به گزارش خبرگزاری ایمنا، آلودگی هوا در استان اصفهان بهعنوان یک بحران محیطزیستی و بهداشتی جدی ظاهر شده است که زندگی بیش از دو و نیم میلیون نفر را تحتتأثیر قرار میدهد، منابع آلودگی شامل صنایع سنگین، نیروگاهها (از جمله استفاده از مازوت)، تردد خودروها، گردوغبار طبیعی و فعالیتهای ساختمانی است. در روزهای با آلودگی شدید، مراجعان بخش اورژانس بیمارستانها تا ۳۰ درصد افزایش پیدا میکنند که فشار بر سیستم بهداشت و درمان را تشدید میکند. تأثیرات کوتاهمدت آلودگی شامل تشدید بیماریهای تنفسی، حملات آسم، سردرد و خستگی است؛ در بلندمدت اما خطر ابتلاء به بیماریهای قلبی و عروقی، انواع سرطانها و کاهش امید به زندگی افزایش پیدا کند. وضعیت اقلیمی و پایداری جوی اصفهان نیز موجب تراکم آلایندهها در سطح شهر میشود و ظرفیت جو برای پذیرش آلودگی بیشتر را کاهش میدهد. توقف یا کاهش سوختهای سنگین در نیروگاهها، بهبود حملونقل عمومی و کنترل منابع صنعتی، همراه با اطلاعرسانی عمومی و پایش هوای مستمر، از اقدامات کلیدی برای کاهش بار آلودگیاند، همکاری بین دستگاههای اجرایی، دانشگاهها و مردم برای اجرای سیاستهای توازن انرژی و مدیریت آلودگی ضروری است تا سلامت عمومی حفاظت و کیفیت زندگی بهبود پیدا کند.
در این راستا شاهین شیرانی رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در دیدار با نماینده رئیسجمهور در شورای اداری استان اصفهان اظهار کرد: آلودگی هوا دیگر یک مشکل زیستمحیطی صرف نیست؛ بلکه یک بحران سلامت عمومی است، افزایش تا ۳۰ درصدی مراجعان به اورژانس در روزهای با آلودگی شدید نشاندهنده فشار مستقیم بر نظام سلامت است و هشدار درباره پیامدهای بلندمدت (از جمله تشدید بیماریهای قلبی و افزایش خطر انواع سرطان) ضرورت اقدام فوری و قاطع را روشن میسازد، جو کنونی اصفهان ظرفیت پذیرش آلایندههای بیشتر را ندارد و انتشار «صدها تن گوگرد و سایر آلایندهها» بههیچوجه پذیرفتنی نیست.
وی با بیان اینکه سلامت افراد جامعه حائز اهمیت است، افزود: اولویت نخست باید حفاظت از سلامت مردم باشد؛ ممانعت فوری از منابع اصلی آلودگی، بهویژه سوختن مازوت در نیروگاه اصفهان و اعمال محدودیتهای اضطراری در روزهای بحرانی لازم و ضروری است، همزمان باید سیاستهای توازن انرژی در سطح استان با فوریت اجرا و جایگزینی سوختهای پاک، افزایش بهرهوری انرژی و توسعه منابع تجدیدپذیر تسریع شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: اقدامات مدیریتی کوتاهمدت (محدودیت فعالیتهای آلاینده، اطلاعرسانی عمومی، تقویت ظرفیت اورژانس و تأمین تجهیزات حفاظتی برای گروههای آسیبپذیر) باید با برنامههای میان و بلندمدت (تعویض سوخت نیروگاهها، شبکه حملونقل پاک، پایش مستمر کیفیت هوا و اجرای قوانین زیستمحیطی) همراه شود. ضروری است دستگاههای اجرایی، دانشگاهها و نهادهای نظارتی بهصورت هماهنگ و مسئولانه وارد عمل شوند و نقش نظارتی و حمایتی حاکمیت در تبدیل توصیههای کارشناسی به تصمیمات عملی تقویت شود.
