مازندران و گلستان، بهعنوان قطبهای اصلی تولید کیوی شناخته میشوند و شرایط اقلیمی مناسب، خاک حاصلخیز و دسترسی به منابع آب، زمینه رشد این محصول را فراهم کرده است.
با وجود ظرفیت بالای تولید و صادرات، باغداران با چالشهایی همچون تغییرات اقلیمی، فعالیت دلالان، نوسان قیمت، کمبود صنایع فرآوری و بستهبندی و نیاز به رعایت استانداردهای بینالمللی روبهرو هستند؛ مسائلی که موجب میشود سود واقعی تولیدکنندگان کمتر از ارزش واقعی میوه باشد در حالی که کیوی در بازارهای خارجی به قیمت بسیار بالاتری فروخته میشود.
استان گیلان بهعنوان یکی از محورهای اصلی تولید کیوی در شمال، با بیش از ۷۸۰۰ هکتار باغ و حدود ۸۰۰۰ بهرهبردار فعال و تولید بیش از ۸۰ درصد کیوی کشور، ظرفیتهای قابل توجهی برای توسعه صادرات و ایجاد صنایع فرآوری دارد.
افتتاح نخستین کارخانه فرآوری کیوی در رودسر و بهرهگیری از ۱۲۳ واحد سردخانه با ظرفیت حدود ۲۷۰ هزار تُن در گیلان، گامهای مؤثری در جهت افزایش ارزش افزوده و کاهش وابستگی به بازار دلالان به شمار میرود.
این مجموعه نشان میدهد که با مدیریت علمی باغها، توسعه صنایع تبدیلی و ساماندهی بازار، کیوی میتواند نقش خود را بهعنوان میوهای استراتژیک و محرک اقتصاد کشاورزی شمال ایران تثبیت کند، هرچند چالشها همچنان باید مدیریت شوند.
کیوی گیلان؛ میوهای استراتژیک در شمال ایران
صالح محمدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان به خبرنگار ایمنا میگوید: ایران یکی از تولیدکنندگان مهم کیوی در جهان است و استانهای شمالی بهویژه گیلان از مهمترین مناطق تولید این محصول در کشور هستند؛ شرایط اقلیمی و آبوهوای مناسب، بهویژه رطوبت نسبی بالا و دمای معتدل، موجب شده است که کیوی تولیدی ایران کیفیت بالایی داشته باشد.
وی با بیان اینکه عمده باغات کیوی گیلان در شهرستانهای تالش، رودسر و آستارا است و با اشاره به کشت پراکنده کیوی در سایر مناطق استان، میافزاید: در ۹ شهرستان دیگر هم پرورش و کشت کیوی وجود دارد، زیرا بافت خاک کیوی باید سبک باشد و لذا کشت این محصول در مناطق آبرفتی مناسب است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه استان ۷۸۰۰ هکتار سطح زیر کشت کیوی دارد و هشتهزار و ۳۵۰ بهرهبردار به کشت این محصول مشغول هستند، خاطرنشان میکند: ارزش اقتصادی این محصول در سال جاری حدود ۱۵۴ هزار میلیارد ریال است
محمدی با بیان اینکه گیلان دارای ۱۲۳ واحد سردخانه با ظرفیت حدود ۲۷۰ هزار تن ذخیرهسازی است، تاکید میکند: کیوی تاثیر بهسزایی در اقتصاد کشاورزی و اشتغال مردم استان استان دارد.
صادرات کیوی نقش مهمی در اقتصاد گیلان دارد
وی تصریح میکند: کشورهای CIS بهویژه روسیه از مهمترین مقاصد صادرات کیوی ایران هستند و نزدیکی جغرافیایی و تعرفههای پایین، این کشورها را به بازار اصلی تجار ایرانی تبدیل کرده است.
وی ادامه میدهد: کشورهای حوزه خلیج فارس همچون قطر، عمان، کویت و امارات متحده عربی نیز از دیگر مقاصد صادراتی محسوب میشوند؛ با این تفاوت که امارات علاوه بر واردات مستقیم، یک مرکز تجاری و ترانزیت منطقهای است که صادرات ایران از طریق آن به کشورهایی همچون هند نیز انجام میشود. همچنین کشورهای آسیای میانه مانند ازبکستان و ترکمنستان نیز به دلیل نزدیکی و روابط تجاری، خریداران کیوی ایران هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اهمیت صادرات این محصول، میگوید: صادرات کیوی نقش مهمی در ارزآوری و بهبود تراز تجاری دارد و فرصتهای شغلی متعددی در بخشهای تولید، بستهبندی، سورتینگ، سردخانه و صادرات ایجاد میکند و توسعه صادرات این میوه ارزشمند انگیزهای برای افزایش کیفیت و کمیت تولید به همراه داشته و باغداران را به استفاده از تکنولوژیهای نوین و رعایت استانداردهای بینالمللی ترغیب کرده است.
