به گزارش خبرگزاری ایمنا، از جمله مباحث مهم در حوزه مطالعات اجتماعی سیاسی و تربیتی مفهوم شهروندی است، این مفهوم ریشه در گستره تاریخ دارد و همواره مورد توجه متفکران بوده است.
شهروند و شهروندی تا حد زیادی وابسته به شرایط کشور و جامعه است و هر فرهنگ نیز شهروند ویژه خود را می‌طلبد، امروزه چه در کلان‌سیستم اجتماع که دولت‌ها استراتژی‌هایی را تدوین می‌کنند و چه در استان‌ها و شهرها و چه در خردسیستم‌هایی همچون خانواده که والدین تعیین‌کننده اهداف و استراتژی‌ها هستند، وجود افرادی با ویژگی‌هایی همچون مسئولیت‌پذیری، انتقادگری، وطن‌پرستی و در یک کلام شهروندی مسئولانه از مؤلفه‌های حیاتی و با اهمیت است.
آموزش شهروندی را می‌توان به‌عنوان دانش ابزار و فعالیت‌هایی در نظر گرفت که به‌منظور ترغیب افراد جامعه برای مشارکت فعالانه در زندگی دموکراتیک و پذیرش و اعمال حقوق و مسئولیت‌های خود طراحی می‌شود، آموزش شهروندی مهم‌ترین عامل مؤثر در دگرگونی نگرش و رفتار بشری است که در مسیر رشد اقتصادی، بهبود کیفیت زندگی، ایجاد دانش و مهارت، تأمین فرصت‌های شغلی و افزایش تولید جامعه به کار گرفته می‌شود.
در دنیای امروز، آموزش شهروندی به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در توسعه پایدار و ایجاد جوامع سالم، آگاه و مسئولیت‌پذیر اهمیت فزاینده‌ای یافته است، آموزش شهروندی نه‌تنها به افراد کمک می‌کند تا حقوق و وظایف خود را در جامعه بشناسند، بلکه نقش مهمی در ترویج ارزش‌هایی همچون احترام به محیط زیست، عدالت اجتماعی و مشارکت فعال در فرایندهای تصمیم‌گیری ایفا می‌کند.
با توجه به چالش‌های جهانی همچون تغییرات اقلیمی، کاهش منابع طبیعی و نابرابری‌های اجتماعی، شناخت عوامل مؤثر بر آموزش شهروندی و نحوه تقویت آن برای دستیابی به توسعه پایدار امری ضروری است.
لازمه پیشرفت شهر، پیشرفت در تمام ابعاد است
علی صالحی، رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: برای اینکه بتوانیم یک شهر روبه‌جلو و در حال پیشرفت داشته باشیم، تمام ابعاد انسانی، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی باید در حال پیشرفت باشد؛ یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که شرایط شهر را به‌عنوان یک موجود زنده ارتقا می‌دهد، این است که ارتباط این کالبد و شهروندان آن به‌عنوان موجودات زنده و عناصر نرم‌افزاری که حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی است، برقرار شود.
وی می‌افزاید: بخشی از این موضوع به حوزه‌هایی از جمله توسعه فرهنگ شهروندی و موضوعات نرم‌افزاری در حوزه اجتماعی و فرهنگی مربوط می‌شود و ارزش‌های انسانی، دینی، هویتی و زیست‌محیطی، همه در کنار هم یک مجموعه پویا و زنده از شهر را ایجاد می‌کند.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه در بخش‌های مختلف تلاش کردیم این سه بخش را با محوریت حوزه‌های فرهنگ شهروندی و تعاملات فرهنگی اجتماعی تقویت کنیم، ادامه می‌دهد: علاوه‌بر اینکه کالبد را از طریق پیوست‌های فرهنگی اجتماعی که برای آن تعریف می‌شود، مهیای زندگی شهروندان می‌کنیم، باید بتوانیم رویدادها را نیز تنظیم کنیم.
صالحی با بیان اینکه نرم‌افزار حوزه فرهنگی و اجتماعی و موضوعات محیط زیستی را متناسب با نیازهای کالبد و شهروندان و در فعالیت‌ها و آموزش‌های حوزه فرهنگ شهروندی دنبال می‌کنیم، می‌گوید: توجه به اولویت‌های محیط زیستی، پاسداشت ارزش‌های دینی و هویتی، همچنین توجه به تعاملاتی که باید میان گروه‌های مختلف رقم بخورد را باید در چارچوب موضوعات فرهنگ شهروندی و مقولاتی که زیرمجموعه این موضوع در حوزه‌های فعالیت شهرداری تعریف می‌شود، دنبال کنیم.
