به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را به‌صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «دعوای میلیاردرها در کاخ سفید» نوشت: «جدایی رئیس‌جمهوری آمریکا و ثروتمندترین مرد جهان، یکی از پویاترین و تأثیرگذارترین روابطی را که شکل‌دهنده دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ بود از بین برد.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده، روز پنجشنبه گفت که از ایلان ماسک ناامید شده است. ترامپ گفت: «من و ایلان رابطه فوق‌العاده‌ای داشتیم. نمی‌دانم آیا هنوز هم این‌طور خواهد بود یا نه.» دونالد ترامپ همچنین گفت که ماسک پس از ترک سمت خود به عنوان رئیس وزارت بهره‌وری دولت ایالات متحده، «دیوانه شده» و افزود که فسخ قراردادها و یارانه‌های دولتی دریافت شده توسط شرکت‌های متعلق به این میلیاردر آمریکایی «آسان‌ترین راه برای صرفه‌جویی در هزینه» برای بودجه ایالات متحده است.
این اظهارات که در جریان دیدار با صدراعظم آلمان، فریدریش مرتس در دفتر بیضی بیان شد، نقطه عطفی آشکار و علنی در اتحاد میان ترامپ و ماسک بود؛ اتحادی که با سرعت زیادی در حال فروپاشی است، بویژه پس از آن‌که ماسک از سمت خود در «اداره کارآمدسازی دولت» کناره‌گیری کرد و به‌طور علنی شروع به انتقاد از لایحه اصلی ترامپ موسوم به «یک لایحه زیبا و بزرگ» (One Big Beautiful Bill) کرد؛ لایحه‌ای که سنگ‌بنای دستور کار قانونگذاری ترامپ به شمار می‌رود. لایحه‌ای که ماسک آن را «منزجرکننده» خوانده است. او که از مخالفان سرسخت این لایحه بود معتقد است، این طرح نه‌تنها با برنامه‌های کاهش هزینه دولت در تضاد است، بلکه با حذف معافیت‌های مالیاتی برای خودروهای برقی، به شرکت تسلا، ضربه مستقیم وارد می‌کند.
در مقابل ترامپ معتقد است که انتقادات مدیرعامل تسلا از این لایحه، ریشه در نگرانی او از کاهش یارانه‌ها برای مالکان خودروهای برقی دارد. ترامپ در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درباره انتقادات ماسک گفت: «من بسیار ناامیدم، چون ایلان بهتر از هر کسی که اینجا نشسته، روندهای درونی این لایحه را می‌دانست. بهتر از شماها. او همه چیز را درباره آن می‌دانست. هیچ مشکلی هم با آن نداشت. ناگهان مشکل‌دار شد و فقط وقتی مشکل‌دار شد که فهمید ما مجبوریم یارانه خودروهای برقی را کاهش بدهیم، چون این میلیاردها دلار هزینه دارد.»
ایلان ماسک در واکنش فوری به گفته‌های ترامپ در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دروغ است، این لایحه حتی یک‌بار هم به من نشان داده نشد.»کمی بعد، ماسک انتقادات خود را شدیدتر کرد و در ایکس نوشت که ترامپ «این‌قدر بی‌سپاس» است. ماسک بزرگ‌ترین اهداکننده مالی در انتخابات ۲۰۲۴ بود و دست‌کم ۲۸۸ میلیون دلار برای کمک به انتخاب ترامپ و دیگر جمهوریخواهان هزینه کرد. ماسک نوشت: «بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت، دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را در دست داشتند و جمهوریخواهان در سنا ۵۱-۴۹ عقب بودند.»
او در ادامه از پستی که پیشنهاد استیضاح ترامپ و جایگزینی معاون رئیس‌جمهوری را مطرح کرده، حمایت کرده و در پاسخ به آن نوشت: بله! سال گذشته، دو میلیاردر دمدمی‌مزاج با یکدیگر شریک شدند و سوگند خوردند کشور را در مسیری جدید هدایت کنند؛ دونالد ترامپ قدرت سیاسی داشت و ایلان ماسک، ثروت و نفوذ رسانه‌ای.