محمدی میافزاید: در حال حاضر صادرات محصول کیوی بهخوبی انجام میشود و هیچ مشکلی وجود ندارد، اما هر محصول صادراتی باید با استانداردهای کشور مقصد مطابقت داشته باشد زیرا در حوزه محصولات غذایی حساسیت بالاتری وجود دارد، از اینرو تجار با توجه به مقاصد صادراتی، تولیدکنندگان را به رعایت این استانداردها ترغیب میکنند.
وی ادامه میدهد: با وجود اینکه بخش عمده تولید کیوی استان در شهرستانهای تالش و آستارا انجام میشود، تاکنون هیچ سرمایهگذاری برای احداث کارخانه فرآوری در این مناطق به ما مراجعه نکرده است. در صورت مراجعه، مجوزهای لازم و تسهیلات تبصرهای برای سرمایهگذاران اختصاص داده خواهد شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان تصریح میکند: سازمان جهاد کشاورزی استان برنامههایی همچون برگزاری نمایشگاههای منطقهای، توسعه کشاورزی این محصول ارزآور و اطلاعرسانی به باغداران درباره جدیدترین روشهای پرورش را در دستور کار دارد، زیرا با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش دما، رعایت نکات فنی توسط باغداران اهمیت ویژهای دارد تا ترکیبات شیمیایی میوه تحت تأثیر شرایط محیطی قرار نگرفته و کیفیت محصول دچار افت نشود.
استانداردها و پروتکلهای صادراتی کیوی رعایت شود
وی ادامه میدهد: به عنوان نمونه، کشورهایی مانند هند شرط کردهاند که محصولات کشاورزی وارداتی باید دارای رجیستری باشند؛ یعنی محل تولید، محل سورت و حتی شناسنامه باغ مشخص شود. اگر قرار است محصولی به چنین کشورهایی صادر شود، باید تمام این استانداردها رعایت شود، این موضوع نهتنها برای کیوی بلکه برای محصولاتی نظیر برنج، چای، مرکبات و زیتون نیز صدق میکند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان تصریح میکند: هر تولیدکننده باید بداند چه محصولی را با چه پروتکلهایی تولید میکند تا در زمان صادرات با مشکلی مواجه نشود؛ مدیریت صحیح باغ، نوع کود مصرفی، استفاده از مکملها، اسیدآمینهها، هورمونها و شیوه مبارزه با آفات و بیماریها از جمله مواردی است که باید با دقت رعایت شود و در صورت بروز هرگونه مشکل، تولیدکننده پاسخگو خواهد بود.
محمدی، کیوی را «میوه سلامتی و جوانی» توصیف میکند و میافزاید: این میوه سرشار از آنتیاکسیدانها، ویتامینهای C و E و پلیفنلها است و نقش مهمی در جلوگیری از آسیبهای اکسیداتیو بدن و پیری زودرس دارد. به همین دلیل روزبهروز جایگاه بیشتری در سبد غذایی مردم جهان پیدا میکند.
وی به اهمیت بستهبندی و برندینگ در افزایش صادرات اشاره میکند و میگوید: اگر مشکلات لجستیک، بستهبندی و نبود برندهای معتبر برطرف شود، کیوی ایران میتواند بازارهای بیشتری را تصاحب کند و حضور پررنگتری در عرصه جهانی داشته باشد.
توسعه کارخانههای فراوری و استفاده از میوههای غیرسایز
محمدی با اشاره به احداث کارخانه فرآوری میوه در استان گفت: در نیمه نخست آبانماه، یک کارخانه فرآوری میوه کیوی در شهرستان رودسر افتتاح میشود که محصولی مشابه «پاستیل کیوی» تولید خواهد کرد. این محصولات ضمن داشتن سلامت بالا، جایگزین مناسبی برای تنقلات ناسالم مانند پفک هستند و از میوههای غیرسایز که در سبد صادرات قرار نمیگیرند، استفاده میشود.
گیلان پیشرو در تولید و صادرات کیوی؛ سهم ۸۵ درصدی از تولید کشور است
در همین پیوند، تیمور پورحیدری، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گیلان به خبرنگار ایمنا میگوید: گیلان در تولید کیوی یک استان پیشرو است و بیش از ۸۰ درصد تولید کشور را تأمین میکند و بر اساس آمارهای سالهای اخیر، میزان تولید کیوی در گیلان از مازندران نیز پیشی گرفته است.
وی میافزاید: به لحاظ حاصلخیزی خاک و اصلاح نهادهها، سطح زیر کشت کیوی در گیلان حدود ۷۸۰۰ هکتار است و میزان تولید سالانه استان حدود ۲۲۰ تا ۲۵۰ هزار تن برآورد میشود و سهم استان از تولید کشور بیش از ۸۰ درصد است، در حالی که مازندران سالانه ۳۰ تا ۴۰ هزار تن تولید دارد.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گیلان، درباره صادرات کیوی خاطرنشان میکند: بخش قابل توجهی از محصول تولیدی گیلان به کشورهایی همچون عراق، ترکیه، روسیه، امارات، کویت، عمان و هند صادر میشود و با توجه به استانداردهای کشورهای مقصد، صادرکنندگان با چالشهایی مواجه هستند، زیرا برخی کشورها مانند هند و روسیه حساسیتهای خاصی روی کیفیت، رجیستری، محل تولید، سورت و شناسنامه باغ دارند.
