به گزارش خبرگزاری ایمنا، امروزه با افزایش سریع جمعیت و رشد شهرنشینی، سیستمهای حملونقل شهری با چالشهای متعددی روبهرو شده و افزایش تعداد خودروها، کمبود زیرساختهای مناسب، تصادفات و مشکلات زیستمحیطی ناشی از ترافیک، ضرورت یافتن راهحلهای هوشمندانه را بیش از پیش برجسته کرده است.
یکی از راهکارهای نوین برای بهبود مدیریت ترافیک، استفاده از هوش مصنوعی (AI) است که فناوری هوش مصنوعی با بهرهگیری از دادههای کلان، یادگیری ماشین، پردازش تصویر و تحلیل پیشرفته دادهها میتواند در بهینهسازی ترافیک شهری، کاهش تصادفات و بهبود تجربه سفر شهروندان نقش چشمگیری ایفا کند.
یکی از مهمترین کاربردهای هوش مصنوعی در کنترل ترافیک، پیشبینی و بهینهسازی جریان ترافیک است که با استفاده از دادههای لحظهای که از حسگرها، دوربینهای نظارتی، برنامههای مسیریابی و GPS خودروها دریافت میشود، سیستمهای مبتنی بر هوش مصنوعی قادر است وضعیت ترافیک را تجزیهوتحلیل و الگوهای رفتاری وسایل نقلیه را پیشبینی کند.
سیستمهای کنترل ترافیک هوشمند (ITS) میتوانند چراغهای راهنمایی را بهصورت دینامیک تنظیم کنند تا میزان تأخیر خودروها را کاهش دهند؛ بهعنوان مثال اگر یک خیابان پرتردد باشد، سیستم میتواند زمان سبز چراغ را افزایش داده و از تشکیل صفهای طولانی جلوگیری کند.
هوش مصنوعی با بهرهگیری از پردازش تصویر و یادگیری عمیق میتواند دادههای ویدئویی ثبتشده از دوربینهای نظارتی را تجزیهوتحلیل کند و این فناوری قادر است شمارش تعداد وسایل نقلیه در خیابانها، شناسایی خودروهای متخلف و ثبت پلاک آنها و تشخیص تصادفات یا موانع در جادهها و ارسال هشدار به رانندگان و مراکز کنترل ترافیک بررسی کند.
یکی از مهمترین اقدامات برای کاهش ترافیک، بهینهسازی حملونقل عمومی است که توانایی این سیستمها شامل تنظیم زمانبندی حرکت اتوبوسها و مترو را بر اساس تراکم جمعیت، بهینهسازی استفاده از تاکسیهای خودران و اشتراکی و توزیع دوچرخههای هوشمند و اسکوترهای برقی را در نقاط پرتقاضا میشود.
هوش مصنوعی میتواند ایمنی جادهها را افزایش دهد و از بروز تصادفات جلوگیری کند که بعضی از این راهکارها شامل سیستمهای هشدار تصادف در ارسال هشدارهای بلادرنگ به رانندگان در مورد تصادفات پیش رو، خودروهای هوشمند با خودروهایی که با کمک حسگرها و یادگیری ماشین میتوانند خطرات را شناسایی کرده و اقدام مناسب انجام دهند و سیستمهای V2V (ارتباط بین وسایل نقلیه) میشود.
نتایج و مزایای استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت ترافیک شامل کاهش زمان سفر شهروندان، کاهش آلایندگی هوا با کاهش ترافیک و زمان انتظار در مسیرها، بهبود امنیت جادهای و کاهش تصادفات، افزایش کارایی حملونقل عمومی و جذب مسافران بیشتر و مدیریت هوشمند جای پارک و کاهش ترافیک ناشی از جستوجوی جای پارک میشود.
چالشها و محدودیتهای استفاده از هوش مصنوعی در کنترل ترافیک شامل هزینههای بالا، مسائل امنیتی و حریم خصوصی و نیاز به دادههای دقیق میشود که در این راستا راهاندازی زیرساختهای هوش مصنوعی و خرید تجهیزات پیشرفته هزینهبر است، جمعآوری و تحلیل دادههای رانندگان نیازمند حفظ حریم خصوصی بوده و هوش مصنوعی برای عملکرد بهینه نیازمند دادههای کامل و بدون نقص است که در بعضی مناطق، جمعآوری این دادهها دشوار است.
