به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانههای آزاد، روزنامهها و مطبوعات در هر جامعهای از ارکان توسعه و دموکراسی بهشمار میآید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را بهصورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «رایزنی در قاهره از غزه تا هستهای» نوشت: «دیدار روز گذشته سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران با وزیر خارجه و رئیسجمهوری مصر در قاهره، سومین سفر او به این کشور مهم منطقه از زمان تصدی سمت وزارت امور خارجه در مرداد ۱۴۰۳ به شمار میرود. این سفر بار دیگر نشان داد عزم تهران و قاهره برای تقویت روابط دوجانبه و گسترش همکاریهای منطقهای جدی است؛ جایی که مقامات عالیرتبه مصر از جمله رئیسجمهوری و وزیر خارجه این کشور در دیدار با عراقچی بر «توسعه روابط دوجانبه بر اساس منافع و احترام متقابل» و «حمایت از رسیدن به راهحل سیاسی و مسالمتآمیز برای پرونده هستهای ایران» تأکید کردند و در مقابل وزیر امور خارجه کشورمان نیز بر سازنده بودن مشورتها و همکاری میان دو کشور مهم ایران و مصر در خصوص تحولات حساس جاری در منطقه و ضرورت تداوم این رایزنیها تأکید کرد.
طی یک سال گذشته ایران و مصر، به عنوان دو قدرت تأثیرگذار در خاورمیانه، با درک ضرورت هماهنگی و همکاری مشترک، گامهای مؤثری در جهت توسعه روابط برداشتهاند. محورهای اصلی این روند مثبت شامل تقویت همکاریهای سیاسی پیرامون موضوع فلسطین، رایزنیها درباره تحولات شامات و پرونده هستهای ایران است.
ایران در یک سال اخیر همزمان به دنبال بهبود روابط با کشورهای منطقه و کاهش نقاط اختلاف با قدرتهای فرامنطقهای بوده است تا بتواند پرونده هستهای خود را پیش ببرد و توازنی میان مسائل منطقهای و فرامنطقهای برقرار کند. مصر با توجه به جایگاه تاریخی خود به عنوان یکی از قدرتهای سیاسی و نظامی جهان عرب، همواره نسبت به امنیت منطقه خلیج فارس حساس بوده و روابط نزدیکی با کشورهای عربی مانند عربستان، کویت، بحرین و امارات دارد و دستگاه دیپلماسی فعال این کشور نقش مؤثری در ارائه راهحلهای منطقهای داشته است.
در مقابل، با توجه به تحولات پیچیده در منطقه شامات و مسأله فلسطین، مصر نیازمند تقویت روابط با ایران است تا بتواند از ظرفیتهای تهران در حل این بحرانها بهرهمند شود. در مجموع، در شرایطی که خاورمیانه با چالشهای متعددی روبهروست، تقویت روابط میان تهران و قاهره میتواند نقش کلیدی در ایجاد ثبات و امنیت پایدار منطقه ایفا کند و به نفع منافع ملی و منطقهای هر دو کشور باشد.
وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «در این دیدار که آقای گروسی برای موضوع دیگری به مصر آمده بودند در مورد پرونده هستهای ایران و مذاکرات صحبت کردیم» در بخشی دیگر از صحبتهای خود با انتقاد از گزارش آژانس تأکید کرد: «فشارهای غربی نباید روی آژانس تأثیر بگذارد و آژانس باید هویت مستقل و فنی خود را حفظ کند، برخی از کشورها میخواهند از طریق آژانس به ایران فشار آورند و امیدواریم که آژانس در این دام نیفتد.» عراقچی همچنین با تشکر از مصر به خاطر حمایت این کشور از مذاکرات هستهای گفت: «من به کشورهای دیگر منطقه نیز سفر خواهم کرد و آنها را در جریان این مذاکرات قرار میدهم.» در همین حال گروسی در شبکه ایکس درباره این دیدار نوشت: «دیداری بهموقع در قاهره با بدر عبدالعاطی از وزارت امور خارجه مصر و وزیر امور خارجه ایران (داشتم). قدردان نقش سازنده مصر در حمایت از راهحلهای صلحآمیز و دیپلماتیک برای چالشهای منطقهای هستیم.»
