به گزارش خبرگزاری ایمنا؛ پرستاری حرفهای مقدس و پر مخاطره است که با عشق و علاقه زیاد عجین شده است و بهبودی حال بیماران دربیمارستانها وابسته به مشقتهایی است که این قشر تلاشگر و زحمتکش در حوزه درمان انجام میدهند، این فرشتگان سپیدبال با صبر و حوصله به درمان بیماران میپردازند و با دستان نجاتبخش خود سلامت را برای افراد به ارمغان میآورند، ۲۲ اردیبهشت مصادف با روز جهانی پرستار است.
پرستاران به معنای واقعی کلمه خالصانه کار میکنند و نهتنها التیامبخش دردهای بیماران، بلکه در کسوت فرشتگان بینام و نشان، خدمتگزارانی بیادعا هستند که در هر لحظه و هر جا با دلهایی آکنده از ایثار به یاری نیازمندان میشتابند.
جامعه پرستاری از جمله مشاغل حساس محسوب میشود، از آن جایی که این گروه از افراد با سلامتی و جان بیماران در ارتباط هستند، کارشناسان معتقدند کارهای مراقبتی در دسته دوم کارهای سنگین قرار میگیرد، چرا که پرستاران با حداکثر ساعات کاری که با بیماران مختلف سروکار دارند.
رسیدگی به حال بیماران، پاسخگو بودن به همراهان بیماران و مدیریت چند کار به طور همزمان از جمله شیفت کاری تنها بخشی از مشکلات پرستاران است، بدون تردید جامعه پرستاری با دغدغههایی همچون موضوعات معیشتی، استخدامی و آموزشی دست و پنجه نرم میکند، توجه به این مسائل آنها را از نظر روحی تقویت و انگیزه آنها را برای خدمترسانی بیشتر میکند، به دنبال واکاوی بیشتر دغدغه پرستاران و اهمیت فعالیت آنها در حوزه سلامت به گفتوگو با محمد شریفیمقدم، دبیر کل خانه پرستار ایران نشستیم که شرح آن را در ادامه میخوانید:
ایمنا: در کادر درمان پرستاران در بهبود حال بیماران چه نقشی را بر عهده دارند؟
شریفی مقدم: نقش پرستاران در بهبود حال بیماران بسیار برجسته است و میطلبد شرایط شغلی آنها بیش از پیش بهبود پیدا کند تا با آرامش بیشتری به بیماران خدمترسانی کنند، در مواقعی که فردی بیمار شده و در بیمارستان بستری میشود تمام مسائل شغلی و زندگی روزانه او را تحت شعاع بیماری او قرار میگیرد، بنابراین داشتن سلامتی یکی از نیازهای بدیهی انسان است و وظیفه تأمین سلامتی افراد هم مطابق قانون اساسی با دولتها است و دولتها هم این مأموریت را به وزارت بهداشت دادند و به دلیل اینکه پرستاران به لحاظ کمی بیشترین تعداد جمعیت را در نظام سلامت دارند و ارائه خدمات آنها در طول ۲۴ ساعت و به طور شبانه روزی بوده و تعطیلی ندارند، بنابراین بیشترین خدمات بهداشت درمانی به بیماران توسط پرستاران ارائه میشود و پرستاران مهمترین ابزار در کارد درمانی برای تأمین سلامت افراد هستند، یعنی پرستاران نقش برجستهای در کادر درمان برای بهبود حال بیماران دارند، به دلیل اینکه به شکل مستقیم با سلامت جامعه در ارتباط هستند.
ایمنا: تا چه اندازه به استاندار جهانی در زمینه نیروی انسانی پرستاری نزدیک هستیم؟
شریفی مقدم: در بحث سلامتی مردم و مراقبان بهداشت و درمانی نظام سلامت به صورت ویژه به قشر پرستاران نگاه میکنند، به دلیل اینکه اگر پرستار نقش خود را در کادر درمان به دلایل مختلف به خوبی ایفا نکند مساوی با وارد شدن خسارت به مردم و جان بیماران است و حتی مرگومیر بیماران را به دنبال دارد، بنابراین نقش پرستاران بسیار برجسته است و میطلبد دغدغههای خدمتی که همکاران پرستار در کادر درمان دارند مورد توجه قرار گیرد تا خدمترسانی به بیماران بدون خلل و مشکل انجام شود، البته برای رفع کمبود کادر پرستاری نیز باید برنامهریزی انجام شود تا به سطح استاندارد جهانی در این زمینه نزدیک شویم و بتوانیم ارائه خدمات به بیماران را ارتقا دهیم و فشار کار در این حوزه نیز تعدیل شود، در حال حاضر در حوزه کادر پرستاری و مقایسه به نسبت جمعیت و تعداد تخت در بیمارستانها بسیار پایینتر از استاندار جهانی قرار داریم و حداقل نصف استاندارهای جهانی نیروی پرستاری به تعداد تخت و جمعیت در کشور داریم و مهم است که بحث کمبود نیروی انسانی در حوزه پرستاری جبران شود.