اما روز پنجشنبه، این اتحاد به شکلی فوق‌العاده، علنی و سریع از هم پاشید؛ این دو به جان یکدیگر افتاده و در موضوعات مهم و حتی مسائل پیش‌پاافتاده، یکدیگر را هدف حمله قرار دادند. این درگیری، شدت گرفت و به مشاجره‌ای درباره اینکه چه کسی بیشتر سزاوار اعتبار برای پیروزی ترامپ در انتخابات است، اینکه چرا ماسک هفته گذشته در دفتر بیضی کاخ سفید، کبودی زیر چشم خود را نپوشانده بود و اینکه چرا ترامپ ناگهان حمایتش از متحد ماسک برای ریاست ناسا را قطع کرد، تبدیل شد.
این مجادله خیلی سریع به تهدیدهایی در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی آنها بدل شد؛ ترامپ تهدید کرد میلیاردها دلار قرارداد دولت فدرال با شرکت‌های ماسک را قطع خواهد کرد. از سوی دیگر، ماسک حملاتی شدید علیه مردی به راه انداخت که پیش‌تر او را با سخاوت ستوده بود. او پیشنهاد کرد شاید وقت آن رسیده باشد که یک حزب سیاسی جدید تأسیس شود و افشا کرد که در اسناد دولتی مرتبط با جفری اپستین، سرمایه‌دار و مجرم جنسی، به ترامپ اشاره شده است.
در سوی مقابل دونالد ترامپ نیز نوشت: «ایلان داشت کاسه صبر همه را لبریز می‌کرد، من از او خواستم برود. دستورالعمل خودروهای برقی‌اش را لغو کردم، همانی که همه را مجبور می‌کرد ماشین‌های برقی بخرند که هیچ‌کس دیگر نمی‌خواست و خودش ماه‌ها می‌دانست که من قرار است این کار را بکنم! و او یکدفعه دیوانه شد.» اختلاف شدید بین ترامپ و ایلان ماسک، اتحاد متزلزل شده بین دو نفر از قدرتمندترین مردان جهان را از هم پاشید. اگر این اختلاف ادامه یابد یا حتی تشدید شود، می‌تواند عواقب گسترده‌ای داشته باشد.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «آمریکا شریک جنایات اسرائیل است، باید از منطقه خارج شود» نوشت: «رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح چهارشنبه در اجتماع عظیم و پرشور مردم در حرم مطهر امام خمینی (ره)، با اشاره به تأثیرات محسوس انقلاب اسلامی در تحولات امروز جهان تأکید کردند: امام راحل عظیم‌الشأن با تدبیر و عقلانیتی برخاسته از ایمان، اصولِ استمرار حرکت مقتدرانه و عزتمند انقلاب و کشور را ذیل مفهوم اساسی «استقلال ملی» گنجاند و ایران عزیز در پرتو همین اصول، به پیشرفت، رفاه عمومی، امنیت پایدار، ارتقای بیشتر موقعیت خارجی و آینده روشن خود دست خواهد یافت.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای همچنین در تبیین مسئله ملی هسته‌ای، برخورداری ایران از چرخه کامل و افتخارآمیز سوخت هسته‌ای را نتیجه باور ملت و دانشمندان جوان به «ما می‌توانیم» خواندند و با اشاره به تأثیرات مهم این صنعت در پیشرفت علوم و صنایع دیگر، طرح هسته‌ای ارائه شده آمریکا را در ضدیت کامل با اصل راهگشای «ما می‌توانیم» دانستند و تأکید کردند: صنعت عظیم هسته‌ای بدون غنی‌سازی عملاً بی‌فایده است و آمریکا و رژیم صهیونیستی بدانند برای تحقق هدف اصلی خود یعنی جمع‌کردن صنعت هسته‌ای در ایران، هیچ غلطی نمی‌توانند بکنند.
ایشان، امام خمینی (ره) را معمار بزرگ نظامِ رشدیابنده، با ثبات و پر اقتدار جمهوری اسلامی برشمردند و گفتند: سی‌وشش سال بعد از رحلت آن مرد عظیم، حضور او و تأثیرات انقلابش در مسائلی مانند افول قدرت‌های بزرگ، شکل‌گیری نظام چند قطبی، تنزل شدید جایگاه و نفوذ آمریکا، اوج‌گیری نفرت از صهیونیزم حتی در اروپا و آمریکا و حرکت بسیاری از ملت‌ها در بیداری و نفی ارزش‌های غربی محسوس است.
