بی دندانی و عواقب آن

به گزارش خبرگزاری ایمنا، متخصصان هشدار می‌دهند بی‌دندانی تنها یک مشکل ظاهری نیست، بلکه عارضه‌ای خاموش است که سلامت عمومی بدن را به‌تدریج تهدید می‌کند. تحلیل استخوان فک، ناتوانی در جویدن، مشکلات گوارشی، التهاب‌های دهانی و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و اختلالات مغزی مانند آلزایمر، تنها بخشی از پیامدهای آن هستند. در حالی که ایمپلنت دندان مؤثرترین روش جایگزینی است، بی‌تفاوتی بسیاری از افراد به درمان به‌موقع، می‌تواند عوارض بی دندانی را غیرقابل جبران کند.

آمار نگران کننده از شیوع بی دندانی؛ آیا وضعیت بی‌دندانی در کشور بحرانی است؟

بله؛ متاسفانه بی‌دندانی در کشور به علت شیوع بالا و پیامدهای جدی آن، به یک بحران خاموش تبدیل شده است. بی دندانی اصطلاحی است که به از دست دادن یک یا چند دندان در فک بالا یا پایین اشاره دارد. این وضعیت می‌تواند به دلایل متعددی چون مشکلات ژنتیکی، بیماری‌های لثه، تصادف و ضربه، پوسیدگی‌های شدید یا حتی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت رخ دهد.

بر اساس بررسی‌های انجام‌شده، شیوع بی‌دندانی در سنین بالای 65 سال به بیش از 60 درصد رسیده است. طبق گفته بهترین دندانپزشک تهران، نبود آگاهی کافی، هزینه‌های بالای درمان و مراجعه دیرهنگام به دندانپزشک از مهم‌ترین دلایل افزایش آمار بی‌دندانی در ایران هستند. این متخصص در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا و در پاسخ به این سوال که چرا بی‌دندانی یک وضعیت بحرانی تلقی می‌شود، می‌گوید:

«وقتی دندانی از دست می‌رود، نه‌تنها عملکرد جویدن دچار اختلال می‌شود، بلکه باکتری‌های دهان نیز افزایش یافته و از طریق جریان خون وارد بدن می‌شوند و می‌توانند در بدن ایجاد التهاب کنند. همین التهاب‌ها عامل پنهان بروز سکته‌های قلبی و مغزی در بسیاری از سالمندان هستند.»

متخصصان می‌گویند: بی دندانی فقط مختص سالمندان نیست!

دندانپزشکان هشدار می‌دهند که بی‌دندانی، برخلاف تصور عمومی، تنها مختص سالمندان نیست و می‌تواند در هر سنی بروز کند. در کنار عواملی مانند پوسیدگی دندان و ضربه‌های فیزیکی، علل کمتر شناخته‌شده‌ای نیز وجود دارند که زمینه‌ساز از دست رفتن دندان‌ها حتی در سنین جوانی می‌شوند. مهم‌ترین این دلایل عبارتند از:

• ابتلا به بیماری‌های لثه و تحلیل استخوان
• عدم تعادل اکلوژنی و سایش شدید دندان‌ها
• تأثیر بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، پوکی استخوان و سرطان

افزایش خطر سکته قلبی در افراد مبتلا به بی دندانی

بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهند بی‌دندانی می‌تواند یکی از عوامل پنهان در بروز سکته قلبی باشد. بی دندانی معمولاً با التهاب‌های دهانی و عفونت لثه همراه است که از طریق جریان خون به بافت‌های قلبی راه پیدا کرده و خطر ابتلا به اندوکاردیت (عفونت دریچه قلب)، تنگی عروق و سکته قلبی را افزایش می‌دهد. به گفته متخصصان، سلامت دهان ارتباطی مستقیم با سلامت سیستم قلبی‌-‌عروقی دارد.