در عین حال وزیر خارجه کشورمان عصر دیروز در جریان کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه مصر با تأکید بر نقش مهم دو کشور در راستای ایجاد صلح و امنیت در منطقه گفت: «ما از تحقق آرامش و صلح در منطقه حمایت میکنیم.» عراقچی با تأکید بر اینکه غنیسازی براساس معاهدات بینالملل حق ماست و این حق را نمیتوان از ایران گرفت گفت: «مطالبه اصلی ما در مذاکرات رفع تحریمهای ظالمانه علیه ملت ایران است. ما به مذاکرات ادامه میدهیم تا جایی که بتوانیم حقوق ملت ایران را احقاق کنیم، از نظر ما نه تنها بهترین گزینه، بلکه تنها راه، دیپلماسی است و هیچ راهحل دیگری وجود ندارد. بدون احترام به حق غنیسازی، توافقی در کار نخواهد بود.» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در پاسخ به سؤالی در مورد پاسخ ایران به پیشنهاد آمریکا گفت: «ما پاسخ مناسب را بهزودی به طرح آمریکا خواهیم داد. این پاسخ بر اساس مواضع و اصول ملت ایران خواهد بود و حقوق ملت ایران را حفظ خواهد کرد.»
شایان ذکر است عراقچی روز گذشته در دیدار با عبدالفتاح السیسی رئیسجمهوری مصر با اشاره به وضعیت دردناک مردم مظلوم فلسطین در نوار غزه بر ضرورت اقدام جمعی و مؤثر کشورهای اسلامی برای بازداشتن رژیم صهیونی از ادامه ارتکاب جنایات خود در غزه و توقف توسعهطلبی و اشغالگری در لبنان و سوریه تأکید کرد.
در مقابل، مقامات سیاسی مصر نیز استقبال خود را از گسترش روابط و مشورتها میان دو کشور نشان دادهاند. به طور کلی چهار عامل اتفاق نظر در مورد غزه، پرونده هستهای ایران، بحران آب و ضرورتهای بینالمللی را در تقویت روابط ایران و مصر به ویژه در یک سال اخیر میتوان حائز اهمیت برشمرد. به همین دلیل، مقامات دیپلماتیک ایران در ماههای اخیر به صورت منظم و مستمر با همتایان خود در کشورهای مختلف منطقه در حال رایزنی و مشورت بودهاند.
بحران غزه بار دیگر نگرانی تمامی کشورهای منطقه، به ویژه مصر را که یکی از کشورهای پیشرو در کنترل و مدیریت بحران به شمار میرود، برانگیخته است. این بحران اکنون به مرحلهای رسیده که اتفاق نظر و همسویی میان بازیگران منطقهای برای مدیریت و کنترل بحران را ضروری کرده است. در این بین ایران و مصر بر این مسأله تأکید دارند که کمکرسانی سریع به غزه و مردم ساکن آن منطقه باید در اولویت باشد. در موضوع پرونده هستهای، جایگاه مصر برای ایران در چهارچوب راهبرد کلان سیاست خارجی کشور تعریف میشود.
به هر حال بازیگران منطقهای و کشورهای اسلامی نقش مؤثری در سرنوشت پرونده مذاکرات هستهای ایران دارند و این در مذاکرات متعدد ایران با مقامات سیاسی کشورهایی مانند عمان، عربستان، امارات و قطر نیز نمود عینی یافته است.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «خط امام پس از امام همچنان عزتآفرین و راهگشا» نوشت: «امروز پیشقراولان حرکت به سمت تمدن اسلامی و ظهور امام زمان (عج) جوانان هستند. امروز هم خط امام برای ما حیاتبخش، عزتآفرین و راهگشا است و آرمانهای انقلاب به وسیله آن تأمین میشود. پیش روی ما، آیندهای روشن است.
«آن شب خبر رسیده بود که حال حضرت امام- رضوان الله تعالی علیه- به شدت رو به وخامت نهاده است. در سپاه آمادهباش داده شده بود. دلها از نگرانی به حنجرهها کوچ کرده بود و چشمها خیس اشک بود. دستها به دعا بلند و هق هقگریهها امان از دعا گرفته بود. آن شب، مسئولیت پیگیری اخبار، مخصوصاً گزارش خبرگزاریهای خارجی به نگارنده سپرده شده بود. آن روزها از موبایل و اینترنت و سایر وسایل و تجهیزات ارتباطی این روزها خبری نبود، چند خط تلفن بود و تلکس خبرگزاریهای خارجی… با برادران سپاهی مستقر در بیت حضرت امام (ره) در تماس دائم بودیم. خبرها تلخ و ناگوار بود. ساعت ۲۲ و بیست و چند دقیقه بود که آن واقعه تلخ و دردناک اتفاق افتاد. یکی از برادران سپاهی مستقر در بیت امام، در حالی که گریه امانش نمیداد گفت «امام رفت»...
این سطرها بخشی از خاطرات و مشاهدات مدیر مسئول کیهان از شب ارتحال امام (ره) و فردای آن است.