رهبر انقلاب با اشاره به غافلگیری دنیای غرب در مقابل «بسیج ملت ایران به وسیله یک عالم دینی، پیروزی امام و ملت با دستان خالی بر رژیم تا دندان مسلح و وابسته پهلوی و جاروشدن بساط حضور آمریکایی‌ها و صهیونیست‌های مفت‌خور و غارتگر از ایران»، گفتند: غافلگیری دوم غربی‌ها تشکیل نظام جمهوری اسلامی با تدبیر و پیگیری‌های امام بود.
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای با یادآوری امید آمریکایی‌ها به روی کار آمدن حکومتی سازش‌کار در ایران و تأمین دوباره منافع نامشروع آنها در کشور، افزودند: امام با ابراز صریح مواضع خود درباره تشکیل یک نظام اسلامی و دینی در ایران، این امید آمریکایی‌ها را به باد داد و توطئه‌های مخرب دشمنان از همین‌جا آغاز شد.
ایشان حجم، تنوع و شدت طرح‌های ویرانگر غربی‌ها به خصوص آمریکا را در قبال انقلاب اسلامی، در تاریخ انقلاب‌های معاصر بی‌سابقه خواندند و گفتند: تحریکات قومی، مسلح کردن گروه‌های ضدانقلاب و چپ، تحریک و پشتیبانی از گرگ خون‌خواری به نام صدام برای حمله به ایران و ترور اصحاب امام از جمله اقدامات خصمانه دشمنان بود که خط ترورِ عناصر تأثیرگذار در دهه‌های بعد هم با ترور دانشمندان هسته‌ای ادامه یافت.
رهبر انقلاب «تحریم‌های همه‌جانبه‌ای که همچنان ادامه دارد، حمله نظامی آمریکا به طبس و حمله به هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج‌فارس» را از دیگر اقدامات خبیثانه دشمنان ملت و انقلاب خواندند و گفتند: پشت سر همه این توطئه‌ها، دولت‌های مستکبر به‌ویژه آمریکا و رژیم صهیونیستی و دستگاه‌های جاسوسی مانند سی‌آی‌اِی آمریکا، اِم‌آی‌شش انگلیس و موساد رژیم اشغالگر قرار داشته‌اند.
ایشان هدف از این اقدامات منحط و ویرانگر را تضعیف جمهوری اسلامی دانستند و تأکید کردند: ملت و نظام در مقابل همه این توطئه‌ها طاقت آورده و بیش از هزار توطئه را خنثی کرده‌اند، بعضی‌ها را هم پاسخ داد. جمهوری اسلامی نه‌تنها ضعیف نشده بلکه با قدرت به مسیر خود ادامه داده و از این پس نیز مقتدرانه به پیش خواهد رفت.
رهبر انقلاب طراحی‌های بدخواهان برای نفی روحیه «ما می‌توانیم» در ملت ایران را نشانه اهمیت بی‌بدیل این عنصر هویتی دانستند و خاطرنشان کردند: اکنون در همین قضیه هسته‌ای و گفت‌وگوهایی که با وساطت عمان در حال انجام است، طرحی که آمریکایی‌ها ارائه کردند، صددرصد ضدّ «ما می‌توانیم» است.»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «بمب سنگرشکن ایلان روی سر ترامپ!» نوشت: «مجادله ترامپ با ایلان ماسک، تنها به خروج ماسک از کابینه ترامپ محدود نشد. ماسک هم مثل خیلی‌های دیگر، تنها ظرف چهار ماه مغضوب دونالد ترامپ شد و حالا تبعات این تقابل، هم به ضرر ترامپ تمام شده که ماسک او را به افشای پرونده اخلاقی تهدید کرده و هم به ضرر ماسک که سهام شرکت معروف او، تسلا را با افتی ۱۷ درصدی روبه‌رو کرده و ظرف چند روز، ۱۵۰ میلیارد دلار از ثروت خود را از دست داد که یک رکورد ضرر به حساب می‌آید.