وی تصریح می‌کند: این موارد را علاوه‌بر اینکه در لایحه‌های دانش‌آموزی تحت عنوان «کلاس شهر» دنبال می‌کنیم، در حوزه تبلیغات شهری نیز در قالب تابلوهای شهروندی دنبال می‌شود، همچنین در حوزه توانمندسازی گروه‌های نخبه فرهنگی و اجتماعی همچون سمن‌ها و مجموعه‌های فعال فرهنگی اجتماعی تلاش می‌کنیم این موضوعات را منتقل کنیم تا پرچم‌دار آموزش به عموم مردم باشند.
رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه در سطح عامه تلاش این بوده که همیشه بخشی از رویدادها و اتفاقات فرهنگی و اجتماعی در شهر ناظر به همین مؤلفه‌های آموزشی در حوزه فرهنگی و اجتماعی شهروندی باشد، می‌افزاید: به هر ترتیب این مسائل را باید در پیوست‌های پروژه‌ها در برنامه‌های نرم‌افزاری و رویدادهای شهر لحاظ کنیم.
صالحی خاطرنشان می‌کند: شهروند باید آگاه به این موضوعات باشد، چراکه هرچقدر بخواهیم در فناوری و سخت‌افزار پیش رویم، اما لایه‌های نرم‌افزار و نگاه‌های هویتی، اعتقادی و فضاهای فرهنگی اجتماعی ناظر به رفتار شهروندی را ارتقا ندهیم، شاید پوسته‌ای از پیشرفت را داشته باشیم، اما نمی‌توانیم این پیشرفت را در تمام ساحات داشته باشیم و منجر به خروجی برای ایجاد یک شهر آباد و پیشرفته نمی‌شود، ضمن اینکه سخت‌افزار شهر را پیشرفته می‌کنیم و ارتقا می‌دهیم، باید مؤلفه‌های فرهنگی اجتماعی را نیز ارتقا دهیم.
«محیط زیست» سرفصل اقدامات اداره توسعه فرهنگ شهروندی اصفهان
سید مهدی سجادزاده، رئیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یکی از مواردی که همیشه در سرفصل اقدامات اداره توسعه فرهنگ شهروندی قرار دارد، مباحث زیست‌محیطی است.
وی با بیان اینکه محیط زیست، حمل‌ونقل و ترافیک و اخلاق شهروندی سه سرفصل کلی است که محیط زیست به‌دلیل شرایط اصفهان از جمله وضعیت آب‌وهوا و رودخانه برای ما ملموس‌تر است، می‌افزاید: بیشتر مباحث در حوزه محیط زیست مربوط به پسماند، تفکیک زباله، تولید زباله و بهینه‌سازی زباله‌هاست که می‌تواند به فرصت تبدیل شود، همچون تفاله چای که به‌عنوان کود استفاده می‌شود.
رئیس اداره توسعه فرهنگ شهروندی شهرداری اصفهان با اشاره به قانون‌پذیری، قانون‌گرایی و آموزه‌های دینی که مربوط به حوزه اخلاق شهروندی می‌شود، تصریح می‌کند: مباحث بیشتر پیرامون مسائلی است که نماد بیرونی در شهر داشته باشد، همچون مشارکت، کنترل خشم، احترام متقابل و احترام به والدین، آداب آپارتمان‌نشینی جزو اخلاق شهروندی است که این روزها دچار چالش‌هایی است.
سجادزاده تصریح می‌کند: با گسترش شهرنشینی، فرهنگ آپارتمان‌نشینی اهمیت زیادی پیدا کرده است، سگ‌گردانی در مجتمع‌ها از مواردی است که سعی می‌کنیم به‌طور ویژه روی آن کار کنیم، اما بسیاری مواقع به‌دلیل حجم کار ممکن است بعضی موارد مغفول بماند، اما از دستور کار کلی خارج نمی‌شود.
به گزارش ایمنا، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند نسلی هستیم که شهروندی را نه به‌عنوان تکلیف، بلکه به‌عنوان یک «هنر زیستن جمعی» بپذیرد؛ نسلی که بداند احترام به محیط زیست، دفاع از حقوق دیگران و مشارکت در سرنوشت جامعه، تنها گزینه پیشِ روی بشر برای ساختن آینده‌ای پایدار است.
پرسش اینجاست: آیا ما برای پرورش چنین شهروندانی آماده‌ایم؟ پاسخ در دستانِ تک‌تک ماست.
نظر شما