اولین همایش ملی و سراسری هوش مصنوعی در تحقق عدالت

به گزارش خبرگزاری ایمنا، هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از فناوری‌های پیشرفته قرن ۲۱، نقش مهمی در تحول ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و حقوقی ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که هوش مصنوعی می‌تواند تأثیرگذار باشد، تحقق عدالت اجتماعی است؛ مفهومی که به معنای توزیع عادلانه فرصت‌ها، منابع و حقوق در جامعه است. با بهره‌گیری هوشمندانه و مسئولانه از هوش مصنوعی، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت کاهش نابرابری‌ها و افزایش دسترسی برابر به عدالت برداشت، زیرا هوش مصنوعی با توانایی تحلیل داده‌های کلان (Big Data) می‌تواند الگوهای تبعیض و نابرابری را در سیستم‌های مختلف شناسایی کند، به عنوان نمونه در حوزه قضائی، الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌تواند سوابق پرونده‌ها را بررسی کرده و تفاوت‌های رفتاری قضات در صدور احکام برای گروه‌های مختلف اجتماعی را آشکار سازند، این داده‌ها می‌توانند به اصلاح سیاست‌ها و کاهش تبعیض‌های ساختاری کمک کنند. علاوه بر این هوش مصنوعی با ارائه خدمات حقوقی رایگان یا کم‌هزینه از روش چت‌بات‌ها و سیستم‌های مشاوره مبتنی بر AI، دسترسی اقشار محروم به خدمات حقوقی را تسهیل می‌کند. این فناوری همچنین می‌تواند فرایندهای قضائی را خودکارسازی کرده و زمان رسیدگی به پرونده‌ها را کاهش دهد که این امر موجب افزایش اعتماد عمومی به سیستم قضائی می‌شود.

در حوزه آموزش و خدمات اجتماعی، هوش مصنوعی با شخصی‌سازی فرایند یادگیری و بهبود دسترسی به منابع آموزشی، فرصت‌های برابر را برای اقشار مختلف فراهم می‌آورد، همچنین استفاده از داده‌های هوش مصنوعی در سیاست‌گذاری‌های اجتماعی می‌تواند به بهبود توزیع منابع و کاهش شکاف‌های اقتصادی کمک کند.

با وجود مزایای فراوان، هوش مصنوعی با چالش‌هایی نیز همراه است که می‌تواند تحقق عدالت را تهدید کند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، سوگیری‌های الگوریتمی است؛ زیرا سیستم‌های هوش مصنوعی بر اساس داده‌های موجود آموزش می‌بینند و اگر این داده‌ها دارای تبعیض یا نابرابری باشند، الگوریتم‌ها نیز ممکن است تصمیمات ناعادلانه اتخاذ کنند؛ به عنوان نمونه در فرایندهای استخدام، ممکن است بعضی گروه‌ها به دلیل جنسیت، نژاد یا طبقه اجتماعی به طور ناعادلانه حذف شوند، همچنین تمرکز مالکیت داده‌ها و فناوری‌های هوش مصنوعی در دست شرکت‌های بزرگ می‌تواند موجب افزایش نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی شود، شکاف دیجیتالی بین کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه نیز یکی دیگر از موانع تحقق عدالت اجتماعی از طریق هوش مصنوعی است.

اولین همایش ملی و سراسری هوش مصنوعی در تحقق عدالت

حسن عبدلیان پور رئیس مرکز وکلای قوه قضائیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مرکز وکلا به عضویت اتحادیه وکلای بین‌المللی در آمده و این دستاورد موجب افزایش اعتبار و توسعه فعالیت‌های بین‌المللی این نهاد شده است، این مدل نوین تاکنون در بسیاری از کشورهای همکار مطرح نشده و مرکز با جدیت در حال توسعه این حوزه است و رؤسای اتحادیه‌های وکلا در کشورهای مختلف از این ابتکار استقبال کردند، نباید فراموش کرد که عدالت باید اساس ورود فناوری‌های نوین به عرصه حقوق باشد.