آسوشیتدپرس: «خمینی بعد از غروب دوباره طلوع کرده است»
حاج حسین شریعتمداری ادامه میدهد: «و دقایقی بعد، تماس گرفته و گفتند قرار است خبر رحلت حضرت امام فردا منتشر شود. صبح فردا- ۱۴ خرداد- وقتی این خبر از رادیو پخش شد که «روح خدا به خدا پیوست» گویی در «صور اسرافیل» دمیدهاند، مردم از پیر و جوان و زن و مرد و کودک بر سرزنان به خیابانها ریختند و ایران سیاهپوش شد… دشمنان بیرونی که سالها در انتظار آن روز بودند، زبان به شادی از کام بیرون کشیدند و خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی اعلام کرد «پایان عمر خمینی، آغاز فروپاشی جمهوری اسلامی است»! محل کارم را ترک کردم و به میان خیل عظیم مردم عزادار در خیابانها رفتم. ساعت ۱۱ صبح بود که به محل کارم در سپاه بازگشتم. یکسره به سراغ تلکسهای خبری رفتم… همان خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس، با اشاره به حضور یکپارچه مردم در خیابانها و دلهای سوگوار و چشمان اشکبار آنها، در گزارش خود آورده بود «خمینی بعد از غروب دوباره طلوع کرده است».
دلهای عاشقان روحالله این روزها بیشتر به سوی او روانه است. پویایی و جاودانگی یاد و نام و راه امام خمینی (ره) تاکنون و تا همیشه محسوس و مشهود است. او که فریاد رسایش در اعماق دل ملتهای مسلمان و غیرمسلمان نفوذ کرد که برای خدا قیام کنید و به نصرت الهی مطمئن باشید. ایشان بنیانگذار مکتب فکری و سیاسی و اجتماعی اسلامی شدند که ملت ایران با به میدان آوردن عمق ظرفیت و توانمندی خود در مسیر آن حرکت کرد و الگویی برای دنیا شد. در دنیایی که ارزشهای اخلاقی رو به افول بود، امام ما معنویت را زنده کرد. امام خمینی (ره) بنای سلطنت موروثی ظالمانه و غیر عاقلانه که در کشور ما سابقه چند هزار ساله داشت را برانداختند و نظامی بر اساس اسلام ناب ایجاد کردند. کار بزرگی که بعد از صدر اسلام، سابقه نداشت. بر اساس بیانات حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای، «هنر بزرگ و خدمت بیبدیل امام خمینی (ره) این بود که اسلام را از غربت درآورد».
معنویت، عقلانیت و عدالت، سه بُعد اساسی مکتب امام خمینی (ره) است و رفتار و منش امام (ره) مبتنی و مشتمل بر این سه اصل بود. امام خمینی (ره) تأکید به رسیدگی به محرومان داشتند و به مسئولین تأکید میکردند که از اشرافیگری پرهیز کنند. به بیان رهبر حکیم انقلاب اسلامی؛ «محور همه اصول و قواعد کار امام بزرگوار ما در دو چیز خلاصه میشد: اسلام و مردم. اعتقاد به مردم را هم امام بزرگوار ما از اسلام گرفت.»
باید مبانی انقلاب و امام را بشناسیم. بیانات امام راحل را مطالعه کنیم. آنجا امام با ما صحبت میکند. از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی، موضوع «مردم»، «استقلال کشور»، «تدین و پایبندی به مبانی اسلامی»، «مبارزه با استکبار و زورگویی»، «مسئله فلسطین»، «موضوع معیشت مردم»، «توجه به مستضعفین و رفع فقر»، خطوط اصلی انقلاب هستند که از ترکیب آنها «هندسه انقلاب» به دست میآید.
ملت وفادار، آگاه و مبارز ایران اسلامی امروز در گام دوم انقلاب، با شناخت درست از راه و مرام و اصول امام (ره)، گوش به فرمان رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای به سوی تشکیل تمدن نوین اسلامی در حرکتند. مبانی انقلاب عمیقتر بر جان انسانها نشسته و امید حقطلبان و مظلومان عالم است. در آن سو، دشمنانش فرسوده و مأیوس شدهاند. اندیشمندان دنیا معتقدند آمریکا روند فروپاشی خود را آغاز کرده، هرچند سروصدا میکند، رژیم صهیونیستی نیز میگوید ۸۰ سالگی خود را نمیبیند اما ملت بزرگ ایران ایستاده و به قله نزدیک است.»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «خامنهای منادی خمینی» نوشت: «راه امام خمینی (ره) در روش و منش رهبر معظم انقلاب به مثابه یک قطبنما در سالهای پس از رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی عمل کرده است. این راه، انقلاب اسلامی را از گذرگاههای دشوار عبور داده و تا آستانه قلههای پیشرفت و عزت رسانده است. در این گزارش، مهمترین اصول قرابت و استمرار این مسیر را مرور میکنیم.
