به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، ایده تبدیل آب به زمین و بازپسگیری زمین از دریا و دریاچهها، موضوعی است که قرنها ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. یکی از پیشگامان این حوزه کشور هلند است که بهطور تقریبی ۲۰ درصد از خاک خود را با استفاده از خاکریز و ساخت سدهای کنترل آب، از دریا و دریاچهها بازپس گرفته است. با پیشرفت فناوری، این روش در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است و امروزه چین در صدر این پروژهها قرار دارد و شهرهای بزرگ در مناطق جنوب جهانی همچون غرب آفریقا، شرق آسیا و خاورمیانه نیز به این روند پیوستهاند.
پروژههای بازپسگیری زمین از دریا بهطور معمول در مناطقی با سواحل گسترده اما کمبود زمین کافی برای توسعه انجام میشوند. زمینهای جدید ایجادشده کاربردهای متنوعی از ساخت مجتمعهای مسکونی لوکس گرفته تا جزایر تفریحی شامل هتلها، رستورانها، تئاترها و مراکز خرید دارند. با وجود منافع اقتصادی و گردشگری قابلتوجه، تخریبهای زیستمحیطی ناشی از این مداخلات گسترده همچنان مورد نقد و بررسی است. پیامدهایی همچون تغییر ترکیب جمعیتی، جابهجایی جوامع بومی، از بین رفتن معیشت آنان و تخریب اکوسیستمهای طبیعی از جمله نگرانیهای اصلی بهشمار میرود. این مسائل موجب شده است شهرها به دنبال راهکارهای توسعه کمتر مخرب همچون «شهرسازی آبی» باشند. رویکرد شهرسازی آبی بر سیستمهای بازیافت، مدیریت آب بسته، انرژی خالص صفر، حملونقل نوآورانه و احیای زیستگاههای ساحلی تأکید دارد.
با پیشرفت فناوری و افزایش نگرانیهای زیستمحیطی و تأثیرات تغییرات اقلیمی، پروژههای شاخص بازپسگیری زمین در دهههای اخیر به نمونههای مهمی تبدیل شدهاند که میتوانند راهنمایی برای برنامهریزیهای آینده باشند، چه در زمینه اقداماتی که باید انجام شود و چه مواردی که باید از آنها اجتناب کرد.
پالم جمیرا، دبی
یکی از مشهورترین پروژههای خاکریز در جهان، پروژه «پالم جمیرا» در دبی است که به شکل یک درخت نخل عظیم ساخته شده است. این پروژه که از سال ۲۰۰۱ آغاز و طی ۹ سال تکمیل شد، مساحتی حدود ۳۱ کیلومتر مربع را شامل میشود و از تنه اصلی، ۱۷ شاخه و دیواری نیمدایرهای با دهانههای جانبی تشکیل شده است. در شاخههای این نخل، مجتمعهای مسکونی لوکس و در انتها، هتلی بزرگ قرار دارد که توسط قطار سطحی به هم متصل شدهاند.
هزینه ساخت این پروژه حدود ۱۲ میلیارد دلار بود و حجم سنگ و شن بهکاررفته در آن میتوانست دیواری به ارتفاع دو متر بسازد که سه بار دور کره زمین را بپیماید. از جمله تأثیرات زیستمحیطی منفی این پروژه، محدود شدن جریان آب دریا و تغییر اکوسیستم دریایی است که منجر به ایجاد بوی نامطبوع شده است.
شهر اکو آتلانتیک، نیجریه
نیجریه بهلطف ذخایر نفتی خود، آماده است تا از آفریقای جنوبی پیشی بگیرد و به بزرگترین اقتصاد قاره آفریقا تبدیل شود. با این حال، این کشور با مشکلات رایج بسیاری همچون افزایش سطح دریا و افزایش موج طوفانها و سیلهای ویرانگر روبهرو است. در این راستا، پروژه چند میلیارد دلاری «اکو آتلانتیک» با مساحت ۱۰ کیلومتر مربع در حال ساخت است تا با ایجاد دیوار ساحلی به طول نزدیک به سه کیلومتر، از فرسایش ساحلی جلوگیری کند. این پروژه که به «دیوار بزرگ لاگوس» معروف شده، قرار است محل سکونت ۲۵۰ هزار نفر و اشتغال بیش از ۱۵۰ هزار نفر باشد و شامل پارکها و خدمات متنوعی شود. با این حال، منتقدان معتقدند این دیوار ساحلی موجب جداسازی فضا میشود و شهری بسته ایجاد میکند که تنها ساکنان داخل آن از خطر سیلاب در امان خواهند بود.
