به گزارش خبرگزاری ایمنا، سنگهای کلیوی یکی از شایعترین اختلالات دستگاه ادراری هستند که اغلب بدون علامت آغاز میشوند، اما در صورت پیشرفت، دردهای شدید، اختلال در عملکرد کلیه و هزینههای درمانی قابلتوجهی را بههمراه دارند و این بیماری نهتنها سلامت جسمی فرد را تهدید میکند، بلکه کیفیت زندگی روزمره را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
در میان عوامل مؤثر بر تشکیل سنگهای کلیوی، تغذیه نقش برجستهای دارد و نوع و میزان مواد غذایی مصرفی میتواند بهطور مستقیم بر ترکیب شیمیایی ادرار و میزان رسوب مواد معدنی در کلیهها اثر بگذارد، از همین رو، اصلاح رژیم غذایی یکی از مؤثرترین راهکارهای پیشگیرانه و درمانی در این زمینه محسوب میشود.
سنگهای کلسیمی بهویژه نوع اگزالات کلسیمی، رایجترین نوع سنگ کلیه است که ارتباط مستقیمی با مصرف بعضی مواد غذایی دارند و قندهای افزوده، سدیم بالا و پروتئین حیوانی بیشازحد، از جمله عواملی هستند که میتوانند زمینهساز افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار و در نتیجه تشکیل سنگ شوند.
افزایش مصرف غذاهای فراوری شده، نوشیدنیهای شیرین، فستفودها و کاهش تحرک بدنی از ویژگیهای سبک زندگی مدرن هستند که خطر ابتلاء به سنگهای کلیوی را افزایش میدهند و این روند نگرانکننده، نیازمند بازنگری جدی در الگوهای تغذیهای و آگاهیبخشی عمومی است.
تأثیر مصرف قند بر سنگ کلیه / گوشت قرمز برای سنگ کلیه مفید است یا مضر؟
پیمان صالحی، متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه مصرف بیش از حد قندهای افزوده، بهویژه در غذاهای فراوری شده، شیرینیجات و نوشیدنیهای شیرین، میتواند زمینهساز افزایش سنگهای کلیوی کلسیمی و اگزالاتی کلیه شود، اظهار کرد: باید توجه داشت که مصرف قندهای طبیعی موجود در میوهها و سبزیجات مشکلی ایجاد نمیکند، اما قندهای مصنوعی و اضافی با افزایش بار متابولیکی کلیهها، احتمال رسوب مواد معدنی را بالا میبرند.
وی با بیان اینکه رژیم غذایی دارای سدیم بالا با افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار همراه است که میتواند زمینهساز تشکیل سنگهای کلسیمی کلیه شود، افزود: محدود کردن مصرف نمک و غذاهای شور به میزان توصیه شده از ۲۳۰۰ تا ۳۵۰۰ میلیگرم در روز، برای افراد مستعد سنگ کلیه، اقدامی مؤثر در کاهش خطر بازگشت یا تشدید بیماری است.
متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری با اشاره به اینکه مصرف زیاد پروتئین حیوانی، مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی، میتواند تعادل اسیدی-قلیایی ادرار را برهم بزند و دفع مواد معدنی خاصی را افزایش دهد، تصریح کرد: این تغییرات بهویژه در افراد مستعد، احتمال تشکیل سنگهای کلیوی را بالا میبرد، بنابراین رعایت تعادل در دریافت پروتئین و توجه به نیاز واقعی بدن، یک اصل مهم در رژیم پیشگیرانه است.
بیماران مبتلا به سنگ کلیه ویتامین سی مصرف کنند؟ / تغدیه مناسب برای پیشگیری از سنگ کلیه
صالحی با اشاره به اینکه فیبرهای نامحلول، مانند آنچه در سبوس گندم، برنج و جو یافت میشود، با کلسیم ترکیب میشود و آن را از طریق مدفوع دفع میکند، ادامه داد: این فرایند باعث کاهش بار کلسیمی کلیهها و در نتیجه کاهش احتمال تشکیل سنگهای کلسیمی میشود، همچنین افزایش سرعت عبور مواد از دستگاه گوارش، زمان جذب کلسیم را کاهش میدهد.
وی با بیان اینکه ویتامین C در بدن به اگزالات تبدیل میشود و این مادهای است که در تشکیل سنگهای اگزالاتی نقش دارد، گفت: مصرف مکملهای ویتامین C بدون نظارت پزشکی، بهویژه در افراد با سابقه سنگ کلیه، میتواند خطرناک باشد و مشورت با پزشک برای تنظیم دز مصرفی این ویتامین، اقدامی ضروری در رژیم درمانی و پیشگیرانه است.
متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری با اشاره به اینکه برای پیشگیری از سنگهای کلیوی، بهویژه انواع کلسیمی و اگزالاتی، رعایت اصول تغذیهای مانند کاهش قندهای افزوده، محدودیت سدیم، کنترل مصرف پروتئین حیوانی، افزایش فیبر نامحلول و مدیریت دریافت ویتامین C اهمیت بالایی دارد، اضافه کرد: این رویکرد تغذیهای، نهتنها در کاهش خطر تشکیل سنگ مؤثر است، بلکه سلامت کلی کلیهها را نیز ارتقا میدهد.
بعضی مواد غذایی همچون فیبرهای نامحلول و ویتامینها، میتوانند در تنظیم میزان جذب و دفع مواد معدنی نقش مؤثری ایفا کنند؛ بهعنوان مثال، فیبر نامحلول با کاهش جذب کلسیم در دستگاه گوارش، فشار کلسیمی بر کلیهها را کاهش میدهد و در مقابل، مصرف بیرویه ویتامین C ممکن است تولید اگزالات را افزایش دهد.
افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند یا مستعد ابتلاء هستند، باید رژیم غذایی خود را با دقت و تحت نظر متخصص تنظیم کنند و محدودیتهای هدفمند در مصرف قند، نمک و پروتئین حیوانی، همراه با افزایش دریافت فیبر و کنترل مکملهای غذایی، میتواند نقش پیشگیرانهای مؤثر ایفا کند.
تغذیه درمانی نهتنها ابزاری برای کنترل بیماریهای مزمن مانند سنگ کلیه است، بلکه بستری برای ارتقای سلامت عمومی و کاهش وابستگی به درمانهای دارویی و تهاجمی محسوب میشود و آگاهی از نقش تغذیه در سلامت کلیوی، گامی مهم در مسیر خودمراقبتی و بهبود کیفیت زندگی است.
با وجود نقش حیاتی تغذیه در شکلگیری یا پیشگیری از سنگهای کلیوی، آگاهی عمومی نسبت به این ارتباط همچنان محدود است و بسیاری از افراد، بدون اطلاع از تأثیر قندهای افزوده، سدیم بالا یا مصرف بیرویه پروتئین حیوانی، به سبک تغذیهای روزمره خود ادامه میدهند و گنجاندن آموزشهای تغذیهمحور در رسانهها، مراکز درمانی و حتی مدارس، میتواند به تغییر نگرش عمومی و ارتقای رفتارهای پیشگیرانه کمک کند.
نظر شما