مجادله ترامپ و ماسک، تنها چند روز پس از خروج ایلان ماسک از کابینه آقای ترامپ شکل گرفت، زمانی که ایلان ماسک از لایحه اصلاح مالیاتی ترامپ به شدت انتقاد کرد. ماسک به شدت از «لایحه بزرگ و زیبای واحد» ترامپ انتقاد کرد، آن را یک «قانون نفرت‌انگیز» نامید و مدعی شد این لایحه بدهی ملی را در آمریکا افزایش می‌دهد و یارانه‌های خودروهای برقی را که برای شرکت تسلا حیاتی‌اند، حذف می‌کند. ماسک گفته که با وجود جایگاهی که در دولت ترامپ داشته در این باره هیچ مشورتی با او نشده و در مقابل، ترامپ ماسک را متهم به قدردان نبودن و رفتار غیرقابل پیش‌بینی کرد و تهدید کرد که قراردادهای دولتی با شرکت‌های او را لغو خواهد کرد، تهدیدی که ماسک میلیاردر با این جمله به ترامپ پاسخ داد: «این کار را بکن». ترامپ در پلتفرم سوشال‌تروث نوشت که ماسک «دیوانه شده» و بعد از چند تنش لفظی بین این دو در شبکه‌های اجتماعی، این درگیری به تیتر اول رسانه‌های آمریکا تبدیل شد.
ترامپ ادعا کرده که ماسک به خاطر لایحه خودرو الکتریکی و اینکه افراد مورد نظر او را در ناسا منصوب نکرده، ناراحت است و در مقابل، ماسک ضمن دروغ خواندن این اتهامات، نوشت: «بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت، دموکرات‌ها کنترل مجلس نمایندگان را به دست می‌آوردند و جمهوریخواهان در سنا ۵۱- ۴۹ می‌باختند.» ماسک همچنین یک نظرسنجی در شبکه ایکس راه انداخته که می‌گوید «آیا وقت آن نرسیده است که یک حزب سیاسی جدید در آمریکا ایجاد کنیم که در واقع ۸۰ درصد طبقه متوسط را نمایندگی کند؟» ماسک خواستار استیضاح ترامپ شده و گفته که «جی دی ونس»، معاون او باید جای ترامپ را بگیرد. ایلان ماسک هشدار داده است که سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ می‌تواند منجر به رکود اقتصادی در آمریکا در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ شود. ماسک همچنین با اشاره به یکی دیگر از سوابق اخلاقی ترامپ نوشته که وقت انداختن یک بمب بزرگ واقعی روی ترامپ است و نوشته که ترامپ در پرونده‌های اپستین حضور دارد. به همین دلیل است که آنها هنوز علنی نشده‌اند. اپستین، سرمایه‌دار امریکایی بود که در سال ۲۰۱۹ به قاچاق جنسی زنان زیر سن قانونی متهم شد، اما او در ۱۰ اوت ۲۰۱۹ در سلول زندانش درگذشت. استیو بنن، مشاور سابق ترامپ، درباره ایلان ماسک گفت: «من قویاً معتقدم که او یک خارجی غیرقانونی است و باید فوراً از کشور اخراج شود.»
دعوای این دو فراتر از اختلاف یک مولتی‌میلیارد با یک سیاستمدار مدعی، پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای دارد. ماسک اعلام کرد که برنامه دارد فضاپیمای «دراگن» شرکت اسپیس‌ایکس را از رده خارج کند؛ فضاپیمایی که نقش کلیدی در عملیات ناسا دارد، این تصمیم که ممکن است قراردادهایی به ارزش حدود ۲۲ میلیارد دلار با دولت آمریکا را تحت‌الشعاع قرار دهد و برنامه‌های فضایی ملی را دچار اختلال کند. در مقابل، ارزش سهام تسلا تا بیش از ۱۷ درصد سقوط کرد و حدود ۱۵۲ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت از بین رفت و دارایی‌های مرتبط با ترامپ، از جمله ارز دیجیتال او، نیز دچار ضرر شدند.