بهرهگیری از هوش مصنوعی تنها راهکار علمی برای حل بحران ترافیک شهرها
ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به چالشهای جدی کلانشهرها ناشی از ترافیک شهری به خبرنگار ایمنا میگوید: این معضل علاوه بر ایجاد مشکلات زیستمحیطی و اجتماعی، هزینههای اقتصادی سنگینی را نیز به دنبال دارد.
وی با استناد به آخرین مطالعات انجامشده ادامه میدهد: هزینه جابهجایی با خودرو به ازای هر کیلومتر معادل ۴ دلار است و این هزینه شاید مورد توجه بسیاری از مردم قرار نگیرد، اما در مجموع، سهم قابلتوجهی از سبد هزینههای اقتصادی را به خود اختصاص داده است.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان میکند: برای بهبود وضعیت ترافیک، تنها راهکارهای علمی و دانشبنیان باید مورد استفاده قرار گیرد.
قربانی میگوید: با توجه به سرعت بالای تحولات، حجم گسترده متغیرها و عوامل متعدد تأثیرگذار در این حوزه، دیگر امکان مدیریت سنتی و دخالت صرف نیروی انسانی وجود ندارد.
وی با اشاره به ضعف انسان در سرعت پردازش اطلاعات اضافه میکند: امروزه ماشینها توانایی پردازش دادهها را با سرعتی بسیار بالاتر از انسان دارند؛ هرچند عمق پردازش ماشینها ممکن است به اندازه انسان نباشد، اما سرعت بالای آنها موجب میشود که بتوانند حجم وسیع دادههای مربوط به ترافیک را تحلیل و مدیریت کنند.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان میکند: استفاده از هوش مصنوعی میتواند این نقص را جبران کرده و به بهینهسازی کنترل و هدایت ترافیک کمک کند.
قربانی میگوید: هرچند نباید انتظار داشت که هوش مصنوعی بتواند در کوتاهمدت تمامی مشکلات را بهطور کامل رفع کند، اما قطعاً برنامهریزی و مدیریت بهتر را ممکن میسازد و از طریق بهینهسازی ظرفیتهای موجود، میتواند سطح رضایتمندی شهروندان را افزایش دهد.
وی با بیان اینکه امروزه مدیریت ترافیک و هوش مصنوعی دو حوزه علمی مرتبط و مکمل یکدیگر است، ادامه میدهد: تلفیق این دو میتواند وضعیت مطلوبتری را برای شهر رقم بزند، بهگونهای که راهکار جایگزینی نیز برای آن وجود ندارد.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید میکند: هر فردی که تصور کند میتوان بدون بهرهگیری از این ابزار مشکلات را رفع کرد، در اشتباه است و خود را دچار چالش خواهد کرد.
قربانی با اشاره به کاربردهای هوش مصنوعی در این حوزه میگوید: امروزه در شهر اصفهان و سایر مناطق، نمونههای متعددی از این فناوری در حال اجرا است، گرچه در بعضی نقاط دیگر، میزان استفاده از آن گستردهتر است.
وی با بیان اینکه سیستمهای هوشمند حملونقل (ITS) یکی از نمونههای بارز بهرهگیری از هوش مصنوعی است، اضافه میکند: این سیستمها امکان ایجاد یک ترافیک منعطف و متغیر را در ساعات و روزهای مختلف فراهم میکنند.
رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حملونقل شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به نقش هوش مصنوعی در نظارت بر تخلفات و مدیریت دقیقتر بعضی موارد نیازمند کنترل بیشتر تصریح میکند: هوش مصنوعی میتواند این فرایندها را با سرعت و دقت بیشتری انجام دهد.
قربانی میگوید: این موضوع مورد توجه محافل علمی و دانشگاهی قرار گرفته و هماکنون کرسیهای علمی متعددی در این زمینه شکل گرفته است.
وی یادآور میشود: امیدواریم با تعامل بیشتر میان نهادهای علمی و اجرایی، بتوان از ظرفیتهای هوش مصنوعی برای مدیریت بهینه حملونقل شهری و کاهش مشکلات ترافیکی بیشترین بهره را برد.
آینده با هوش مصنوعی از آنچه در آئینه فناوری میبینید، به شما نزدیکتر است
سعید ساکت، معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به کاربردهای هوش مصنوعی در کنترل و مدیریت ترافیک شهری به خبرنگار ایمنا میگوید: بسترسازی و ریلگذاری پیش از بهرهبرداری از این فناوری شامل سه محور اصلی برای آن از جمله هوش تعامل، هوش تعالیخواهی و هوش نبود تعلل میشود.