ایمنا: سالیانه چه تعداد پرستار فارغالتحصیل میشوند و میزان جذب آنها در کاردرمانی چگونه است؟
شریفی مقدم: سالیانه تعداد ۱۵ هزار پرستار فارغالتحصیل میشوند و در طی پنج ساله اخیر ۱۰ هزار پرستار جذب و مشغول به کار شدند و آخرین استخدام و جذب پرستاران در کشور در سال ۱۳۹۸ بوده است، مشکل اصلی در کشور کمبود پرستار نیست در حقیقت فارغ التحصیل شدن پرستار سالیانه وجود دارد و در حال حاضر بیش از ۵۰ هزار پرستار فارغ التحصیل که مشغول به کار نیستند، داریم که برای فعالیت و کار کردن در بیمارستانها اقدامی نمیکنند، به دلیل وجود چالشهای موجود در این حرفه و حجم کار پرستاران و حقوق و مزایایی که به طور کامل به آنها تعلق نمیگیرد، برخی از آنها دچار فرسودگی میشوند و این در حالی است که نگه داشتن این نیروها در کادر درمان بسیار مهم است.
ایمنا: پرستاران حرفهای در بخشهای متفاوت کادر درمان چه ویژگیهای دارند؟
شریفی مقدم: برای شغل پرستاری و ارائه خدمات بهینه به بیماران در کادر درمان یک سری کار حرفهای وجود دارد، از نظر سطح مدرک پرستارانی که در کادر درمانی دارای مدرک بالاتر از کارشناسی هستند و مدارک دانشگاهی دارند، کارشان در کادر درمانی حرفهای است، در واقع کار پرستاری به دو صورت است یک سری از فعالیتها برای بیماران در بیمارستانها توسط همکاران کمک بهیار و کمک پرستار انجام میشود و مدرک تحصیلی این گروه پایینتر از سطح کارشناسی بوده و دیپلم دارند و آنها در بیمارستانها بیشتر نیازهای اولیه بیماران را انجام میدهند و یک سری از پرستاران هم کارهای تخصصی و حرفهای را انجام میدهند و این وظیفه با توجه به بخشها در بیمارستانها متفاوت است، یعنی هر بخشی شرایط خاص خود را دارد و پرستاران بخش آی سی یو، سی سی یو و دیالیز برای کار در این بخش نیاز به داشتن تخصص و مهارتهای بیشتر و دانش بالاتری را دارند.
همچنین پرستاران دوره کارشناسی فعالیتهایی را در بخشها دارند و بعد از اینکه دوره کارشناسی ارشد و کسب آموزشها و دورههای شش ماهه را سپری کنند، مهارتهای لازم را برای ارائه خدمات بهینه به بیماران در بخشهای آی سی یو و سی سی یو را دارند و در بخشهای ویژه مانند اورژانس، ارتوپدی، جراحی قلبی، آی سی یو و سی سی یو با دانش تجربه و مهارتی که دارند مشغول به فعالیت میشوند، در حقیقت کار پرستاران در بیمارستان بیش از آنچه که بر زبان جاری میشود، حائز اهمیت است و گاهی شاهد هستیم که آنها بیش از وظیفه خود به بیماران رسیدگی میکنند و مسئولیت انسانی خود را به بهترین شکل ممکن انجام میدهند.