ارتباط مستقیم بی دندانی با آلزایمر تایید شد

مطالعات نورولوژیک تأیید کرده‌اند که بی‌دندانی با کاهش تحریک عصبی ناشی از جویدن، باعث افت جریان خون مغز و تضعیف عملکرد شناختی مغز می‌شود. پزشکان هشدار می‌دهند که این وضعیت، به‌ویژه در سالمندان، با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر، ضعف حافظه و کاهش تمرکز همراه است.

هشدار پزشکان درباره نقش بی دندانی در بروز مشکلات گوارشی

پزشکان هشدار داده‌اند که بی‌دندانی با ایجاد اختلال در فرآیند جویدن، زمینه‌ساز ایجاد طیف وسیعی از مشکلات گوارشی می‌شود. ورود ذرات درشت غذا به معده، فشار مضاعفی بر دستگاه گوارش وارد کرده و می‌تواند منجر به سوءهاضمه، نفخ، یبوست و کاهش جذب مواد مغذی شود. همچنین، محدود شدن رژیم غذایی به‌دلیل ناتوانی در جویدن کامل مواد غذایی، با کمبود ویتامین‌ها و اختلال در عملکرد بدن همراه است.

راهکار چیست؟ ایمپلنت؛ درمان قطعی بی دندانی

ایمپلنت یا کاشت دندان، درمان قطعی بی‌دندانی است. برخلاف روش‌هایی مانند دندان مصنوعی یا بریج که ممکن است با گذشت زمان دچار جابجایی شوند، ایمپلنت‌ در استخوان فک ثابت می‌شود و عملکردی مشابه دندان واقعی دارد.

ایمپلنت دندان تنها روش جایگزینی دندان از دست رفته یا دندان کشیده شده است که می‌تواند از تحلیل استخوان فک جلوگیری کند؛ زیرا یک پایه تیتانیومی مانند ریشه طبیعی دندان داخل استخوان قرار می‌گیرد و تحریک استخوانی را حفظ می‌کند.

این روش نه‌تنها ظاهر طبیعی لبخند را بازمی‌گرداند، بلکه از تحلیل استخوان فک نیز جلوگیری می‌کند. به گفته بهترین دکتر ایمپلنت در تهران: کاشت دندان در زمان مناسب می‌تواند جلوی بسیاری از عوارض جبران‌ناپذیر بی‌دندانی را بگیرد و کیفیت زندگی فرد را به شکل چشمگیری افزایش دهد.آیا می‌توان به‌جای ایمپلنت، از دندان مصنوعی استفاده کرد؟

بله، دندان مصنوعی همچنان یکی از راهکارهای رایج برای جبران بی ‌دندانی است و به‌ویژه به‌دلیل هزینه کمتر، انتخاب اول بسیاری از افراد است. این روش در مواقعی که ایمپلنت به هر دلیلی ممکن یا مقرون‌به‌صرفه نیست، می‌تواند لبخند فرد را تا حدی بازگرداند و عملکرد پایه‌ای در جویدن فراهم کند. اما در مقایسه با ایمپلنت دندان، چالش‌هایی دارد:

• دندان مصنوعی کاملاً ثابت نیست و ممکن است هنگام صحبت یا غذا خوردن جابجا شود.
• به مرور زمان باعث تحلیل استخوان فک می‌شود؛ چون ریشه‌ای برای تحریک استخوان وجود ندارد.
• در برخی موارد باعث زخم یا ناراحتی لثه می‌شود.
• قدرت جویدن آن نسبت به دندان طبیعی یا ایمپلنت بسیار کمتر است. به همین‌خاطر افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، محدودیت‌هایی در جویدن و غذا خوردن دارند.
• نیاز به مراقبت و تعویض دوره‌ای دارد.

در مقابل، ایمپلنت یک راه‌حل پایدار، طبیعی و بدون تحرک است که سلامت فک را حفظ کرده و حس داشتن دندان واقعی را به فرد می‌دهد.

منبع: پزشک 24