وی ادامه میدهد: تنها با تحقق این سه وجه میتوان انتظار داشت که هوش مصنوعی بتواند در مدیریت شهری به کار گرفته شود و نتایج مطلوبی را به همراه داشته باشد.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان با اشاره به مفهوم تخریب خلاقانه تاکید میکند: هوش مصنوعی میتواند بعضی فرایندها، اقدامات و برنامهریزیهای قبلی را به چالش بکشد و موجب تغییرات اساسی در مدیریت ترافیک شهری شود؛ با این حال این تخریب نباید بدون قانونگذاری و ایجاد بسترهای مناسب فکری، علمی و اخلاقی باشد.
ساکت با تأکید بر اینکه در بسیاری از خودروها جمله «اجسام از آنچه در آئینه میبینید به شما نزدیکتر است» نوشته شده است، میگوید: هوش مصنوعی آینده را به ما نزدیکتر کرده است و اگر در این مسیر همگرایی و همافزایی وجود داشته باشد، میتوان برنامهریزی دقیق و کارآمدی برای بهرهگیری از آن انجام داد.
وی با اشاره به اهمیت دادهها در سیستمهای هوش مصنوعی اضافه میکند: ماشین بدون سوخت حرکت نمیکند و هوش مصنوعی بدون داده بیمعنا است، زیرا دادهها، خوراک اصلی این فناوری هستند و باید به صورت دقیق، شفاف و منسجم مدیریت شود.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان خاطرنشان میکند: در شهری همچون اصفهان که روزانه ۴.۴ میلیون سفر شهری انجام میشود، ۳.۵ میلیون از این سفرها با وسایل حملونقل موتوری صورت میگیرد، ۳۸۴ نفر از هر ۱۰۰۰ نفر مالک خودرو هستند و سامانههای حملونقل عمومی همچون مترو، اتوبوس و تاکسیرانی به میلیونها شهروند خدمات ارائه میدهند، هوش مصنوعی میتواند نقش بسزایی در بهینهسازی سفرهای شهری ایفا کند.
ساکت میگوید: در حال حاضر سیستمهای حملونقل عمومی اصفهان ظرفیت جابهجایی روزانه ۵۰۰ هزار مسافر توسط اتوبوس، ۱۲۰ هزار نفر از طریق مترو و سالانه ۱۰ میلیون مسافر از طریق پایانههای مسافری را دارد و به همین دلیل استفاده از فناوریهای نوین و تحلیل دادهها در این حوزه ضروری است.
وی با مطرح کردن این پرسش که آیا هوش مصنوعی میتواند به شهروندان در انتخاب مسیرهای بهتر، سفرهای سریعتر، ایمنتر و کمهزینهتر کمک کند؟ ادامه میدهد: پاسخ این سوال قطعاً مثبت است.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان تاکید میکند: هوش مصنوعی میتواند با تحلیل دادهها، به بهبود زمانبندی سیستم حملونقل عمومی، افزایش بهرهوری ناوگان شهری و کاهش هزینهها کمک کند، اما نکته مهم این است که آیا این فناوری میتواند بهجای انسان تصمیم بگیرد؟ قطعاً نه، زیرا هویت انسانی نباید در مسیر توسعه هوش مصنوعی نادیده گرفته شود.
ساکت با اشاره به چالشهای حقوقی، اخلاقی و اجتماعی هوش مصنوعی میگوید: یکی از ریسکهای این فناوری، نبود شفافیت در سازوکار تصمیمگیری است و نمونه بارز آن، هوش مصنوعی چتجیپیتی است که پاسخهایی را ارائه میدهد، اما مشخص نیست بر چه مبنایی تصمیمگیری میکند که این مسئله میتواند در حوزههایی همچون کنترل ترافیک و سیاستگذاری شهری چالشبرانگیز باشد.
نبود شفافیت در سازوکار تصمیمگیری یکی از ریسکهای هوش مصنوعی است
وی با اشاره به موضوعاتی همچون تبعیض در تصمیمگیریهای مبتنی بر داده، نقض حریم خصوصی و امنیت اطلاعات، تمرکز قدرت و وابستگی به الگوریتمهای هوش مصنوعی اضافه میکند: اگر این فناوری بهدرستی مدیریت نشود، میتواند موجب اختلال در نظام فکری، وابستگی به سیستمهای خارجی و حتی ایجاد سوگیریهای ناخواسته در سیاستهای حملونقلی شود.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان با تأکید بر نقش هوش مصنوعی در تحلیل دادههای حملونقل عمومی، مدیریت سیگنالینگ تقاطعها و بهبود ارتباطات میانخودرویی خاطرنشان میکند: امروزه در سطح جهان، فناوریهایی همچون خودروهای خودران و سامانههای ارتباطی هوشمند میان وسایل نقلیه، در حال توسعه است و این موضوع در ایران نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
ساکت میگوید: همجوشی دادهها و توسعه داشبوردهای مدیریتی متنوع از دادههای ترافیکی، نشاندهنده حرکت به سمت یک پارادایم هوشمندسازی در مدیریت حملونقل شهری است.
