به گزارش خبرگزاری ایمنا، عاشورا نهتنها رویدادی تاریخی، بلکه مکتبی زنده و جاری در تاریخ انسانیت است که همواره الهامبخش وجدانهای بیدار و روحهای حقیقتجو بوده است. مکتبی که در دل خود پیامهایی تربیتی عمیق و فراگیر دارد؛ پیامهایی که فراتر از زمان و مکان، مرزهای جغرافیایی و مذهبی را درنوردیده و به الگویی جهانی برای ایستادگی، فداکاری، عدالتخواهی و آزادگی تبدیل شدهاند.
واقعه عاشورا صحنهای از والاترین جلوههای انسانیت را به تصویر کشید. صحنهای که در آن، امام حسین (ع) و یاران باوفایش با نثار تمام دارایی خود، در برابر انحراف، ظلم و جهل ایستادند و راهی را ترسیم کردند که تا همیشه، راهنمای جوامع انسانی باشد.
یکی از مهمترین آموزههای تربیتی مکتب عاشورا، اصل آگاهی و انتخاب آگاهانه است. امام حسین (ع) با صراحت اعلام میکند که «من برای اصلاح امت جدم قیام کردهام». این جمله نه یک شعار، که یک اصل تربیتی برای همه انسانها است که بیان میکند آگاهی، مقدمه اصلاح است و اصلاح، بدون ایثار و اقدام میسر نمیشود. درسی که نوجوانی همچون حضرت قاسم و کودک خردسالی همچون حضرت علیاصغر (ع) نیز در میدان نبرد آن را معنا کردند، نشان از عمق نفوذ این پیام در تمام لایههای جامعه دارد.
مکتب عاشورا، نه تنها بستری برای عزاداری و سوگواری، بلکه دانشگاهی بزرگ برای پرورش انسانهای متعهد و آگاه است. انتقال این پیامهای تربیتی به نسل امروز، ضرورتی اجتنابناپذیر در مسیر تعالی جامعه اسلامی است و امروز بیش از هر زمان، جامعه نیازمند بازخوانی عمیق پیامهای تربیتی عاشوراست؛ پیامهایی که اگر به درستی شناخته و تبیین شوند، میتواند ریشههای اخلاق، شجاعت، انصاف و آگاهی را در جان جامعه بدواند و راه آیندهای روشن را هموار سازند.
واقعه روز عاشورا برای همیشه زنده است، جریان دارد و همواره درسآموز است
جواد یارعلی، دانشآموخته دکتری روانشناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان به خبرنگار ایمنا میگوید: به درستی که حسین (ع)، پسر دختر پیغمبر کشتی نجات و چراغ راهنمایی، روشنگری و هدایت است؛ به راستی که مسیری که حسین (ع) تعریف، ترسیم و تبیین کرد برای همیشه تاریخ و برای همه اقشار و تمام ردههای سنی، برای همه نحلههای فکری حتی برای آنها که به جهان غیب، خدا و معاد اعتقادی ندارند، آموزههایی پایانناپذیر دارد.
وی میافزاید: مکتب عاشورا و مسیری که حضرت حسین سیدالشهدا (ع) در واقع در آن قرار گرفت، بخشی به مشیت الهی و بخشی به اراده و تصمیم خودشان که در راه حفظ اسلام بود و در راه بازسازی اسلام تلاش کردند، باز میگردد.
این استاد دانشگاه ادامه میدهد: این جریان تاریخی برای همیشه زنده است و جریان دارد و همواره درسآموز است و برای تمام افرادی که طالب حقیقت، آزادی، انسانیت و تمام ارزشهای اصیل انسانی هستند، مبانی فکری، عملی و نمونههای برجستهای دارد، به واقع نمادهایی در خود دارد که هرکس میتواند به حسب شرایط خود، آن نمادها را به عنوان الگوی خود برگزیند و از صفات آن درس بگیرد.
یارعلی با بیان اینکه در واقعه روز عاشورا، سه جنبه اساسی وجود دارد، عنوان میکند: یک وجه عاشورا وجه شور، هیجان و حماسه عاشورا است که در مجالس و مراسمهای عزاداری به خوبی بدان پرداخته میشود و سالهای متمادی است که محبان اهلبیت (ع) هر ساله در ایام محرم و صفر، شور عاشورایی و مراسم عزاداری را زنده نگه میدارند؛ این جنبه از عاشورا با محوریت مصائب اهلبیت سیدالشهدا (ع) است که در سراسر آن نکتههای آموزشی و تربیتی و در واقع انسانساز وجود دارد.
