به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمد اسفندیاری «حقیقت عاشورا» _شنبه سیزدهم تیر_ در نشست عاشورا پژوهی اظهار کرد: تحریفات عاشورا تنها به جعل و افزودن وقایع محدود نمی‌شود، بلکه حذف برخی واقعیت‌ها را نیز دربرمی‌گیرد. این تحریفات گاه افزایشی بوده‌اند و گاه کاهشی؛ یعنی در مواردی مطالبی به ماجرا اضافه شده و در مواردی بخش‌هایی نادیده گرفته شده یا کنار گذاشته شده‌اند.
وی افزود: از جمله مصادیق تحریف، کم‌توجهی به جنبه جهادی حرکت امام حسین (ع) در روایات گذشته است. در گذشته، بیشتر تمرکز بر مصیبت‌خوانی و عزاداری بوده و بُعد جهادی و مبارزاتی قیام کمتر مورد توجه قرار گرفته است. طی حدود یک قرن اخیر، توانسته‌ایم این جنبه را بیشتر ببینیم و از قیام و جهاد امام حسین سخن بگوییم.
این تاریخ‌پژوه ادامه داد: اما در عین حال، ما نیز غفلتی داشته‌ایم و آن، بی‌توجهی به جنبه صلح‌طلبانه و تدبیرگرایانه حرکت امام است. نهضت حسینی را می‌توان در سه مرحله بررسی کرد.
اسفندیاری ادامه داد: نخست حرکت از مدینه به مکه؛ زمانی‌که خبر درگذشت معاویه و جانشینی یزید به امام حسین رسید و از ایشان خواسته شد که با یزید بیعت کند، امام مدینه را ترک کرد. این خروج، ماهیتی دفاعی داشت و برای حفظ شأن و استقلال تصمیم‌گیری امام صورت گرفت.
وی اضافه کرد: دوم، اقامت در مکه؛ امام حسین حدود سه ماه در مکه ماند و به بررسی اوضاع پرداخت. در این مدت، مردم از حضور ایشان در مکه آگاه شدند و شیعیان کوفه با ارسال نامه‌های متعدد، از امام خواستند به کوفه بیاید و رهبری آنان را بپذیرد. در این مرحله، حرکت امام جنبه جهادی پیدا می‌کند.
این تاریخ‌پژوه افزود: سوم، حرکت به سوی کوفه، رویارویی با سپاه حر و ورود به کربلا است که در این مرحله، مجدد جنبه دفاعی پررنگ‌تر می‌شود.
اسفندیاری در تحلیل این سه مرحله تصریح کرد: برخی معتقدند حرکت امام از ابتدا تا انتها ماهیتی دفاعی داشته و هدف اصلی، امتناع از بیعت بوده است، بنابراین استفاده از واژه "قیام" را نادرست می‌دانند و بر اساس این نگاه، حرکت امام نه جهادی، بلکه حرکتی صرفاً سلبی و برای حفظ جان و حیثیت بود.
وی عنوان کرد: نقدی که به این دیدگاه وارد است، یک‌سونگری آن است، واقعه‌ای همچون نهضت عاشورا، ابعاد گوناگونی دارد و اگر تنها یک بُعد آن دیده شود، تاریخ دچار تقطیع و تقلیل خواهد شد. چنین رویکردی فقط ناظر به یک مرحله از حرکت امام است و بقیه جنبه‌ها را نادیده می‌گیرد.
این پژوهشگر تاریخ تصریح کرد: از سوی دیگر، اگر هدف امام صرفاً حفظ جان بود، باید امان‌نامه‌هایی را که پیش از کربلا برای ایشان فرستاده شد، می‌پذیرفت، همچنین اگر تنها برای نجات جان خود از مکه خارج می‌شد، طبیعی بود به سوی یمن که منطقه‌ای امن و دور از درگیری بود حرکت کند، نه به سمت کوفه که مرکز تجمع نیروهای انقلابی و مخالف حکومت بود.
نظر شما