وی با اشاره به لزوم تطبیق جامعه، قوانین و ساختارهای شهری با تغییرات ناشی از هوش مصنوعی میافزاید: این فناوری با سرعت بالایی در حال گسترش است و اگر ما برنامهریزی مناسبی برای آن نداشته باشیم، از این تحول جهانی عقب خواهیم ماند.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان تصریح میکند: در عین حال باید به این نکته توجه کنیم که آیا جامعه و ساختارهای مدیریتی ما آمادگی پذیرش این تغییرات را دارد و آیا میتوان بدون در نظر گرفتن الزامات حقوقی، اقتصادی و فنی به سمت اجرای هوش مصنوعی در مدیریت شهری حرکت کرد؟
ساکت میگوید: در بسیاری از موارد پذیرش یک فناوری جدیدمستلزم ایجاد تغییرات اساسی در شیوههای سنتی مدیریت شهری، اصلاح قوانین و تدوین راهبردهای جدید است.
وی ادامه میدهد: باید بررسی کنیم که چگونه میتوان این فناوری را بهدرستی پیادهسازی کرد، چه منابع مالی برای آن نیاز است، چه فرایندهای دیوانسالارانهای باید طی شود و در چه بازه زمانی و در چه محدوده جغرافیایی باید آن را اجرا کنیم.
معاون حملونقل و ترافیک شهردار اصفهان تاکید میکند: هوش مصنوعی میتواند به بهبود مدیریت ترافیک، افزایش ایمنی جادهها، کاهش هزینههای حملونقل و بهینهسازی مصرف انرژی کمک کند، اما از سوی دیگر، ریسکهای حقوقی، اخلاقی و فنی آن نباید نادیده گرفته شود.
ساکت میگوید: موفقیت در بهرهگیری از این فناوری مستلزم یک رویکرد هوشمندانه، تعامل بین حوزههای علمی، فنی و مدیریتی، تدوین سیاستهای مناسب و توجه به ارزشهای انسانی و اخلاقی است که تنها در این صورت میتوان از هوش مصنوعی بهعنوان یک ابزار تحولآفرین در مدیریت شهری بهرهبرداری کرد.
به گزارش ایمنا، هوش مصنوعی آینده مدیریت ترافیک را متحول خواهد کرد و شهرهای هوشمند با استفاده از سیستمهای پیشرفته تحلیل داده، یادگیری ماشین و خودروهای خودران میتوانند تجربهای کارآمدتر و ایمنتر برای ساکنان خود فراهم کنند و با سرمایهگذاری در این حوزه، ازدحام کاهش یافته، تصادفات کمتر و محیط زیست سالمتری برای نسلهای آینده تضمین خواهد شد.
آینده این فناوری شامل توسعه خودروهای خودران و سیستمهای حملونقل بدون راننده، شهرهای کاملاً هوشمند که بهصورت خودکار ترافیک را کنترل میکنند و ارتباط پیشرفتهتر بین وسایل نقلیه، جادهها و سیستمهای هوشمند شهری میشود، همچنین با استفاده از هوش مصنوعی، شهرهای آینده میتوانند چالشهای ترافیکی را به فرصتهایی برای نوآوری تبدیل کنند.
اصفهان نیز بهعنوان یکی از کلانشهرهای ایران، با افزایش تعداد خودروها و ازدحام ترافیکی روبهرو است که برای مدیریت این شرایط هوش مصنوعی میتواند راهکاری مؤثر برای کاهش مشکلات ترافیکی باشد.
با توسعه سیستمهای هوشمند و یکپارچهسازی دادههای ترافیکی، میتوان شاهد کاهش زمان سفر، بهبود کیفیت هوا و افزایش ایمنی جادهها بود؛ آیندهای که در آن هوش مصنوعی، شهرهای ما را کارآمدتر و قابلزندگیتر میکند، چندان دور نیست!
نظر شما