وی اضافه میکند: فرزندان کودک و نوجوان به راحتی میتوانند با شرکت در مجالس و مراسمهای عزاداری همچون سینهزنی، زنجیرزنی و تعزیه که هر کدام شرح حالی از خانواده امام حسین (ع) است، شور و هیجان عاشورایی را مشاهده و درک کنند و با حرارتی که در دل عزاداران اباعبدالله الحسین (ع) موج میزند، آشنا شوند و درس بیاموزند.
دانشآموخته دکتری روانشناسی با تاکید بر اینکه در بسیاری از مراسمهای عزاداری و مناسک مذهبی، شور و هیجان متجلی است، خاطرنشان میکند: در واقعه روز عاشورا، از علی اصغر (ع) که بچهای شیرخوار است تا نوجوانان و غیور مردان دیگر حضور داشتند و هر کدام همچون وهب مسیحی برای نبرد با کفر و حفظ دین مبین اسلام، دل به خط مقدم جنگ زدند.
یارعلی با بیان اینکه جنبه دوم و مهمتر عاشورا، توجه به شعور عاشورایی در کنار شور عاشورایی است، میافزاید: اگرچه شور عاشورایی بسیار خوب و مطلوب است، اما اگر همراه با شعور حسینی نشود، همراه با آگاهی نمیشود و نمیتواند برای انسان درسآموز باشد. وجه شعوری عاشورا باز میگردد به اینکه بتوانیم اهداف عاشورا را به صورت جزئی بررسی کنیم و به سوالات اساسی و مهمی همچون چرا حسین (ع) از مدینه به سمت مکه حرکت کرد؟ پاسخ بدهیم.
امروزه قیام امام حسین (ع) و واقعه عاشورا به عنوان یک مکتب و کلاس درس شناخته میشود
علیرضا احمدی، فعال رسانهای، کارشناس آموزش ابتدایی و پژوهشگر نوجوان به خبرنگار ایمنا میگوید: امروزه، قیام امام حسین (ع) و واقعه عاشورا به عنوان یک مکتب و کلاس درس شناخته میشود، چراکه امام حسین (ع) برای ارزشهای مهمی همچون زنده نگهداشتن نماز، امر به معروف و نهی از منکر، ایثار، مقابله با ظالم و حمایت از مظلومان قیام کردند و واقعه تاریخی مهمی را در جهان به یادگار گذاشتند.
وی میافزاید: با اهتمام ورزیدن به پیامهای عاشورا و الگو قرار دادن شخصیت امام حسین (ع) میتوان جامعه را به سمت رشد و تعالی سوق داد و از آن جایی که سازندگان فردای جامعه، دانشآموزان امروز کشور هستند، الگوبرداری از وقایع مکتب عاشورا و آموزش اهداف قیام به این نسل از واجبات متولیان آموزشی و تربیتی به حساب میآید.
معلم و کارشناس آموزش ابتدایی ادامه میدهد: یکی از موضوعاتی که نسل جوان و نوجوان امروزی باید به آن بیشتر توجه داشته باشد، نمازی است که در رأس تمام امور قرار دارد و میتواند موجب افزایش معنویت شود.
احمدی عنوان میکند: امام حسین (ع) نماز را در سختترین شرایط جنگ نیز اقامه کرد و به ما نشان داد نماز، ستون دین است و باید در هر شرایطی به آن اهمیت داد و پرداختن به این موضوع برای دانشآموزان میتواند تأثیرگذاری بسیاری به همراه داشته باشد، همچنین امام حسین (ع) با قیام خود، امر به معروف و نهی از منکر را به گونهای زنده کرد تا یاد بگیریم در برابر ظلم باید ایستادگی کرد و با تشویق کردن امور درست، کارهای زشت و نادرست را نهی کرد.
وی اضافه میکند: تمام این پیامهای عاشورا برای نوجوانان آیندهساز، کلاس درس مفیدی است که باید مورد توجه و تدریس قرار بگیرد تا آینده جامعه توسط همین دانشآموزان به خوبی طراحی و به درستی ساخته شود.
از این رو، عاشورا آیینهای از ارزشهایی است که هر جامعهای برای رشد و بقا به آن نیاز دارد. این مکتب، با پرورش روح ایثار، شجاعت، انصاف و مسئولیتپذیری میتواند در تربیت نسلهایی مؤمن، آگاه و عدالتمحور نقش بیبدیل ایفا کند. هرچه شناخت ما از ابعاد تربیتی عاشورا عمیقتر شود، توان جامعه در مقابله با چالشهای اخلاقی و فرهنگی نیز بیشتر خواهد شد.
در نهایت، رسالت ما در قبال مکتب عاشورا، تنها گرامیداشت آن در ایام محرم نیست، بلکه تداوم آن در اندیشه و عمل است. اگر پیامهای تربیتی این مکتب به زبان روز و با ابزارهای مؤثر به نسلهای جدید منتقل شود، بیتردید عاشورا همچنان در قلبها و رفتارها زنده خواهد ماند.
نظر شما