یکی از بنیادینترین اشتراکات اندیشهای امام خمینی (ره) و آیتالله خامنهای، تأکید بر «اسلام ناب محمدی» است، اسلامی که در تقابل با «اسلام امریکایی» قرار دارد. به تعبیر امام، اسلام امریکایی اسلامی است که با منافع قدرتهای استکباری سازگار است و از اصول و ارزشهای اصیل اسلامی فاصله گرفته است.
در منظومه اسلام ناب که محور اصلی انقلابیگری محسوب میشود، ویژگیهایی، چون عدالتخواهی و مبارزه با ظلم، حمایت از مستضعفان و محرومان، استکبارستیزی و مخالفت با سلطه قدرتهای خارجی، تأکید بر وحدت امت اسلامی و عقلانیت و اجتهاد پویا جایگاه برجستهای دارند.
آیتالله خامنهای نیز همواره بر اهمیت اسلام ناب محمدی به عنوان یکی از دالهای گفتمانی خود تأکید و آن را به عنوان مبنای حرکت انقلاب اسلامی معرفی کردهاند. به طوری که ایشان در سخنان خود به تبیین ویژگیهای اسلام ناب و ضرورت مقابله با جریانهای انحرافی که به نام اسلام فعالیت میکنند، پرداختهاند. ایشان هم مانند امام معتقدند که اسلام ناب، تمام ابعاد حیات بشری را مورد توجه قرار میدهد و در کنار بعد فردی به بعد اجتماعی و سیاسی نیز اهمیت میدهد.
هر دو رهبر انقلاب، خطر اسلام امریکایی را تهدیدی برای اصالت انقلاب اسلامی دانستهاند. از نظر آیتالله خامنهای، اسلام امریکایی دو چهره دارد: اسلام سکولار غربگرا و اسلام متحجر واپسگرا. بنابراین تأکید بر اسلام ناب محمدی، به عنوان یک اصل اساسی، در اندیشه و روش رهبری امام خمینی (ره) و آیتالله خامنهای تداوم داشته و به عنوان یک راهنمای اساسی برای حرکت انقلاب اسلامی و امت اسلامی تلقی میشود.
یکی دیگر از وجوهی که قوام و چارچوب اصلی منظومه فکری رهبر انقلاب بوده تأکید بر اصول انقلاب بوده است، آیتالله خامنهای همواره بر حفظ و ترویج اصول انقلاب اسلامی که توسط امام خمینی (ره) پایهگذاری شده است، تأکید داشتهاند و این اصول شامل استقلال، آزادی، عدالت اجتماعی، و حمایت از مستضعفان بوده است.
مردمیبودن نیز وجه دیگری از این قرابت است، چه در دیدارهای چهرهبهچهره، چه در تکیه بر آرای مردم، هر دو رهبر بر پیوند بیواسطه با تودههای مردم تأکید داشتهاند. رهبر انقلاب بارها یادآور شدهاند که حکمرانی اسلامی باید غیر اشرافی، سادهزیست و در خدمت منافع ملت باشد.
وجه قرابت دیگر را باید استکبارستیزی دانست، به طوری که مبارزه پویا و مستمر با استکبار جهانی و دفاع از حقوق ملتهای مظلوم، از ویژگیهای بارز رهبری امام خمینی (ره) و آیتالله خامنهای بوده است. در همین حال ویژگی رحماء بی نهم درتأکید بر وحدت خود را نشان داده و از این رو تأکید بر وحدت ملی و پرهیز از تفرقه، از دیگر جنبههای مشترک در روش رهبری این دو شخصیت بزرگ است.