مارینا بی، سنگاپور
سنگاپور با مساحت حدود ۷۰۰ کیلومتر مربع، بهدلیل محدودیت زمین و منابع مالی فراوان، از دهه ۱۹۶۰ بهطور مستمر در حال گسترش قلمرو خود به دریا است و تا کنون توانسته است ۰.۲۵ درصد به قلمرو خود اضافه کند. سیاستهای عمومی بازپسگیری زمین موجب شده است این کشور سالانه بین دو تا ۴۰ سانتیمتر به وسعت خود اضافه کند. به همین دلیل کشورهای همسایه همچون اندونزی و مالزی بهطور موقت صادرات شن به سنگاپور را ممنوع کردهاند. منطقه مارینا بی که روی ۳.۶ کیلومتر مربع زمین بازپسگرفته شده ساخته شده، یکی از مراکز مهم تجاری، تفریحی و گردشگری این کشور است و سرمایهگذاری ۴.۵ میلیارد دلاری در آن انجام شده است. این منطقه با بناهای شاخصی همچون مارینا بی سندز شناخته میشود که دارای بزرگترین استخر بینهایت جهان در ارتفاع ۲۰۰ متری است. برنامههای توسعه قلمرو دریایی این کشور همچنان ادامه دارد.
پارک فلامنگو، برزیل
پارک فلامنگو در ریودوژانیرو که به نام «آتررو دو فلامنگو» نیز شناخته میشود، در سال ۱۹۶۵ افتتاح شد و با مساحت ۱.۳ کیلومتر مربع، روی زمین بازپسگرفته شده از دریا ساخته شد. مصالح این پروژه از تخریب یک تپه مجاور تأمین شده بود. هدف اصلی این پروژه، حل مشکلات ترافیکی شهر ریودوژانیرو و جلوگیری از هزینههای بالای تملک زمین برای توسعه راهها بود. این پارک نمادی از مدرنسازی ریودوژانیرو است و همچنان نمونهای برجسته از بازپسگیری زمین در مقیاس بزرگ با رویکردی فرهنگی و عمومی بهشمار میرود.
در این فضا، علاوهبر مسیرهای عبور و مرور، بخشهای وسیعی از فضای سبز وجود دارد که با مسیرهای منحنی به دریا متصل میشود. بناهای فرهنگی و امکانات ورزشی نیز در این پارک پراکنده هستند. در سال ۲۰۱۲، این پارک به عنوان «منظر فرهنگی شهری» در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
چالشها و راهکارها
پروژههای بزرگ بازپسگیری زمین از دریا، اگرچه فرصتهای اقتصادی و توسعهای گستردهای فراهم میکنند، اما با چالشهای زیستمحیطی و اجتماعی قابلتوجهی همراه هستند. تغییر جریانهای طبیعی آب، تخریب زیستگاههای دریایی، بروز مشکلاتی همچون بوی نامطبوع و جابهجایی جوامع بومی از جمله این چالشهاست. در بسیاری از موارد، این پروژهها منجر به جداسازی اجتماعی و شهری شدهاند که نیازمند رویکردهای نوین و پایدار است.
رویکردهایی همچون شهرسازی آبی، استفاده از سیستمهای بازیافت و مدیریت آب بسته، انرژیهای تجدیدپذیر و طراحیهای سازگار با محیط زیست، میتوانند به کاهش اثرات منفی کمک کنند، همچنین مشارکت جوامع محلی و انجام مطالعات جامع زیستمحیطی و اجتماعی پیش از اجرای پروژهها، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگرچه بازپسگیری زمین از دریا فرصتی بینظیر برای توسعه شهری و اقتصادی فراهم میکند، اما بدون مدیریت صحیح و توجه به مسائل زیستمحیطی و اجتماعی، میتواند به خسارات جبرانناپذیری منجر شود. تجربههای جهانی و منطقهای نشان میدهد که موفقیت در این حوزه نیازمند تعادل دقیق میان توسعه و حفاظت از محیط زیست است. آینده شهرهای ساحلی در گرو اتخاذ سیاستها و فناوریهایی است که همزمان با رشد، به حفظ اکوسیستمها و رفاه جوامع محلی نیز توجه کنند.
نظر شما