به گزارش خبرگزاری ایمنا، زندگی دینی در فرهنگ اسلامی پیوندی عمیق با تقویم قمری دارد، هر ماه نهتنها یادآور گردش زمان، بلکه حامل خاطرات مقدس و اعمال عبادی خاصی است که هویت مؤمنانه را زنده نگه میدارد.
پس از دو ماه اندوه محرم و صفر، ورود به ربیعالاول در متون دینی، نشانهای از تجدید حیات و شروع فصلی تازه برای اهل ایمان است، این ماه، هم حامل شادیها و اعیاد بزرگ است و هم یادآور حوادثی که مسیر تاریخ اسلام را تغییر دادهاند. در نتیجه، ربیعالاول از یکسو فصل عبادت و دعا و از سوی دیگر فصل تاریخ و هویت برای مسلمانان به شمار میرود.
فضیلتهای ربیعالاول
در روایات معتبر، این ماه «ماه سرور و شادی مؤمنان» معرفی شده است (بحارالانوار، ج ۹۷)؛ پیامبر اکرم (ص) فرمودهاند: «هر کس مرا در ربیعالاول زیارت کند، بهشت بر او واجب میشود.»؛ شیخ عباس قمی نیز در مفاتیحالجنان نیز تصریح میکند که آغاز این ماه پایان ایام حزن اهلبیت (ع) و شروع رحمت و شادی است. از همین رو، مؤمنان از این ماه بهعنوان بهار دلها یاد میکنند.
مهمترین مناسبتهای ربیعالاول
شب اول ربیعالاول (لیلةالمبیت)؛ در این شب پیامبر اکرم (ص) برای هجرت از مکه به مدینه، خانه خود را ترک کردند و امیرالمؤمنین علی (ع) شجاعانه در بستر ایشان خوابید تا جان رسول خدا محفوظ بماند. این واقعه در قرآن کریم با آیه «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ الله» (بقره، ۲۰۷) ستوده شد. این شب از شبهای بزرگ تاریخ اسلام است.
روز هشتم ربیعالاول؛ شهادت امام حسن عسکری (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج). این روز، نقطه عطف استمرار امامت در شیعه و یادآور مسئولیت ویژه مؤمنان در زمان غیبت است.
روز دوازدهم ربیعالاول؛ به روایت اهل سنت، سالروز ولادت پیامبر اکرم (ص). این روز سرآغاز «هفته وحدت» است که امام خمینی (ره) آن را نامگذاری کردند تا فرصتی برای اتحاد امت اسلامی باشد.
روز چهاردهم ربیعالاول؛ به نقلی، سالروز ازدواج پیامبر اکرم (ص) با حضرت خدیجه (س)، بانوی فداکار و یار نخستین اسلام است.
روز هفدهم ربیعالاول؛ به روایت شیعه، ولادت پیامبر اکرم (ص) و امام جعفر صادق (ع). این روز در مفاتیحالجنان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی معرفی شده و غسل، روزه، نماز و صدقه در آن توصیه شده است.
اعمال عبادی ربیعالاول
اعمال این ماه در منابع دعایی و تاریخی فراوان ذکر شده است؛ برخی ویژه شب یا روز خاصی است و برخی بهطور کلی در کل ماه توصیه شدهاند:
اعمال شب اول ماه (لیلةالمبیت)؛ نماز دو رکعتی مخصوص: در رکعت اول سوره حمد و یس، و در رکعت دوم حمد و ملک خوانده شود. (مفاتیحالجنان)؛ زیارت امیرالمؤمنین (ع) یادآور ایثار او در این شب؛ احسان به فقرا و روشن کردن چراغ به نیت دفع بلا.
اعمال عمومی ربیعالاول؛ نمازهای مستحبی، بهویژه در شبها و روزهای مهم مثل شب هفدهم؛ ذکر و دعا، زیارت پیامبر اکرم (ص) و امام زمان (عج) و دعا برای فرج؛ صدقه و احسان برای رفع گرفتاریها؛ روزه گرفتن در ایام ولادت پیامبر (ص) و امام صادق (ع)؛ غسل و شادی کردن در اعیاد.
اعمال روز هفدهم (ولادت پیامبر و امام صادق)؛ غسل مستحبی به نیت تبرک؛ روزه گرفتن که معادل روزه یک سال دانسته شده است (بحارالانوار، ج ۹۷)؛ زیارت پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع)؛ نماز مخصوص دو رکعتی: در هر رکعت بعد از حمد ۱۰ بار سوره قدر و ۱۰ بار سوره توحید خوانده شود؛ صدقه و اطعام مؤمنان.
اعمال روز هشتم ربیعالاول (آغاز امامت امام زمان عج)؛ تجدید عهد با امام عصر (عج) از طریق خواندن دعای عهد؛ زیارت حضرت ولیعصر (عج) و دعا برای فرج.
هفته وحدت در ربیعالاول؛ پلی میان دلهای مسلمانان
یکی از نکات مهم این ماه، نامگذاری فاصله میان ۱۲ تا ۱۷ ربیعالاول به «هفته وحدت» است. علت این نامگذاری اختلاف تاریخی در تاریخ ولادت پیامبر (ص) است: ۱۲ ربیعالاول به روایت اهل سنت و ۱۷ ربیعالاول به روایت شیعه.
امام خمینی (ره) این فاصله را بهعنوان هفته وحدت معرفی کردند تا مسلمانان به جای تمرکز بر اختلاف تاریخی، بر اصل مشترک یعنی میلاد پیامبر رحمت (ص) همدل شوند.
از نگاه شیعه، هفته وحدت تنها یک شعار نیست، بلکه راهبردی تمدنی برای مقابله با دشمنان اسلام و جلوگیری از تفرقه است.
ربیعالاول هم یادآور تاریخ پرشکوه صدر اسلام است و هم فرصتی برای عبادت و بهرهبرداری از برکات معنوی. لیلةالمبیت، هجرت پیامبر (ص)، آغاز امامت حضرت مهدی (عج) و ولادتهای خجسته، این ماه را به فصل امید و رحمت تبدیل کرده است.
همچنین، هفته وحدت در این ماه نمادی از عقلانیت و دوراندیشی شیعه در تقویت همبستگی اسلامی به شمار میرود، شاید به همین دلیل است که بزرگان دین، ربیعالاول را بهار دلهای مؤمنان نامیدهاند؛ بهاری که پس از دو ماه اندوه، دریچهای از سرور، معنویت و اتحاد بر امت اسلامی میگشاید.
نظر شما