رصد اختر غریب یک پالسار «عنکبوتی» در حال بلعیدن

به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر، گروهی از اخترفیزیک‌دانان با استفاده از تلسکوپ رادیویی فوق‌حساس FAST در چین، موفق به شناسایی یک سیستم ستاره‌ای بسیار نادر شدند؛ سامانه‌ای که تا پیش از این تنها در قالب نظریه در معادلات کیهانی وجود داشت، این سامانه شامل یک ستاره نوترونی با چرخش بسیار سریع( که به عنوان پالسار شناخته می‌شود) و یک ستاره همدم بزرگ‌تر است. ستاره نوترونی در حال ربایش و بلع مواد ستاره همدم است و بخشی از این مواد را با سرعت به فضای اطراف پاشش می‌کند.

دانشمندان به این گونه پالسارها لقب «عنکبوتی» داده‌اند، زیرا همچون رفتار عنکبوتی که همدم خود را در شبکه‌ای به دام انداخته و از درون مصرف می‌کند، این پالسار نیز به‌آرامی ستاره همدمش را از درون می‌بلعد. یافته‌های این پژوهش در ژورنال معتبر Science منتشر شده و دریچه‌ای نو برای درک دقیق‌تر روندهای پیچیده منتهی به ادغام ستاره‌های نوترونی یا سیاهچاله‌ها گشوده است) پدیده‌هایی که توسط آشکارسازهای امواج گرانشی مانند LIGO و Virgo به ثبت رسیده‌اند.

جین-لین هان، اخترشناس برجسته از رصدخانه‌های ملی علوم نجومی چین در پکن، عنوان کرد که این پالسار به دلیل الگوهای غیرعادی در سیگنال‌های رادیویی‌اش نظر او را جلب کرده است. بر اساس این سیگنال‌ها، ستاره نوترونی هر سه و نیم ساعت یک بار به دور ستاره همدم می‌چرخد، اما در حدود یک‌ششم این چرخه زمانی، انتشار امواج رادیویی به طور کامل قطع می‌شود. این وقفه به احتمال زیاد ناشی از وجود ابری از گاز و غبار است که در اثر تبخیر مواد ستاره همدم توسط تابش‌های شدید پالسار ایجاد شده و مانع از عبور سیگنال‌ها می‌شود.

هان و همکارانش به مدت چهار و نیم سال، به‌طور مداوم این سامانه دوستاره‌ای را پایش کردند. آن‌ها سه دوره‌ی رصدی بلندمدت ترتیب دادند تا بتوانند به‌دقت رفتار مداری و تکاملی این دو جرم کیهانی را دنبال کنند. تمام این مشاهدات با کمک تلسکوپ رادیویی ۵۰۰ متری FAST در استان گوئیژوی چین (بزرگ‌ترین و حساس‌ترین تلسکوپ رادیویی جهان) صورت گرفت.

این کشف به روشن‌تر شدن فرآیندهای میانی در تکامل سیستم‌های دوتایی ستاره‌ای کمک می‌کند و درک ما از نحوه‌ی شکل‌گیری سامانه‌هایی را گسترش می‌دهد که در نهایت ممکن است منجر به برخورد و ادغام دو ستاره نوترونی یا حتی تشکیل سیاهچاله‌های دوتایی شوند — رویدادهایی که از بزرگ‌ترین و پرانرژی‌ترین پدیده‌های شناخته‌شده در کیهان هستند.

به گزارش ایمنا، این پژوهش یکی از گام‌های مهم در بازسازی پازل پیچیده‌ی تحول ستارگان فشرده به شمار می‌رود و می‌تواند در آینده به شبیه‌سازی‌های دقیق‌تر از دینامیک سامانه‌های گرانشی شدید منجر شود.