از سوی دیگر تأکید بر خودکفایی موضوعی است که هر دو رهبر بر اهمیت خودکفایی و اتکا به توان داخلی در زمینههای مختلف تأکید داشتهاند و روی دیگر این خودکفایی شناخت و مقابله با توطئه دشمنان است. رهبر انقلاب اسلامی همواره به شناخت توطئههای دشمنان و مقابله با آنها تأکید کردهاند و به تبیین نقشههای دشمنان در عرصههای مختلف پرداختهاند. در ادامه به مرور مهمترین بخشهایی از سخنان رهبر انقلاب میپردازیم که نشانههای گفتار و رفتار سیاسی امام را در خود دارد:
نقشه راه هم در مقابل ماست. ما نقشه راه داریم. نقشه راه ما چیست؟ نقشه راه ما همان اصول امام بزرگوار ما است، آن اصولی که با تکیه بر آن توانست آن ملت عقبافتاده سرافکنده را تبدیل کند به این ملت پیشرو و سرافراز. این اصول، اصولی است که در ادامه راه هم به درد ما میخورد و نقشه راه ما را تشکیل میدهد. اصول امام، اصول روشنی است. خوشبختانه بیانات امام، نوشتههای امام در بیست و چند جلد در اختیار مردم است، خلاصه آنها در وصیتنامه جاودانه امام منعکس است، همه میتوانند مراجعه کنند. ما مفید نمیدانیم که به اسم امام تمسک کنیم، اما اصول امام را به فراموشی بسپریم، این غلط است. اسم امام و یاد امام بهتنهائی کافی نیست، امام با اصولش، با مبانیاش، با نقشه راهش برای ملت ایران یک موجود جاودانه است. نقشه راه در اختیار امام است و آن را به ما عرضه کرده است، اصول امام مشخص است.
در این نقشه راهی که عرض کردیم، امام الگو است، امام الگو است و انصافاً الگوی کاملی است. در همه این شاخصها، امام در آن سطح بالا قرار دارد. ما سالها در شکلهای گوناگون با امام معاشر بودیم و محشور بودیم، هم آنوقتی که در قم تدریس میکرد، هم آنوقتی که در نجف در تبعید بود، هم آنوقتی که در رأس حکومت و در قله اعتبار سیاسی بینالمللی قرار داشت، امام را در همه این حالات دیدهایم، انصافاً در همه این شاخصهایی که گفتیم، امام در بالاترین رتبه قرار دارد. به گفتار امام و کردار امام اهتمام بورزید. این صحیفه امام را جوانهای عزیز ما بخوانند و با آن انس پیدا کنند، وصیتنامه امام را بخوانید، با وصیتنامه امام انس پیدا کنید، در آن تعمق بکنید.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «فلسطین پروندهای فراملیتی و فرامذهبی» را برگزید و نوشت: «امروز نام فلسطین و غزه در گوشه و کنار دنیا بسیار شنیده میشود. از دانشگاههای آمریکا گرفته تا صحن پارلمانی کشورهای اروپایی، فریاد اعتراض علیه جنایات رژیم اشغالگر اسرائیل سر داده میشود. حامیان صهیونیسم از فروشگاههای خردهریزه گرفته تا بزرگترین کمپانیهای تجاری در صنایع مختلف تحریم و بایکوت میشوند. رسانههای دنیا چه آنها که داعیه آزادیخواهی دارند و چه آنها که در بند تأمین مالی و اقتصادی اسرائیل گرفتارند، این روزها به ناچار اخبار جنایات این رژیم را منعکس میکنند و ناگزیر به تریبونی برای گسترش آرمان فلسطین تبدیل شدهاند.
اما ۴۶ سال پیش زمانی که اشغال فلسطین، مسألهای محدود به منطقه جنوب غرب آسیا و کشورهای عربی منطقه بود، آیتاللهالعظمی سیدروحالله خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی تنها چند ماه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با نامگذاری آخرین جمعه ماه رمضان به عنوان «روز قدس»، نقاب یک جنگ بر سر سرزمین را از این نزاع برداشتند و این جبهه را در نگاه جهانیان به جنگ میان حق و باطل تبدیل کردند. «وطن امروز» در گفتوگو با «مسعود رضایی» محقق و پژوهشگر سیاسی معاصر ایران اهمیت پرونده حمایت از آزادی فلسطین در منظر امام خمینی (ره) و نقش درخشنده و ویژه معمار کبیر انقلاب اسلامی در تبیین صحیح این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
چه مؤلفههایی فلسطین را برای امام خمینی به یک اولویت راهبردی در سیاستهای جمهوری اسلامی تبدیل کرد و باعث شد ایشان به عنوان یکی از نخستین موضوعات، سراغ آزادی قدس بروند؟
مساله فلسطین، ۲ وجه اصلی دارد. به عبارتی سکهای است که ۲ رو دارد؛ یک روی آن خود فلسطین و ماهیت و هویت خاص آن به عنوان سرزمینی مقدس و اسلامی است و روی دیگرش، مساله استقرار رژیم جعلی صهیونیستی در منطقه غرب آسیا به واسطه حمایت دولتهای استکباری است.
