به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر، یک مطالعه تحلیلی در سال ۲۰۲۳ نشان داد که نوآوری علمی در مقالات پژوهشی و ثبت اختراعات در سالهای اخیر با کاهش روبهرو بوده است. این تحلیل که بر دادههای چند دهه تمرکز داشت، بیانگر کاهش کشفهای انقلابی و تأثیرگذار در حوزههای مختلف علمی بود.
با انتشار این یافته، واکنشهای گستردهای از سوی دانشمندان و پژوهشگران شکل گرفت. برخی از کارشناسان این تحلیل را بیشازحد سادهسازیشده دانستند، اما گروهی دیگر تأکید کردند که دستیابی به ایدههای نو و کشفیات بزرگ نسبت به گذشته دشوارتر شده است، دلیل این روند هنوز بهطور دقیق مشخص نیست، اما نظریههای گوناگونی در این زمینه مطرح شده است؛ برخی معتقدند که «بیشتر ایدههای بزرگ» در گذشته کشف شدهاند و آنچه باقی مانده، پرداختن به جزئیات است. دیگران، عواملی همچون فشار مالی، ساختار سنتی آموزش دانشگاهی، رقابت شدید برای انتشار مقاله و حتی تأثیر هوش مصنوعی بر پژوهش را در کاهش خلاقیت مؤثر میدانند.
در پاسخ به این وضعیت، برخی پژوهشگران در تلاشاند تا شاخصهای کمی برای سنجش نوآوری توسعه دهند و چارچوبهای دقیقی برای تعریف کشفهای انقلابی ارائه کنند. به اعتقاد این گروه، باید راهکارهایی عملی برای احیای نوآوری طراحی شود؛ برخی از این راهکارها شامل اصلاح ساختار تأمین مالی پژوهشها، حمایت هدفمند از پروژههای بلندمدت و پرریسک، ایجاد فضای امن برای شکست علمی و بازنگری در شیوه آموزش و ارزیابی در دانشگاهها است. متخصصان هشدار میدهند که اگر نظام علمی جهانی به همین مسیر ادامه دهد، ممکن است با افت شدید در تولید ایدههای اصیل و کاربردی روبهرو شود. آنها معتقدند برای بازگشت به دوران طلایی کشفهای علمی، باید شیوه تفکر، برنامهریزی و سیاستگذاری در علم بهصورت اساسی تغییر پیدا کند.
نظر شما