به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز که شهرها با چالشهای روزافزون ترافیکی، ایمنی و آلودگی روبهرو هستند، نوآوری در طراحی زیرساختهای حملونقل بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. یکی از نمونههای موفق این نوآوری، میدان توربویی (Turbo Roundabout) است که نخستینبار در دهه ۱۹۹۰ در هلند طراحی شد و اکنون در بسیاری از کشورها بهعنوان جایگزینی ایمنتر و کارآمدتر برای میدانهای سنتی مورد استفاده قرار میگیرد.
ایده اولیه این مدل توسط پروفسور فورتوین از دانشگاه فناوری دلفت مطرح شد. او در سال ۱۹۹۶، با بررسی نقاط ضعف میدانهای چندخطه رایج از جمله برخوردهای ناشی از تغییر مسیر ناگهانی، سردرگمی رانندگان و کاهش جریان روان ترافیک، به طراحی مدلی رسید که با ایجاد مسیرهای هدایتشده، بتواند هم ایمنی را افزایش دهد و هم ظرفیت عبور را بالا ببرد. نخستین میدان توربویی در سال ۲۰۰۰ در هلند ساخته شد و بهسرعت به الگویی موفق در مهندسی شهری تبدیل شد. موفقیت این مدل بهحدی بود که هلند اکنون بیش از ۳۰۰ میدان توربویی دارد و ساخت میدانهای سنتی در این کشور ممنوع شده است.
میدان توربویی برخلاف میدانهای معمولی، رانندگان را ملزم میکند تا پیش از ورود، مسیر خروج خود را انتخاب کنند. این الزام از طریق طراحی خاص مسیرها و استفاده از جداکنندههای فیزیکی بین خطوط اعمال میشود. بهعبارت دیگر، راننده نمیتواند پس از ورود به میدان، مسیر خود را تغییر دهد، بلکه باید از همان ابتدا در خطی قرار گیرد که او را به خروجی موردنظر هدایت میکند. این طراحی که بهصورت مارپیچی یا حلقهای انجام میشود، موجب کاهش نقاط برخورد، حذف تصمیمگیریهای لحظهای و روانتر شدن حرکت خودروها میشود.
میدان توربویی شامل عناصر متعددی است که هم عملکردی و هم ایمنی هستند. ورودیهای میدان بهصورت شعاعی طراحی میشوند تا انتقال خودرو از مسیر مستقیم به مسیر گردشی بهصورت نرم و کنترلشده انجام شود. در بخش داخلی میدان، قسمتهایی با سطح صاف و قابلعبور طراحی شدهاند تا وسایل نقلیه سنگین همچون کامیونها و اتوبوسها بتوانند هنگام گردش، فضای کافی برای مانور داشته باشند، بدون آنکه با موانع یا لبههای سخت برخورد کنند، همچنین جداکنندههای برجسته میان خطوط، مانع از تغییر مسیر ناگهانی میشوند و مسیر حرکت را تثبیت میکنند. این طراحی، علاوه بر خودروهای سواری، نیازهای عابران پیاده، دوچرخهسواران و موتورسواران را نیز در نظر میگیرد تا ایمنی همه کاربران شهری تضمین شود.
مزایا و تأثیرات شهری میدان توربویی
یکی از مهمترین مزایای میدان توربویی، افزایش ظرفیت عبور خودروهاست. مطالعات نشان دادهاند که این مدل میتواند ۲۵ درصد تا ۳۵ درصد بیشتر از میدانهای دوخطه سنتی خودرو عبور دهد. این افزایش ظرفیت، بهویژه در مناطق پرتردد شهری، تأثیر چشمگیری در کاهش زمان انتظار، کاهش صفهای ترافیکی و بهبود تجربه رانندگی دارد. دلیل این افزایش ظرفیت، هدایتشده بودن مسیرها و حذف نقاط تصمیمگیری درون میدان است؛ راننده از همان ابتدا میداند که باید در کدام مسیر قرار گیرد و دیگر نیازی به تغییر مسیر یا توقف ندارد.
از نظر ایمنی، میدان توربویی عملکردی بسیار موفق داشته است. آمارها در بازه زمانی بین اواخر دهه ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۱۵، نشان دادند که میزان تصادفات مرگبار در این مدل میدانها تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است، همچنین میزان کل تصادفات و برخوردهای ترافیکی تا ۷۲ درصد کمتر از میدانهای سنتی گزارش شده است. این کاهش چشمگیر، نهتنها جان انسانها را حفظ میکند، بلکه هزینههای اقتصادی ناشی از تصادفات، از جمله خسارتهای مالی، درمانی و بیمهای را نیز کاهش میدهد.
میدان توربویی از نظر زیستمحیطی نیز مزایای قابلتوجهی دارد. طبق مطالعهای در جمهوری چک، میزان انتشار دیاکسید کربن در میدانهای سنتی تا ۵۳ درصد بیشتر از مدل توربویی است. دلیل این تفاوت، کاهش زمان توقف، حذف ترافیک درون میدان و امکان حرکت پیوسته خودروهاست. این مدل میتواند نقش مؤثری در کاهش آلودگی هوا، بهویژه در شهرهایی ایفا کند که در حال گسترش به حاشیهها هستند و با چالشهای زیستمحیطی روبهرو هستند.