حضرت امام خمینی به هر ۲ وجه این مساله توجه داشتند. نگاه ایشان در مساله فلسطین بسیار عمیق و راهبردی بود. این نگاه صرفاً محدود به این نبود که جمعی از مسلمانان از خانه و کاشانه خود آواره شدهاند؛ هر چند همین موضوع هم به تنهایی بسیار مهم و قابل توجه است. از منظر حضرت امام، رژیم صهیونیستی پایگاهی بوده و هست که دولتهای استکباری و شیطانصفت آن را برای پیشبرد اهداف درازمدت خود در این منطقه و در کل صحنه بینالملل مستقر کردهاند تا فشار نظامی را علیه مردم منطقه اعمال کنند. امام بخوبی میدانستند آمریکا و متحدان اروپایی آن، تصمیم گرفتهاند قدرت خود را در این منطقه بسط دهند.
آمریکا و متحدان اروپاییاش تصمیم داشتند قدرت خود را در کشورهای جنوب غرب آسیا تعمیق کنند و نتیجه این اقدام آنها این بود که بخشی از سرزمین اسلامی به اشغال صهیونیستها درآمد؛ مسلمانان زیادی کشته و زخمی شدند یا سرزمین خود را از دست دادند. آنها هم که به هر تقدیر در وطن خود باقی ماندند، تحت شدیدترین فشارها قرار داشته و دارند.
گذشته از اینها، نکته پررنگ دیگر در منظومه فکری امام که به مساله فلسطین جایگاه ویژه میبخشد، این است که جهتگیری در این دوراهی، شاخصهای برای تبیین و تشخیص ماهیت واقعی دولتهای مستقر در منطقه است. اینکه برخی دولتها نسبت به این قضیه بیتفاوتی از خود نشان میدهند یا حتی بدتر از آن، با صهیونیستها همراهی میکنند، شاخصهای برای مسلمانان و آزادیخواهان جهان است تا عیار دولتمردان خود را بفهمند؛ بویژه در کشورهای اسلامی، ملتها میتوانند بفهمند دولتمردان کشورشان تا چه حد به ادعاهای خود عمل میکنند.
میتوانیم بگوییم تاثیرگذارترین اقدام از سوی امام خمینی در زمینه دفاع از فلسطین، نامگذاری روز قدس بود؟
قطعاً! تاکید امام بر این بود که جهان اسلام باید به صورت متحد در یک روز علیه اشغال متجاوزانه صهیونیستها صدای اعتراض خود را بلند کند و این نهتنها تاثیرگذارترین گامی بود که شخص امام خمینی برداشتند، بلکه بزرگترین اقدامی بوده که تاکنون برای آزادی فلسطین شده است؛ اقدامی آگاهیبخش که این آرمان را زنده نگه میدارد و امروز بعد از ۴۶ سال شاهدیم این رویداد در مقیاس بزرگی در بسیاری از کشورهای دنیا برگزار میشود. روز قدس، نام فلسطین را زنده نگاه میدارد و اجازه نمیدهد این پرونده رو به خاموشی برود.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «از غبار تاریخ تا افق همگرایی» را برگزید و نوشت: «عباس عراقچی عصر یکشنبه برای سفر به مصر و لبنان، تهران را به مقصد قاهره و بیروت ترک کرد. روابط ایران و مصر به عنوان دو بازیگر کلیدی خاورمیانه، در طول تاریخ معاصر فرازوفرودهای بسیاری را تجربه کرده است. پس از انقلاب اسلامی و امضای پیمان کمپ دیوید، روابط دو کشور قطع شد و به سطح دفترهای حافظ منافع تنزل یافت. این گسست برای دههها ادامه یافت. دهه ۱۳۸۰ با افزایش قدرت ایران در منطقه و نقش محوری مصر در جهان عرب، ضرورت گفتوگو برای احیای روابط را برجسته کرد. اگرچه در دوران ریاستجمهوری محمد خاتمی، ایران با رویکرد تنشزدایی، مذاکراتی با طرفهای مصری را پیش برد، اما در نهایت برخی اتفاقات مانع از احیای روابط شد. بهار عربی در ۱۳۹۰ و روی کار آمدن محمد مرسی، روزنهای برای نزدیکی ایجاد کرد. سفر او (مرسی) به تهران در ۱۳۹۱ برای اجلاس عدم تعهد، اولین حضور یک رئیسجمهور مصری پس از انقلاب بود، ولی کودتای ۱۳۹۲ و قدرتگیری عبدالفتاح السیسی، روابط را دوباره سرد کرد. با این حال، نشانههای بهبود در سالهای اخیر پدیدار شده است.