ایمنا: آمار پرستاران حرفهای و مهارت دیده در بیمارستانها چه وضعیتی دارد؟
شریفی مقدم: حرفه پرستاری حرفهای بسیار با اهمیت بوده و تعداد پرستاران هم در بیمارستان در بخشهای مختلف بسیار مهم است، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که تعداد پرستاران در بیمارستانها به طور مستقیم با جان بیماران در ارتباط است و اگر تعداد پرستار کمتر از استاندارهای موجود باشد، به همان اندازه میزان مرگ و میر بیماران در بیمارستانها افزایش پیدا میکند، در حال حاضر در کشور کمبود نیروی کادر پرستاری و پرستاران حرفهای و آموزش دیده در بیمارستانها موضوعی است که باید برای آن برنامهریزی مؤثری انجام شود تا نیروی انسانی تأمین و دغدغه حوزه سلامت در این زمینه رفع شود.
ایمنا: روند ارائه خدمات پرستاران در منزل به قشر سالمندان در کشور چگونه است؟
شریفی مقدم: همان پرستارانی که در بیمارستانها ارائه خدمت میکنند برای خدمات دهی به قشر سالمندان در منازل هم فعالیت میکنند البته تعدادی از پرستاران مدرک کارشناسی ارشد سالمندی را دارند که تعداد آنها در کشور زیاد نیست، فعالیت مراکز پرستاری برای این گروه از افراد جامعه به دلیل اینکه از طرف وزارت بهداشت مورد حمایت قرار نگرفته است و خدمات آنها برای قشر سالمند جامعه آزاد و پرهزینه است و هرینههای بسیاری به خانواده تحمیل میکند، بنابراین بسیاری از بیماران توانایی پرداخت این هزینهها را ندارند و افراد آن طور که باید از خدمات پرستاری در منزل استفاده نمیکنند، همچنین هزینه خدمات پرستاری در منزل تحت پوشش خدمات دولتی نیست، و از نیروهای غیرحرفهای، مراقبان و نگهدار افراد سالمند در منزل استفاده میشود که پرداخت هزینههای این نوع نیروها هم برای خانوادهها زیاد است، بنابراین به وجود دغدغهای که در این راستا برای حوزه سالمندان وجود دارد، میطلبد که چارهاندیشی برای رفع آن شود.
بحث مهم دیگر گسترش سطح توانبخشی برای گروه سالمندان است و با توجه به اینکه جمعیت کشور که از پنج سال قبل تاکنون وارد مرحله سالمندی شده و به سرعت این موج در جامعه رو به افزایش است، جا دارد که در این زمینه اقدامی انجام گیرد تا سالمندان دغدغهای برای هزینههای درمانی خود نداشته باشند.
ایمنا: ارائه آموزشها به افراد سالمند برای پیشگیری از بروز بیماریها چه تأثیری دارد؟
شریفی مقدم: در حیطه کاری پرستاران سه سطح پیشگیری، درمان و سطح توانبخشی وجود دارد و در بیشتر کشورهای توسعهیافته روی سطح اول یعنی پیشگیری کار میشود و دلیل موفقیت کشورهای توسعه یافته به همین علت است و با پیشگیری تلاش میکنند تا مردم کشورشان بیمار نشوند، سطح توانبخشی برای قشر سالمندان هر جامعهای بوده و از ابتدا این بحث در در نظام ارجاع کشور هم مطرح شده است و وزارت بهداشت باید این روند را در ر نظام سلامت حاکم کند و در حوزه پیشگیری فعالیتهای پررنگتری انجام شود، همچنین باید روی موضوع آموزش و پیشگیری به مردم جامعه کار شود تا شاهد آمار بالای بیماران همچون بیماران دیابتی که شاید خودشان هم از وجود بیماریشان اطلاعی ندارند، نباشیم.
در سطح دنیا کار نظام ارجاع این است که هر شش ماه یک بار به پایش سلامتی افراد میپردازند و در مورد سبک زندگی و دلایل بروز سکتههای قلبی و مغزی و دیابت و بروز بیماریها به مردم آموزشهای لازم را ارائه میدهند، تا از بروز بیماری با داشتن رژیم غذایی، سبک زندگی سالم و پرهیز از کم تحرکی و چاقی پیشگیری کنند و به نوعی این نوع آموزشها و پیشگیری از بیماریها در چکاپهای اولیه و پایشهای آنها در اولویت است و ما نیز باید به این مرحله از اقدامات برای کاهش آمار بیماران در کشور دست پیدا کنیم.