درگیری میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ، فراتر از یک دعوای شخصی است. این تنش بازتابی از شکاف‌های عمیق‌تر در هویت سیاسی آمریکا، رقابت میان نخبگان و اتحاد شکننده میان تجارت و حکومت است. در حالی که پوپولیسم ترامپی بر اقتصاد کوتاه‌مدت، ملی‌گرایی و مخالفت با مقررات دولتی استوار است، ماسک حامی نوعی از تکنوکراسی است که بر نوآوری‌های بلندمدت، داده‌محور و ساختارمند مثل خودروهای برقی، فضا، هوش مصنوعی متمرکز است. درگیری این دو تنش بین دو چهره‌ای است که یکی با کاریزما دنبال کنترل فناوری است در حالی که دیگری از طریق فناوری می‌خواهد سیاست را تسخیر کند. کارا سوئیشِر، روزنامه‌نگار فناوری و ستون‌نویس نیویورک‌تایمز هشدار داده که هر دو نفر ابزارهایی دارند که می‌توانند به‌شدت به یکدیگر آسیب برسانند؛ چه از نظر اقتصادی و چه از نظر اعتبار سیاسی. او هشدار می‌دهد که غرور و خودشیفتگی این دو می‌تواند باعث فاجعه‌ای متقابل شود. برد گرستنر مدیرعامل Altimeter Capital نیز گفته که سیاست‌های ترامپ، تهدید اصلی برای نوآوری است. گرستنر که یکی از سرمایه‌گذاران برجسته حوزه فناوری است، از ماسک دفاع کرده و سیاست‌های مالیاتی و تعرفه‌ای ترامپ را ضد نوآوری خوانده است. او هشدار داده که این سیاست‌ها ممکن است منجر به رکود اقتصادی شوند.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «کنسرسیوم بدعهدی» را برگزید و نوشت: «پس از ۵ دور مذاکره فشرده میان ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان، ایالات متحده پیشنهادی مکتوب به تهران ارائه کرد. این پیشنهاد که روز یکشنبه ۴ خرداد توسط بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران تحویل داده شد، مطابق ادعای رسانه‌های آمریکایی از جمله نیویورک‌تایمز و آکسیوس بر تشکیل کنسرسیومی منطقه‌ای با مشارکت ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و آمریکا تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متمرکز است. هدف این طرح، تأمین سوخت هسته‌ای برای نیروگاه‌های منطقه‌ای و توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران است اما این پیشنهاد به دلایل متعددی غیرقابل پذیرش تلقی می‌شود؛ از جمله خدشه به استقلال ملی، تبدیل کنسرسیوم به ابزاری برای فشار سیاسی و مهم‌تر از همه، سابقه طولانی بدعهدی غرب در اجرای تعهدات هسته‌ای. تاریخ مذاکرات هسته‌ای ایران مملو از نمونه‌هایی است که بی‌اعتمادی تهران به غرب را توجیه می‌کند.
از ماجرای یورودیف در دهه ۱۳۵۰ که فرانسه پس از انقلاب ایران از اجرای تعهدات خود سر باز زد، تا ممانعت آمریکا از تأمین سوخت ۲۰ درصد برای رآکتور تحقیقاتی تهران در سال ۱۳۸۷، همچنین ناکامی بیانیه تهران در سال ۱۳۸۹ به دلیل کارشکنی غرب، همگی نشان‌دهنده عدم پایبندی طرف‌های غربی به وعده‌های‌شان است. خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و عدم اجرای تعهدات اروپا در چارچوب اینستکس نیز این بی‌اعتمادی را تشدید کرده است. ایران که برای حفظ حق غنی‌سازی خود هزینه‌های سنگینی پرداخته، بر خودکفایی در این حوزه تأکید دارد و معتقد است واگذاری غنی‌سازی به خارج از خاک کشور، مغایر با معاهده NPT و منافع ملی است. در جهانی که آنارشی حاکم است، اعتماد به بازیگران بین‌المللی برای ایران نه‌تنها غیرمنطقی، بلکه یک اشتباه استراتژیک خواهد بود.
یکی از مهم‌ترین دلایل مخالفت ایران با پیشنهاد کنسرسیوم، تهدیدی است که این طرح برای استقلال ملی ایران ایجاد می‌کند. غنی‌سازی اورانیوم به عنوان بخش کلیدی چرخه سوخت هسته‌ای، نه‌تنها یک دستاورد علمی و فناوری برای ایران، بلکه نمادی از خودکفایی و استقلال در حوزه‌ای استراتژیک است. ایران طی دهه‌های گذشته هزینه‌های سنگین مادی، انسانی و سیاسی برای توسعه فناوری هسته‌ای خود پرداخته است. این فناوری که با تلاش دانشمندان ایرانی و در شرایط تحریم‌های شدید به دست آمده، به ایران امکان می‌دهد نیازهای خود به سوخت هسته‌ای را به صورت مستقل تأمین کند.