شیرانی تاکید کرد: بدون اراده و اقدام مشترک، هزینه سلامت و اقتصادی آلودگی بر جامعه سنگینی خواهد بود. با به کارگیری تدابیر فوری، برنامهریزی علمی و مشارکت عمومی میتوان از بروز بحرانهای جدیتر جلوگیری کرد و سلامت شهروندان را اولویت گذاشت.
کنسرسیوم دانشگاهها؛ نسخهای که اصفهان برای پیشگیری از بحرانها تجویز کرد
صدیقه واعظیفر، سرپرست دانشگاه پیام نور اصفهان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به تجربه موفق شکلگیری کنسرسیوم فناوری دانشگاه اصفهان در سالهای گذشته بهعنوان الگویی مؤثر برای مدیریت بحرانهای منطقهای اظهار کرد: تجربه شکلگیری «کنسرسیوم فناوری دانشگاه اصفهان» نمونهای بارز از توانمندی نهادهای دانشگاهی در تبدیل علم به راهکارهای عملی برای مسائل پیچیده منطقهای است، تجمع هشت کارگروه تخصصی متشکل از اعضای برجسته هیئتعلمی، نشان داد که وقتی دانشمحوران رشتههای گوناگون کنار هم قرار میگیرند، میتوانند پیش از وقوع بحران، راهکارهای پیشگیرانه و طرحهای اجرایی قابل اتکا پیشنهاد دهند. (چه در زمینه بحران آب و چه در مبارزه با آلودگی هوا و دیگر مشکلات زیستمحیطی و مدیریتی).
وی افزود: دستاوردهای این کنسرسیوم (که شامل تحلیلهای جامع، پیشنهادهای سیاستی و چارچوبهای عملیاتی) گواهی بر این است که مشارکت علمی-فناوری دانشگاهها میتواند بهعنوان نیرویی پیشگیرانه و کاهشدهنده آسیبها عمل کند. نکته کلیدی در موفقیت این ساختار، ترکیب تخصصهای چندگانه، تمرکز روی مسائل بومی و خروجیمحور بودن کارگروهها بود؛ یعنی تولید راهکارهایی که قابلیت پیادهسازی در شرایط واقعی را دارند و نهتنها گزارشهای نظری.
سرپرست دانشگاه پیام نور اصفهان گفت: برای تضمین استمرار و گسترش این موفقیت، ضروری است که کنسرسیومها از حالت پروژهای و مقطعی خارج و به نهادی پایدار تبدیل شوند. بهمنظور تحقق این هدف باید تصمیمات کارشناسیِ تولیدشده در کارگروهها بهطور رسمی پذیرفته و توسط نهادهای اجرایی پشتیبانی مالی، حقوقی و مدیریتی شوند تا دانش تولیدشده به سرعت به عمل تبدیل شود. ایجاد ساختارهای هماهنگکننده میان دانشگاهها، استانداری، شهرداری و بخش خصوصی، تعریف شاخصهای عملکرد (KPI) روشن و گزارشدهی شفاف دورهای از مواردی است که تضمینکننده اثربخشی بلندمدت خواهد بود.
واعظیفر بیان کرد: گسترش این الگو در دیگر استانها میتواند ظرفیت ملی در پیشگیری و مدیریت بحرانهای محیطزیستی و اجتماعی را تقویت کند؛ اما در فرایند تسری باید به بومیسازی راهکارها و تقویت توان محلی توجه شود تا طرحها با ویژگیهای زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه همخوانی داشته باشند، همچنین حمایت پایدار از شرکتهای دانشبنیان و تشویق به توسعه فناوریهای کاربردی، زمینه تبدیل توصیههای کارشناسی به محصولات و خدمات قابل بهرهبرداری را فراهم میآورد.
وی ادامه داد: ترکیب دانش دانشگاهی با اراده مدیریتی و مشارکت عمومی میتواند بهعنوان سدّی در برابر بحرانهای آتی عمل کند، اگر کنسرسیومها بهنحو نهادی تقویت شوند، منابع لازم تأمین شود، و مسیر انتقال دانش به تصمیمسازی و اجرا هموار شود، تجربه موفق اصفهان میتواند الگویی عملی و قابل تکثیر برای دیگر نقاط کشور باشد؛ الگویی که نشان میدهد علم زمانی اثرگذار است که با ساختارهای مدیریتی و تعهدات اجرایی همراه شود.
