به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، ذخیرهگاه دریایی عقبه که در سال ۲۰۲۰ و به دستورهای سلطنتی در امتداد هفت کیلومتر از سواحل جنوبی شهر عقبه در اردن تأسیس شد، نخستین منطقه حفاظتشده دریایی این کشور بهشمار میرود و بهعنوان الگویی جهانی در حوزه گردشگری پایدار و حفاظت از محیط زیست شناخته شده است. این ذخیرهگاه تحت مدیریت اداره منطقه ویژه اقتصادی عقبه (ASEZA) قرار دارد و هدف اصلی آن حفاظت از صخرههای مرجانی و اکوسیستمهای متنوع منطقه، افزایش آگاهیهای زیستمحیطی و استفاده پایدار از منابع دریایی و زمینی است.
ذخیرهگاه دریایی عقبه در مجموع یک پناهگاه حیاتی برای گونههای دریایی نادر و در معرض خطر است و نمونهای برجسته از مدیریت پایدار و گردشگری مسئولانه در منطقه محسوب میشود که توانسته است توجه و تحسین جهانی را برانگیزد. این موفقیتها نشاندهنده تعهد اردن به حفاظت از منابع طبیعی و ترویج توسعه پایدار در حوزه محیط زیست دریایی است.
تنوع زیستی و اهمیت اکولوژیکی ذخیرهگاه دریایی عقبه
خلیج عقبه یکی از غنیترین اکوسیستمهای دریایی در منطقه خاورمیانه را در خود جای داده است و ذخیرهگاه آن میزبان ۱۵۷ گونه مرجان سخت است که شامل انواع نادر لولهای و سه نوع مرجان آتشین میشود. ۱۵ گونه از این مرجانها منحصر به این منطقه هستند و در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارند.
آبهای اطراف این ذخیرهگاه مملو از حیات دریایی و میزبان ۵۱۲ گونه ماهی از ۱۰۹ خانواده مختلف است. علاوهبر این، سه نوع اصلی از چمنهای دریایی که بهعنوان زیستگاههای مهم برای تولیدمثل گونههای دریایی عمل میکنند، در این منطقه وجود دارند. این ذخیرهگاه همچنین محل زندگی گونههای مهمی از نرمتنان، سختپوستان و ۱۸ نوع جلبک کفزی است. لاکپشتهای دریایی در معرض خطر انقراض از جمله لاکپشت عقابی و لاکپشت سبز نیز از دیگر گونههای مهم این ذخیرهگاه هستند که در آبهای این منطقه پناه گرفتهاند. از سوی دیگر صخرههای مرجانی عقبه که در شمالیترین نقاط جهان قرار دارند، در بعضی مناطق تا ۹۰ درصد از پوشش مرجانی برخوردارند و نقش حیاتی در حفظ تعادل زیستمحیطی خلیج عقبه ایفا میکنند.
موفقیتهای ذخیرهگاه عقبه
ذخیرهگاه دریایی عقبه بهدلیل اجرای برنامههای پایدار و مدیریت مسئولانه، موفق به کسب جایگاه ویژهای در سطح جهانی شده است. این منطقه تحت طبقهبندی ششم اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد که به مناطق حفاظتشدهای اطلاق میشود که هدف اصلی آنها استفاده پایدار از اکوسیستمهای طبیعی است. در سال ۲۰۲۵، ذخیرهگاه عقبه به فهرست سبز IUCN اضافه شد؛ این گواهینامه معتبر جهانی به مناطق حفاظتشدهای اعطا میشود که استانداردهای بالایی در زمینه حفاظت، مدیریت و مشارکت جامعه محلی دارند. ساحل آبی این ذخیرهگاه موفق به دریافت نشان پرچم آبی (Blue Flag) برای کیفیت آب و ایمنی محیط زیستی به مدت سه سال متوالی (۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵) شده است. در همین سال ذخیرهگاه دریایی عقبه مرحله فنی اولیه نامزدی برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو را با موفقیت پشت سر گذاشت که گامی مهم در جهت کسب این عنوان جهانی محسوب میشود.
امکانات و گردشگری پایدار
ذخیرهگاه دریایی عقبه با فراهم آوردن امکانات رفاهی همچون سایهبانها، زمین بازی کودکان و کمپینگ، توانسته است تجربهای لذتبخش و در عین حال پایدار برای بازدیدکنندگان فراهم کند. حضور نجاتغریقهای آموزشدیده، تیمهای نظافت روزانه، ایستگاههای کمکهای اولیه و سطلهای بازیافت، امنیت و پاکیزگی محیط این ذخیرهگاه را تضمین میکند. روشن کردن آتش و رهاسازی زباله در محوطه این ذخیرهگاه بهشدت ممنوع و در صورت تخلف با جریمههای سنگین همراه است. کاشت درختان بومی همچون نخل و سایر گونههای گیاهی نیز که به حفظ چشمانداز طبیعی منطقه کمک میکند، در آن تشویق میشود.
با وجود داشتن بیش از ۳۰ سایت غواصی، مناطق مناسب برای شنا و غواصی سطحی، تورهای قایق شیشهای و مناطق کمپینگ، این ذخیرهگاه مقصدی محبوب برای گردشگران بینالمللی است. قابل توجه اینکه که ورود به سواحل این ذخیرهگاه رایگان است که این موضوع نشاندهنده تعهد آن به فراهم کردن تجربههای طبیعی پایدار و در دسترس برای همه است.
این ذخیرهگاه علاوه بر نقش تفریحی، بهعنوان مرکز تحقیقات زیستمحیطی نیز فعالیت میکند و مطالعاتی درباره تنوع زیستی و تأثیرات تغییرات اقلیمی با همکاری نهادهای بینالمللی همچون برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) انجام میدهد. ذخیرهگاه عقبه بخشی حیاتی از شبکه مناطق حفاظتشده دریایی دریای سرخ است و نقش مهمی در حفظ ثبات اکولوژیکی منطقه ایفا میکند.
نظر شما