دولت چهاردهم از ۱۴۰۳، عملاً تقویت روابط با مصر را در اولویت قرار داده است. سفر مسعود پزشکیان به قاهره در آذر ۱۴۰۳ برای حضور در اجلاس D۸، پس از ۱۲ سال و دیدارش با السیسی، گامی کلیدی در این مسیر بود. دیدار رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس بریکس در آبان ۱۴۰۳ نیز این روند را تقویت کرد. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، هم با سه سفر به مصر در مهر و آذر ۱۴۰۳ و سفر جدیدش (خرداد ۱۴۰۴) و تماسهای مکرر با بدر عبدالعاطی، همتای مصری خود، نقش جدی در پیشبرد این روابط تهران - قاهره ایفا کرده است. سفر روز یکشنبه هفته جاری عراقچی، به دعوت بدر عبدالعاطی، با هدف رایزنی درباره روابط دوجانبه، بحران فلسطین و تحولات جهانی، ادامهدهنده این مسیر است. به گفته رئیس دفتر حافظ منافع ایران در قاهره، ۸۰ درصد اختلافات دو کشور در سه سال اخیر حل شده است. همکاریهای اقتصادی و فرهنگی، مانند مذاکرات لغو روادید در اجلاس D۸، نیز به نزدیکی ملتها کمک کرده است. با این حال هنوز شاهد ازسرگیری رسمی روابط ایران و مصر در سطح سفیر نیستیم. در ادامه گپوگفت با سفیر اسبق ایران در قطر، به بخش دیگری از سفر عراقچی به لبنان هم ورود کردهایم.
اگر بخواهیم در گذشته نمانیم و نگاهی به تحولات امروز داشته باشیم، چرا هنوز روابط به سطح سفارت بازنگشته است؟
تاکنون تلاشهای زیادی برای احیای روابط با مصر انجام شده و قطعاً فضای کنونی در طول بیش از ۴۰ سال گذشته کاملاً متفاوت بوده است. با این حال در همین مدت و در برهههای مشخصی به دلیل تغییر وضعیت منطقه و جهان، روابط ایران و مصر هم دچار نوسان شد. در کل اقتضائات منطقهای و بینالمللی به این سمت پیش رفت که روابط دو کشور در مسیر توسعه و احیا قرار بگیرد و همانطور که شما عنوان کردید، مهمترین برههای که سعی شد روابط با مصر احیا شود، در دوره اصلاحات بود که همان زمان آقای خاتمی با رئیسجمهور وقت مصر گفتوگو کرد و وزرای امور خارجه و هیئتهای کارشناسی دو کشور تقریباً تا تدوین سند نهایی احیای روابط پیش رفتند و بیانیه تنظیم روابط دو کشور هم شده بود، ولی در آن مقطع خاص، برخی عوامل که پیشتر در گفتوگو با شما به تفصیل به آن پرداختم، موجب شد که روابط دو کشور احیا نشود.
اگر مذاکرات ایران و آمریکا به نتیجه برسد، روی مناسبات تهران - قاهره اثرگذار است؟
مسئله صرفاً تهران و قاهره نیست. به نظر من اگر این مذاکرات به موفقیتی دست پیدا کند، روی مناسبات منطقهای ایران و حتی مناسبات بینالمللی تهران اثرات مثبت خود را دارد. به هر حال ما از تحریمها لطمههایی جدی خوردهایم و اگر مذاکرات به لغو تحریمها منجر شود، قطعاً تقویت وزن دیپلماتیک ایران در منطقه و جهان را به دنبال دارد که فاکتور مهمی در بهبود سیاست خارجی منطقهای کشور خواهد بود و مشوقی برای کشورهایی است که به دنبال تقویت یا احیای روابط با ایران هستند و بدون شک مصر هم از این قاعده مستثنا نیست.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «هرم هستهای در سرزمین اهرام» را برگزید و نوشت: «سفر منطقهای وزیر خارجه ایران به قاهره با یک نشست مهم اما غیرمنتظره همراه شد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در میانه تنشها بر سر حق غنیسازی ایران و فضاسازیهای تروئیکای اروپایی برای صدور قطعنامه جدید علیه ایران، در قاهره حضور به هم رساند و در نشست مشترک سهجانبه با سیدعباس عراقچی و بدر العاطی وزیر خارجه مصر شرکت کرد. با وجود اینکه مشخص نیست علت سفر ناگهانی گروسی به قاهره در این بازه زمانی چیست و چه دستورکاری را دنبال میکند، اما نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی و رفتوبرگشت پاسخهای ایران و آمریکا به ایده کنسرسیوم منطقهای و توقف غنیسازی، میتواند گمانهزنیها از پررنگ شدن نقش آژانس و بازیگران عربی تأثیرگذار در این فرآیند را تقویت کند.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با انتشار عکسی از دیدار سهجانبه با عراقچی و بدر عبدالعاطی در صفحه رسمی خود در شبکه ایکس نوشت: دیدار بموقع در قاهره با بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر و عراقچی، وزیر امور خارجه ایران. از نقش سازنده مصر در حمایت از راهحلهای مسالمتآمیز و دیپلماتیک برای چالشهای منطقهای سپاسگزارم. عراقچی نیز در پیامی به این دیدار اشاره و تاکید کرد: ما معتقدیم که آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید توجه داشته باشد که فشارهای غربیها بر آژانس تأثیر نگذارد. آژانس باید ماهیت فنی و مستقل خودش را حفظ کند؛ برخی از کشورها میخواهند از آژانس سوءاستفاده کنند تا اینکه مسیر افزایش تنش را با ایران بگشایند. امیدواریم آژانس در این دام نیفتد.