به گزارش ایمنا، سفر یکروزه وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان بیش از یک بازدید تشریفاتی بود؛ این برنامه نشان داد که تصمیمگیران کشور درصدد تبدیل شعار به عمل و پیوند استراتژیک بین پژوهش، صنعت و مدیریت زیستمحیطی هستند، افتتاح فاز نخست نیروگاه خورشیدی «شمسالشموس» و کلنگزنی فاز دوم آن، رونمایی از سامانه مدیریت هوشمند انرژی در دفتر ویژه استاندار و راهاندازی پروژههای تصفیه فاضلاب، مجموعهای از اقدامات همافزا را پیش چشم میگذارد که هدفِ مشترکشان کاهش فشار بر شبکه برق، بهینهسازی مصرف آب و ارتقای تابآوری زیرساختهای منطقه است.
پروژه «کمربند سبز» مشترک بین شهرک علمی و دانشگاه صنعتی اصفهان که پس از تکمیل توانایی تولید حداقل ۳۵ مگاوات برق خورشیدی را خواهد داشت، نمایانگر ظرفیت واقعی نواحی نوآوری برای تولید انرژی پاک و مستقل است، این ظرفیت نهتنها بار شبکه را کاهش میدهد، بلکه میتواند بهعنوان موتور تأمین انرژی برای توسعه خوشههای فناورانه و شرکتهای دانشبنیان عمل کند. در کنار این، اجرای پکیج تصفیه فاضلاب، تأسیسات جانبی، مخزن ذخیره و شبکه انتقال و پمپاژ نشان میدهد که مدیریت منابع آب نیز بهعنوان یک رکن حیاتی در دستور کار قرار گرفته است.
با این همه، تحقق اثرات پایدار این پروژهها مستلزم فراتر رفتن از نمادگرایی است، برای تبدیل این ابتکارات به نتایج ملموس لازم است که برنامهریزی اجرایی دقیق، شفافیت در زمانبندی و منابع مالی و مدلهای سرمایهگذاری پایدار (از جمله مشارکت بخش خصوصی و جذب سرمایههای خرد محلی) بهکار گرفته شود، همچنین بهرهگیری از ظرفیت شرکتهای دانشبنیان مستقر در شهرک باید با مسیرهای مشخص انتقال فناوری، حمایت حقوقی و دسترسی به بازار همراه شود تا ایدهها به محصولات و خدمات کاربردی تبدیل شوند.
نگرانیهای مطرح درباره بحران آب، تداوم قطعی برق و وضعیت اقتصادی یادآور آن است که راهحلهای فناورانه باید همزمان با سیاستهای اجتماعی و اقتصادی اجرا شوند؛ مشارکت مردم در بهرهبرداری و نگهداری پروژهها، آموزش عمومی برای مصرف بهینه و ایجاد مشوقهای اقتصادی برای سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر از جمله ضروریاتاند، همچنین ضروری است شاخصهای عملکرد (KPI) تعریف و برای سنجش اثربخشی پروژهها گزارشدهی دورهای انجام شود تا اصلاحات لازم بر پایه شواهد صورت گیرد.
در مجموع، حضور وزیر و افتتاح این پروژهها گامی مثبت و امیدبخش است؛ اما این گام زمانی به ثمر خواهد نشست که پیوستگی میان سیاستگذاری، پژوهش و بازار حفظ شود، فضای سرمایهگذاری امن و شفاف فراهم شود و جامعه در مسیر تغییر نقشآفرینی کند. اگر این مؤلفهها بهطور هماهنگ دنبال شوند، اصفهان میتواند نمونهای موفق از ناحیه نوآوری تبدیل به خوشه تولید انرژی پاک، مدیریت هوشمند منابع و توسعه پایدار شود، نمادی از اینکه فناوری و سیاست، وقتی دستدردست هم دهند، میتوانند به حل مسائل بنیادین یک استان کمک کنند.
نظر شما