وی ضمن ابراز امیدواری نسبت به تأثیرگذاری این فناوری‌ها در بهبود خدمات حقوقی، از همکاری‌های فعال اعضای مرکز در این حوزه تقدیر کرد و افزود: سفر هیئت قضائی ایران به شهر سن پترزبورگ روسیه از برنامه‌های مرکز وکلای قوه قضائیه بود، در این سفر که با حضور مقامات عالی قضائی و وکلای کشور انجام شد، توافقات و تفاهم‌نامه‌هایی با اتحادیه وکلای روسیه منعقد شد که همکاری‌های قضائی و وکالتی در سطح بین‌المللی را گسترش خواهد داد. حمایت‌های ویژه ریاست قوه قضائیه از فعالیت‌های بین‌المللی مرکز، بر اهمیت تبیین این همکاری‌ها در رسانه‌های ملی و بین‌المللی است.

رئیس مرکز وکلای قوه قضائیه به مشارکت ایران در اجلاس کشورهای بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) اشاره و خاطرنشان کرد: این اجلاس با توجه به جمعیت ۵۶ درصدی جهان و سهم ۳۸ درصدی اقتصاد دنیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همکاری‌های حقوقی و قضائی بین این کشورها گامی مهم در ارتقای جایگاه ایران در عرصه جهانی است، همچنین یکی از دستاوردهای مهم این دوره، عضویت مرکز وکلا قوه قضائیه در اتحادیه وکلای بین‌المللی مستقر در لندن بود که از قبل بسیاری این امر را غیرممکن می‌دانستند، اما این عضویت زمینه را برای تعاملات گسترده‌تر در حوزه وکالت و مبادلات علمی فراهم کرده است.

عبدلیان پور بر نقش حیاتی هوش مصنوعی در نظام وکالت و عدالت تأکید کرد: هوش مصنوعی می‌تواند جایگاه وکالت و پزشکی را متحول کند اما باید توجه داشت که اخلاق و عدالت اصول اساسی این تحول است، موضوع هوش مصنوعی در حوزه‌های وکالت و کارشناسی به طور جدی در مرکز پیگیری می‌شود و اعضای محترم مجموعه به حساسیت و اهمیت این موضوع آگاه هستند. اعضای خانواده بزرگ مرکز وکلا اکنون به حدود ۱۳۰ هزار نفر رسیده و این خانواده بزرگ امروز در عرصه ملی و بین‌المللی به عنوان یک نهاد معتبر و اثرگذار شناخته شده است و امیدواریم با تلاش بیشتر، بتوانیم خدمات حقوقی و قضائی را به بهترین شکل به مردم عزیز کشورمان ارائه دهیم.

به گزارش ایمنا، هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین فناوری‌های عصر حاضر، پتانسیل بالایی در تحقق عدالت و بهبود کیفیت زندگی دارد، با استفاده صحیح از این فناوری، می‌توان فرایندهای تصمیم‌گیری را شفاف‌تر، تبعیض‌های سیستماتیک را کاهش و دسترسی به منابع را عادلانه‌تر کرد. سیستم‌های هوش مصنوعی قادرند حجم عظیمی از داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کرده و در فرایندهای حقوقی، اقتصادی و اجتماعی، تصمیمات دقیق‌تر و منصفانه‌تری ارائه دهند، با این حال هوش مصنوعی بدون مدیریت صحیح، ممکن است موجب تمرکز قدرت، افزایش نابرابری‌های اقتصادی و سوءاستفاده از داده‌ها شود.

یکی از چالش‌های مهم در مسیر تحقق عدالت از طریق این فناوری، حذف سوگیری‌های الگوریتمی و تضمین بی‌طرفی در پردازش داده‌ها است؛ قوانین و نظارت‌های دقیق باید تضمین کنند که سیستم‌های هوش مصنوعی مطابق با اصول اخلاقی و انسانی توسعه پیدا کنند؛ هوش مصنوعی ابزاری قدرتمند برای ایجاد فرصت‌های برابر، بهبود عدالت اجتماعی و تقویت شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها است. کشورهایی که آن را با هدف عدالت‌محور و توسعه پایدار به کار می‌گیرند، نه‌تنها بهره‌وری اقتصادی بیشتری خواهند داشت، بلکه جوامع انسانی سالم‌تر و متعادل‌تری را تجربه خواهند کرد، آینده‌ای که در آن عدالت به کمک هوش مصنوعی محقق شود، بستگی به مدیریت هوشمندانه، مشارکت جهانی و رعایت اصول اخلاقی دارد.