برق خورشیدی، قهرمان خاموش بحران انرژی اروپا

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، موج گرمای بی‌سابقه‌ای که بین اواخر ژوئن و اوایل جولای ۲۰۲۵ در اروپا رخ داد، فشار زیادی بر شبکه‌های برق این قاره وارد کرد و مصرف برق روزانه را تا ۱۴ درصد افزایش داد، زیرا مردم برای خنک ماندن از کولرهای گازی استفاده گسترده‌ای کردند. با این حال تولید بی‌سابقه برق خورشیدی در این دوره به‌طور قابل‌توجهی به پایداری شبکه‌های برق این قاره کمک کرد و اروپا را از رویارویی با بحران انرژی نجات داد.

موج گرما و قدرت خورشید در خدمت شبکه‌های برق

اتحادیه اروپا در ژوئن ۲۰۲۵ رکورد تولید برق خورشیدی را با ۴۵ تراوات ساعت ثبت کرد که نسبت به سال قبل ۲۲ درصد افزایش داشت. این برق خورشیدی ارزان و پاک، در ساعات روز که مصرف برق به دلیل گرما و استفاده از کولرها به اوج می‌رسد، انرژی شبکه‌ها را به‌خوبی تأمین کرد. در روزهای اوج موج گرما، آلمان تا ۵۰ گیگاوات برق خورشیدی تولید کرد که ۳۳ تا ۳۹ درصد از برق کشور را تشکیل می‌داد.

در مقابل، نیروگاه‌های حرارتی به‌دلیل گرمای شدید دچار مشکلات شدند. در فرانسه ۱۷ از ۱۸ نیروگاه هسته‌ای به‌دلیل افزایش دمای رودخانه‌ها که برای خنک‌سازی راکتورها استفاده می‌شوند، با کاهش ظرفیت یا تعطیلی روبه‌رو شدند. نیروگاه هسته‌ای بزناو در سوئیس نیز به‌دلیل افزایش دمای رودخانه آر (Aar) به ۲۵ درجه سانتی‌گراد، ظرفیت خود را تا نصف کاهش داد تا از اکوسیستم محافظت شود. در لهستان نیز به دلیل نگرانی‌های طولانی‌مدت درباره خنک‌سازی نیروگاه‌های زغال‌سنگ، دولت و اپراتور شبکه، بسته‌ای برای جلوگیری از خاموشی‌ها پیشنهاد دادند.

افزایش مصرف برق در طول موج گرما همچنین موجب جهش شدید قیمت‌ها شد؛ قیمت‌های برق روزانه در آلمان، فرانسه و لهستان بیش از دو برابر افزایش داشت و در بعضی ساعات به بیش از ۴۰۰ یورو به ازای هر مگاوات ساعت رسید، البته کابل‌های بین‌کشوری (اینترکانکتورها) به انتقال برق بین کشورهای همسایه کمک کردند و موجب کاهش سریع این نوسانات قیمتی شدند.

ذخیره انرژی خورشیدی کلید عبور از چالش‌های آینده

موج گرمای ۲۰۲۵ اروپا نشان داد که برق خورشیدی نه‌تنها یک منبع انرژی پاک است، بلکه نقش حیاتی در حفظ پایداری شبکه‌های برق در شرایط بحرانی ایفا می‌کند. با این حال برای مقابله با چالش‌های آینده ناشی از تغییرات اقلیمی، لازم است زیرساخت‌های انرژی به‌ویژه در زمینه ذخیره‌سازی و انعطاف‌پذیری به‌روزرسانی شود و توسعه پیدا کند.

کارشناسان با وجود نقش کلیدی برق خورشیدی در عبور موفق اروپا از این آزمون فشار شبکه برق، بر نیاز به توسعه ذخیره‌سازی انرژی خورشیدی تأکید دارند. ذخیره‌سازی انرژی می‌تواند برق تولید شده در ساعات روز را برای استفاده در ساعات بعد از غروب خورشید و افزایش تقاضا در شب به‌ویژه برای سیستم‌های تهویه مطبوع حفظ کند. همچنین بهبود انعطاف‌پذیری تقاضا و سرمایه‌گذاری در منابع انرژی توزیع‌شده با قابلیت راه‌اندازی مستقل شبکه همچون مزارع خورشیدی مجهز به اینورترهای شبکه‌ساز از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.

نمونه‌ای از این رویکرد، پروژه‌ای در بریتانیاست که نشان داد چگونه می‌توان با استفاده از باد و خورشید شبکه را پس از خاموشی مجدد راه‌اندازی کرد و پیشنهاد ساخت «جزایر انرژی» مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر که بعدها به شبکه اصلی متصل می‌شوند را مطرح کرده است. بلژیک نیز در حال آزمایش فناوری‌های مشابه است تا ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر را تا سال ۲۰۳۰ سه برابر کند و به مقابله با بحران اقلیمی و افزایش موج‌های گرما کمک کند.