از منظر طراحی شهری، میدان توربویی با فرم مارپیچی خود، جلوهای مدرن و منظم به فضای شهری میبخشد. برخلاف میدانهای سنتی که گاه با سردرگمی و شلوغی همراه هستند، این مدل با مسیرهای مشخص، تابلوهای راهنما و جداکنندههای فیزیکی، حس نظم و کنترل را به رانندگان منتقل میکند. افزون بر این، امکان ادغام این مدل با فضاهای سبز، مسیرهای دوچرخه و پیادهروها وجود دارد که میتواند به ارتقای کیفیت محیط شهری کمک کند.
بسیاری از کشورها از جمله آلمان، لهستان، جمهوری چک، پرتغال و ایالات متحده، بهتدریج در حال بررسی و اجرای میدانهای توربویی هستند. در بعضی شهرها، این مدل بهعنوان بخشی از برنامههای توسعه پایدار شهری و کاهش تصادفات معرفی شده است. با توجه به نتایج مثبت در هلند و سایر کشورها، بهنظر میرسد که میدان توربویی قابلیت گسترش در شهرهای دیگر جهان را نیز دارد؛ بهویژه در مناطقی که با چالشهای ترافیکی، ایمنی و آلودگی روبهرو هستند.
چالشها و آیندهنگری در اجرای میدان توربویی
با وجود مزایای متعدد، اجرای میدان توربویی با چالشهایی نیز همراه است. نخستین چالش، آموزش و آگاهیرسانی به رانندگان است. از آنجا که این مدل نیازمند تصمیمگیری پیش از ورود به میدان است، رانندگان باید با تابلوهای راهنما، مسیرهای ورودی و خروجی و نحوه عملکرد میدان آشنا باشند. در غیر این صورت، احتمال سردرگمی، توقف ناگهانی یا ورود اشتباه به مسیر افزایش پیدا میکند. بنابراین، اجرای موفق این مدل نیازمند کمپینهای اطلاعرسانی، آموزشهای عمومی و طراحی بصری دقیق است.
چالش دیگر، هزینههای ساخت و بازطراحی میدانهای موجود است. میدان توربویی بهدلیل نیاز به جداکنندههای فیزیکی، طراحی مارپیچی و فضای مانور برای وسایل نقلیه سنگین، نیازمند بازسازی کامل میدانهای سنتی است. این بازسازی بهویژه در شهرهایی با زیرساختهای قدیمی، ممکن است با محدودیتهای مالی، فضایی و اجرایی روبهرو شود. با این حال، در بلندمدت، کاهش تصادفات، افزایش ظرفیت عبور و کاهش آلودگی میتواند این هزینهها را جبران کند.
میدان توربویی میتواند بخشی از شبکه حملونقل هوشمند شهری باشد. با ادغام این مدل با فناوریهای نوین همچون سنسورهای ترافیکی، تابلوهای دیجیتال و سیستمهای مدیریت هوشمند، میتوان میدانهایی طراحی کرد که نهتنها ایمن و کارآمد باشند، بلکه با دادههای لحظهای، جریان ترافیک را بهینهسازی کنند. این مدل قابلیت هماهنگی با خودروهای خودران را نیز دارد و مسیرهای هدایتشده و نیاز نداشتن به تصمیمگیری لحظهای، با الگوریتمهای کنترل خودکار همراستاست.
میدان توربویی نمونهای موفق از تلفیق مهندسی، طراحی شهری و سیاستگذاری حملونقل است. این مدل، با کاهش تصادفات، افزایش ظرفیت عبور و کاهش آلایندگی، میتواند نقش مهمی در توسعه پایدار شهری ایفا کند. اگر شهرها بتوانند چالشهای اجرایی را مدیریت کنند و با مشارکت شهروندان، این مدل را بهدرستی پیادهسازی نمایند، میدان توربویی میتواند به استانداردی جهانی در طراحی میدانهای شهری تبدیل شود که حرکت را نهتنها سریعتر و ایمنتر میکند، بلکه با کاهش تصمیمگیریهای لحظهای، استرس رانندگی را نیز کاهش میدهد.
در شهرهایی با رشد جمعیت، افزایش خودروها و گسترش حاشیهنشینی، میدان توربویی میتواند به ابزاری مؤثر برای مدیریت هوشمند ترافیک تبدیل شود. این نوآوری نشان میدهد که تحول در حملونقل شهری، نیازمند فناوریهای پیچیده یا سرمایهگذاریهای گسترده نیست؛ بلکه گاهی با بازنگری در طراحیهای پایهای همچون میدانها، میتوان به نتایجی دست پیدا کرد که از نظر عملکردی مؤثرند و از نظر اجتماعی و زیستمحیطی نیز پایدار هستند.
نظر شما