پیشنهاد کنسرسیوم که خواستار توقف کامل غنی‌سازی در خاک ایران و انتقال این فرآیند به خارج از کشور است، به معنای واگذاری کنترل این بخش حیاتی به طرف‌های خارجی است. چنین اقدامی، ایران را در موقعیتی وابسته قرار می‌دهد و توانایی تصمیم‌گیری مستقل در حوزه انرژی هسته‌ای را از آن سلب می‌کند. این وابستگی نه‌تنها با منافع ملی در تضاد است، بلکه می‌تواند به عنوان یک نقطه ضعف استراتژیک در برابر فشارهای خارجی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. اکبر اعتماد، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران در این باره تأکید کرده است: «در زمینه اتم، مادام که خودتان بر سرنوشت خودتان توانا نباشید، ممکن است کشور طرف معامله یک روز زیر قول و قرارش بزند». این دیدگاه که ریشه در تجربه‌های تاریخی دارد، نشان می‌دهد خودکفایی در غنی‌سازی برای ایران یک خط قرمز غیرقابل مذاکره است.
دلیل دوم مخالفت ایران، نگرانی از تبدیل کنسرسیوم پیشنهادی به ابزاری برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی علیه کشورمان است. ساختار پیشنهادی کنسرسیوم که شامل کشورهایی مانند عربستان سعودی امارات متحده عربی و آمریکا تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، به گونه‌ای طراحی شده که ایران کنترل محدودی بر فرآیند غنی‌سازی خواهد داشت. با توجه به اینکه بنا بر ادعای رسانه‌های آمریکایی پیشنهاد شده تأسیسات غنی‌سازی خارج از خاک ایران باشد، در این طرح ادعایی ایران عملاً به تصمیم‌گیری‌های اعضای دیگر کنسرسیوم وابسته خواهد شد. این وابستگی می‌تواند به اهرمی برای فشار بر ایران در موضوعات مختلف، از مسائل هسته‌ای گرفته تا سیاست خارجی و منطقه‌ای تبدیل شود.
سابقه تاریخی نشان می‌دهد کشورهای غربی و برخی متحدان منطقه‌ای آنها از ابزارهای اقتصادی و فنی برای محدود کردن ایران استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال، در ماجرای تأمین سوخت ۲۰ درصد برای رآکتور تحقیقاتی تهران در سال ۱۳۸۷، آمریکا با فشار بر آرژانتین مانع از تحویل اورانیوم غنی‌شده به ایران شد، در حالی که ایران به این سوخت برای تولید رادیوداروهای مورد نیاز بیماران نیاز فوری داشت. این اقدام نه‌تنها برنامه هسته‌ای ایران را با چالش مواجه کرد، بلکه نشان داد وابستگی به طرف‌های خارجی می‌تواند به ابزاری برای اخاذی سیاسی تبدیل شود. در صورت تشکیل کنسرسیوم، احتمال تکرار چنین سناریوهایی وجود دارد.
این بدعهدی‌ها نشان داد تعهدات غرب در توافقات بین‌المللی، بویژه در حوزه هسته‌ای، پایدار نیست و به عوامل سیاسی و فشارهای خارجی وابسته است. خروج آمریکا از برجام و ناتوانی اروپا در جبران خسارات آن، ایران را به این نتیجه رساند که اعتماد به وعده‌های غرب، بویژه در موضوعاتی مانند کنسرسیوم پیشنهادی، یک اشتباه استراتژیک خواهد بود.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «از تسلا تا کاخ سفید» را برگزید و نوشت: «پس از جدال پرسروصدای دونالد ترامپ و ایلان ماسک، این سوال مطرح می‌شود که کدام‌یک بازنده بزرگ این میدان خواهد بود؟ این نبرد، ریسک‌های سیاسی و مالی هنگفتی برای هر دو میلیاردر به همراه دارد و آینده شرکت‌های ماسک و دستور کار سیاسی ترامپ را تهدید می‌کند و باید دید در صورت بی‌نتیجه‌بودن تماس‌ها و مذاکرات پشت پرده، چه کسی بیشترین ضرر را از این تنش و جدایی خواهد دید.