پورحیدری تاکید میکند: صادرکنندگان در گذشته مشکلاتی در زمینه ارتقای کیفی، بستهبندی و رقابتپذیری کیوی ایران داشتند، اما خوشبختانه این چالشها اکنون تا حد زیادی برطرف شده است.
وی تصریح میکند: چالشهای فعلی صادرات شامل نوسانات نرخ ارز، مشکلات حمل و نقل، کمبود کانتینرهای یخچالدار، نوسان هزینههای ترانسفر و محدودیتهای ناشی از تحریمها و مکانیسم ماشه است که بر صادرات تأثیرگذار هستند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گیلان میگوید: ایران در بازار جهانی کیوی با کشورهای ایتالیا، یونان، نیوزیلند، شیلی و چین رقابت میکند و محصول ایرانی به لحاظ کیفیت مشتریان خاص خود را دارد. اگر چالشها رفع شوند، اتاق بازرگانی، انجمن صادرکنندگان و تجار استان میتوانند رکوردهای صادراتی گذشته را دوباره ثبت کنند.
چالشهای فنی و زیرساختی تولید کیوی
پورحیدری با اشاره به مشکلات فنی و زیرساختی میافزاید: تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آبی و خشکسالیهای اخیر اثر مستقیم بر کیفیت محصول داشته است، همچنین شیوع بیماریها و آفات، پوسیدگی محصول، فرسودگی باغات و سنتی بودن آنها و پایین بودن بهرهوری محصول از دیگر چالشها است. نبود سردخانههای مجهز نیز مشکلآفرین بود، اما اکنون در غرب استان سردخانههای مدرن و صنایع تبدیلی برای بستهبندی راهاندازی شدهاند که ضایعات پس از برداشت را کاهش داده و هزینه تمام شده را کنترل کرده است.
وی با اشاره به مشکلات مالی و اعتباری اظهار میکند: کمبود وامهای کمبهره برای نوسازی باغات، تأمین نهادههایی همچون کود و سموم و کیفیت محصول از جمله مسائلی است که سازمان جهاد کشاورزی در جهت بهبود آن برنامهریزی کرده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت گیلان میافزاید: عمده چالشهای صادراتی شامل موانع لجستیکی، تعرفههای بالا، هزینههای ترانسفر، رقابت با تولیدکنندگان بزرگ جهانی و ضعف در بازاریابی و برندینگ بینالمللی کیوی ایرانی است که برای رفع آنها برنامهریزی انجام شده است.
پورحیدری خاطرنشان میکند: کریدور شمال به جنوب در استان گیلان باعث افزایش هزینه حمل و نقل زمینی و دریایی شده و تحریمها نیز محدودیتهایی در نقل و انتقالات مالی بینالمللی ایجاد کرده است.
وی تصریح میکند: با رایزنیهای مشترک وزارت امور خارجه، وزارت صمت و سازمان جهاد کشاورزی، اقدامات لازم برای رفع چالشهای صادراتی کیوی در حال انجام است و امیدواریم در سالهای آینده مشکلات موجود برطرف شده و گیلان بتواند به عنوان پیشگام صادرات کیوی در کشور، رکوردهای پیشین خود را تکرار کند.
به گزارش ایمنا، کشت کیوی در شمال ایران، بهویژه در استانهای گیلان، مازندران و گلستان، نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی، اشتغال و صادرات غیرنفتی دارد.
با وجود ظرفیت تولید بالا، باغداران با مشکلاتی همچون فعالیت دلالان، نوسان قیمت و کمبود صنایع فرآوری مواجهاند که مانع بهرهبرداری کامل از ارزش اقتصادی این محصول میشوند.
با این حال، توسعه زیرساختهای سردخانهای و کارخانههای فرآوری، رعایت استانداردهای بینالمللی و توجه به بازارهای صادراتی، میتواند بخشی از این چالشها را کاهش دهد و ارزش واقعی کیوی را به تولیدکنندگان بازگرداند.
نتیجه آنکه، آینده کیوی شمال ایران روشن است؛ مشروط بر آنکه مدیریت علمی باغها، حمایت دولتی و ساماندهی بازار بهطور جدی دنبال شود تا این میوه استراتژیک بتواند جایگاه خود را در اقتصاد کشاورزی کشور تثبیت و سهم بیشتری از بازارهای جهانی کسب کند.
گزارش از محمدرضا رشیدی؛ خبرنگار ایمنا
نظر شما