عراقچی یکشنبهشب با هدف دیدار و رایزنی با مقامات مصر وارد قاهره شد. او روز دوشنبه با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور و بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر دیدار و گفتوگو کرد. در این دیدار، درخصوص روابط دوجانبه و تحولات مهم منطقهای و بینالمللی گفتوگو و تبادلنظر شد. عراقچی در این دیدار ضمن ابلاغ سلامهای گرم رئیسجمهور پزشکیان به همتای مصری و ابراز خرسندی از تقویت تماسها و دیدارها میان مقامات دو کشور در ماههای اخیر، مشورتها و همکاری میان دو کشور مهم ایران و مصر در خصوص تحولات حساس جاری در منطقه را مفید و سازنده ارزیابی و بر ضرورت تداوم این رایزنیها تاکید کرد. رئیسجمهور مصر نیز بر تداوم رایزنیها و مشورتهای نزدیک دو کشور و توسعه روابط دوجانبه براساس منافع و احترام متقابل تاکید کرد.
در دیدار وزیر خارجه با همتای مصری نیز موضوع مذاکرات ایران و آمریکا مورد بحث قرار گرفت. عراقچی در نشست خبری با بدر العاطی با بیان اینکه هیچ توافقی بدون حق غنیسازی ایران امضا نمیشود، گفت: جمهوری اسلامی ایران برنامه هستهای مسالمتآمیز دارد و ما اعتماد کامل داریم. ما چیزی برای مخفی کردن نداریم و برنامه هستهای ما صلحآمیز است. ملت ایران بهای سنگینی برای این دستاورد پرداخت کردهاند.
وزیر خارجه با اشاره به اینکه اگر هدف از مذاکرات این باشد که اعتماد حاصل شود ایران به دنبال سلاح نیست، میتوان به نتیجه رسید؛ اما اگر هدف محروم کردن ایران از فعالیتهای مسالمتآمیز باشد توافقی در کار نخواهد بود، افزود: ما هرگز میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد. ما در طول مذاکره از حقوق ملت ایران دفاع خواهیم کرد. فتوای مقام معظم رهبری که سلاح هستهای حرام است برای ما اصولی است. ایران در کنار مصر است و جزو بانیان خاورمیانه عاری از سلاح هستهای است. ما حمایت میکنیم که منطقه خالی از سلاح هستهای باشد.
وزیر خارجه مصر نیز در این نشست خبری با بیان اینکه با همتای ایرانی خود در مورد مسائل منطقهای و پرونده هستهای ایران گفتوگو کرده است، تاکید کرد: پیشرفتهایی در روابط دوجانبه قاهره و تهران حاصل شده است. وزیر خارجه مصر افزود: بر ضرورت اجرای پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای در منطقه تاکید میکنیم. عاطی تاکید کرد: ما بر این موضوع تاکید داریم که باید پرونده ایران از طریق راهکارهای سیاسی حلوفصل شود نه نظامی. از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا استقبال میکنیم.
اظهارات وزیر خارجه مصر، حضور رافائل گروسی در قاهره و دیدار با سیدعباس عراقچی این گمانه را تقویت میکند که اگر ایده کنسرسیوم منطقهای آن هم در خاک ایران بخواهد شکل واقعی به خود بگیرد، مصر میتواند یکی از کشورهای مشارکتکننده در آن باشد. ناظر بر این واقعیت که مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سفر خود به قاهره با رئیسجمهور مصر دیدار و حمایت این نهاد بینالمللی از احداث نیروگاه هستهای «الضبعه» را اعلام کرد.»
نظر شما