در یکی از مهم‌ترین لحظات این درگیری، ترامپ تهدید کرد که قراردادهای فدرال به ارزش میلیاردها دلار را از شرکت‌های ماسک پس خواهد گرفت. اگر چنین اتفاقی بیفتد، امواج آن در سراسر امپراتوری تجاری ماسک، ازجمله اسپیس‌ایکس که برای ناسا فضانورد و برای پنتاگون ماهواره پرتاب می‌کند، پخش خواهد شد. در زیر این درام، ریسک‌های واقعی سیاسی و مالی برای هر دو میلیاردر نهفته است.
ارزش بازار تسلا، شرکت خودروسازی الکتریکی که ماسک مدیرعامل آن است، روز پنجشنبه ۱۵۲.۴ میلیارد دلار سقوط کرد که بزرگ‌ترین کاهش یک‌روزه ارزش این شرکت در تاریخ آن به شمار می‌رود. از سوی دیگر، ترامپ نمی‌تواند رأی بیش از سه عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان را از دست بدهد؛ در غیر این صورت «لایحه بزرگ و زیبای» او از مسیر خارج خواهد شد. اعضای تندرو فراکسیون آزادی مجلس نمایندگان پیش از این نیز نگرانی‌هایی را درباره نقش این لایحه در افزایش کسری بودجه ابراز کرده بودند؛ همان استدلالی که ماسک علیه آن مطرح کرده است. در ادامه بررسی می‌کنیم که چه چیزهایی برای هر یک در معرض خطر است.
ترامپ کل برنامه قانونگذاری خود را در یک لایحه عظیم گنجانده است؛ ترکیبی از کاهش مالیات‌ها، تأمین بودجه برای کنترل مرز و کاهش بودجه برنامه‌های اجتماعی. این لایحه با اختلاف بسیار ناچیز ۲۱۵ به ۲۱۴ در مجلس نمایندگان تصویب شد و اکنون در سنا در حال بررسی است. مخالفت ماسک می‌تواند سرنوشت این لایحه را تغییر دهد.
ماسک این لایحه را «یک هیولای نفرت‌انگیز» خوانده که ۲.۵ تریلیون دلار به کسری بودجه فدرال اضافه می‌کند و تهدید کرده است سیاست‌مدارانی را «که به مردم آمریکا خیانت کرده‌اند» از کار برکنار خواهد کرد. استدلال‌های او می‌تواند برای قانون‌گذاران جمهوری‌خواه که نگران کسری بودجه هستند، جذاب باشد. این میلیاردر همچنین می‌تواند از خزانه عظیم مالی خود که برای حمایت از ترامپ در انتخابات سال گذشته استفاده کرد (بیش از ۲۵۰ میلیون دلار)، برای تأمین مالی رقبای انتخاباتی قانون‌گذارانی که از این لایحه حمایت می‌کنند، بهره ببرد.
درحالی‌که به نظر می‌رسید اکثر جمهوریخواهان پشت رئیس‌جمهور متحد شده‌اند، ماسک تنها به جداکردن تعداد انگشت‌شماری از مخالفان نیاز دارد. دستیاران کاخ سفید نگران‌اند که حملات شدید ماسک به ترامپ، موضع جمهوریخواهان مخالف را تضعیف کند؛ زیرا تصور می‌شود رأی‌دهندگان ترامپ در نهایت پشت رئیس‌جمهور خواهند ایستاد. با این حال، ماسک توانسته حمایت علنی سه نماینده جمهوری‌خواه مجلس را جلب کند.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «میانجی جدید مذاکرات» را برگزید و نوشت: «در فضای افزایش تنش‌ها میان ایران و اروپا در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس و در شرایطی که مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با پیچیدگی‌های سیاسی و فنی مرتبط با مساله غنی‌سازی روبه‌رو شده است، خبرها حکایت از یک بازیگر جدید در مذاکرات دارد.
در شرایطی که برای تهران محرز شده تروئیکای اروپایی در نشست پیش روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز دوشنبه آغاز می‌شود، قطعنامه‌ای را علیه ایران صادر خواهد کرد، عباس عراقچی صراحتاً به سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان هشدار داد که ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان خواهد داد. واکنشی که می‌تواند منجر به اقدامات جبرانی ایران در واکنش به فضاسازی‌های پایتخت‌های اروپایی و تشدید تنش‌ها میان طرفین آن هم در شرایطی شود که مذاکرات غیرمستقیم و رفت‌وبرگشت پیام‌های مکتوب میان تهران و واشنگتن بر سر مساله کلیدی غنی‌سازی پیشرفتی را نشان نمی‌دهد. این عدم پیشرفت به نظر می‌رسد پای یک میانجی جدید را به مذاکرات باز خواهد کرد.
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس پنجشنبه گذشته گزارش داد که کشورهای غربی قصد دارند قطعنامه‌ای ضدایرانی را در جلسه آتی شورای حکام ارائه دهند که برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، ایران را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی خود متهم خواهد کرد، اما این قطعنامه به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده نمی‌شود. همزمان لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال، در پیامی به نقل از منابع مطلع نوشت که قطعنامه ضدایرانی درحال نهایی شدن که در نشست آتی شورای حکام ارائه خواهد شد، به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال نخواهد شد. لارنس نورمن روز پنجشنبه به نقل از دیپلمات غربی افزود: «این قطعنامه به ایران فرصتی می‌دهد تا به موضوع تحقیقات پادمانی رسیدگی کند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس همچنین در گزارش خود اضافه کرد که این اقدام کشورهای اروپایی در زمان حساسی صورت می‌گیرد، «زیرا دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال دستیابی به توافقی با تهران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای این کشور است.» تاکنون پنج دور مذاکره غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن در رم و مسقط انجام شده ولی هنوز زمان و مکان دور بعدی این گفت‌وگوها مشخص نشده است. تامی پیگوت، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در اظهاراتی گفت: «به‌زودی با ایرانی‌ها دیدار خواهیم کرد.» پیگوت در پاسخ به سوالی درباره مخالفت صریح مقامات ایران با هرگونه درخواست برای توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران گفت: «فرستاده ویژه ویتکاف پیشنهادی به ایرانیان ارائه کرده که بهتر است آنها آن را بپذیرند، ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. جز این موضوع، به نفع امنیت ملی آمریکا نیست که درباره مذاکرات صحبت کنیم.»
در چنین شرایطی که از یک‌سو مذاکرات ایران و آمریکا با پیچیدگی مواجه شده و از سوی دیگر اروپایی‌ها در مسیر افزایش تنش به‌عنوان پیش‌درآمد فعال کردن مکانیسم ماشه برآمده‌اند، خبرها حکایت از فعال شدن نقش روسیه در مذاکرات هسته‌ای دارد. پس از چهارمین تماس تلفنی ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا، و رایزنی‌هایی که درباره مساله ایران داشتند، اکنون این پرسش مطرح است که آیا پوتین در خصوص حل مساله هسته‌ای ایران به کمک ترامپ خواهد آمد؟
دستیار رئیس‌جمهوری روسیه درباره این گفت‌وگوی شامگاه چهارشنبه رهبران دو کشور که بیش از یک ساعت به طول انجامید، توضیح داد: «دونالد ترامپ معتقد است که در مذاکرات آمریکا و ایران، ممکن است کمک روسیه ضروری باشد و اگر روسیه بتواند در این زمینه با طرف ایرانی همکاری کند، سپاسگزار خواهد بود.» پس از آن بود که دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که رئیس‌جمهور روسیه و طرف روسی می‌توانند در صورت نیاز در حل مساله هسته‌ای ایران نقش ایفا کنند. همزمان الکسی لیخاچف، مدیرعامل روس‌اتم، نیز روز جمعه گفت که این شرکت هسته‌ای دولتی روسیه آماده کمک به حل هرگونه مساله مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است. کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، دیگر مقامی است که با اعلام سفر پوتین به تهران آن هم به‌زودی، بر پررنگ شدن نقش مسکو در مذاکرات غیرمستقیم صحه گذاشت؛ سفری که با توجه به تحولات جاری و تماس اخیر پوتین و ترامپ، قابل‌توجه است.»
نظر شما