به گزارش خبرگزاری ایمنا، سکوهای نفتی بر پایه AI با تحلیل دادههای ژئوفیزیکی، مدلسازیهای سهبعدی از مخازن هیدروکربونی ارائه میدهد که موجب بهینهسازی اکتشاف میشود. بهعنوان نمونه، استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین در پردازش تصاویر ماهوارهای و دادههای زمینشناسی، هزینههای اکتشاف را تا ۳۰ درصد کاهش داده است.
صنعت نفت و گاز همواره بهعنوان یکی از پیچیدهترین و سرمایهبرترین صنایع جهان شناخته شده است، در سالهای گذشته، فناوری هوش مصنوعی (AI) با ارائه راه حلهای نوین، تحولات چشمگیری در این صنعت ایجاد کرده است. از اکتشاف مخازن زیرزمینی تا بهینهسازی فرایندهای پالایش و توزیع، هوش مصنوعی به بهبود کارایی، کاهش هزینهها و افزایش ایمنی کمک شایانی کرده است.
اکتشاف مخازن نفتی همواره با ریسکهای مالی و فنی بالایی همراه است، هوش مصنوعی با تحلیل دادههای لرزهنگاری، زمینشناسی و ژئوفیزیکی، دقت شناسایی مخازن را افزایش میدهد. الگوریتمهای یادگیری ماشین (Machine Learning) میتوانند الگوهای پیچیده در دادههای چندبُعدی را تشخیص دهند و نواحی امیدبخش را شناسایی کنند.
بهعنوان نمونه، شرکتهایی همچون شیورون و شل از سیستمهای بر پایه AI برای تفسیر سریعتر و دقیقتر دادههای اکتشافی استفاده میکنند، همچنین در مرحله تولید هوش مصنوعی به بهینهسازی استخراج نفت کمک میکند. با استفاده از «دوقلوهای دیجیتال» (Digital Twins)، مدلهای مجازی از چاههای نفتی ساخته میشوند که رفتار مخزن را شبیهسازی میکنند، این مدلها با تحلیل دادههای زمان واقعی (Real-Time)، امکان پیشبینی عملکرد چاهها و تنظیم پارامترهایی همچون فشار و دما را فراهم میکنند.
خرابی تجهیزات در صنعت نفت میتواند منجر به توقف عملیات و خسارات مالی سنگین شود، هوش مصنوعی با استفاده از دادههای حسگرها (IoT) و تحلیل پیشبینانه (Predictive Analytics)، میتواند خرابیها را پیش از وقوع شناسایی کند، بهعنوان نمونه، الگوریتمهای AI میتوانند الگوهای غیرعادی در لرزشها، دما یا جریان سیالات را تشخیص دهند و هشدارهای لازم را ارسال کنند، این رویکرد نگهداری پیشبینانه (Predictive Maintenance) هزینههای تعمیرات را کاهش میدهد و از حوادث زیست محیطی ناشی از نشت تجهیزات نیز جلوگیری میکند.
از پردازش تصویر تا پیشبینی نشت گاز
زهره انصاری، کارشناس ارشد سیستمهای هوش مصنوعی در صنعت نفت در گفتوگو با خبرنگار ایمنا گفت: پالایشگاه اصفهان با تأسیس معاونت سیستمهای هوش مصنوعی، وارد عرصهجدید از فناوریهای دیجیتال شده است این معاونت که از مرداد ۱۴۰۲ فعالیت خود را آغاز کرده، پروژههای زیادی را در حوزههای مختلف صنعتی و اداری به اجرا درآورده است، از جمله این پروژهها میتوان به پردازش تصویر برای تشخیص ترکیبات نفتی، نظارت بر ایمنی کارکنان همچون تشخیص رفتارها پرخطر و آلارم های اخطار رفتارهای خطرناک برای حفظ ایمنی و امنیت کارکنان با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی و حتی پیشبینی نشت گاز با کمک تصاویر دمایی و تک طیفی اشاره کرد.
وی افزود: یکی از پروژههای شاخص معاونت هوش مصنوعی، توسعه یک برنامه تحت وب است، این برنامه دسترسی به چت باتهای هوشمند را برای کارکنان پالایشگاه و عموم مردم فراهم میکند و چت باتهای تعریفشده در این برنامه میتوانند به سوالات مرتبط با پالایشگاه اصفهان پاسخ دهند، از جمله اطلاعات مربوط به پروژهها وضعیت زیست محیطی، وضعیت سهام و حتی فرایندهای استخدامی است، همچنین پیشبینی قیمت سهام پالایشگاه با برنامه شپنا بخشی از آن است. که با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته هوش مصنوعی، قیمت سهام را برای روزها، ماهها و حتی سالهای آینده پیشبینی میکند.
کارشناس ارشد سیستمهای هوش مصنوعی در صنعت نفت خاطرنشان کرد: معاونت سیستمهای هوش مصنوعی پالایشگاه اصفهان در حوزه سلامت دیجیتال نیز فعال است، چت بات سلامت مشاورههای پزشکی و ورزشی به کاربران ارائه میدهد و با پردازش دادههای آزمایشگاهی، امکان تشخیص بیماریهایی همچون کبد چرب، دیابت و مشکلات تیروئید را فراهم میکند، همچنین این برنامه با نظارت بر آلایندگی پالایشگاه، دادههای مربوط به انتشار گازهای آلاینده کورههای پالایشگاه را بهصورت آنلاین دریافت و نمایش میدهد که به بهبود وضعیت محیطزیستی منطقه کمک شایانی میکند.
انصاری بیان کرد: معاونت هوش مصنوعی پالایشگاه اصفهان با همکاری دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، پروژههای دانشجویی مرتبط با هوش مصنوعی را حمایت میکند. این همکاریها از طریق واحد پیشرفت فناوری پالایشگاه و با مشارکت شرکتهای دانشبنیان انجام میشود، هدف از این همکاریها، استفاده از ظرفیتهای علمی و تحقیقاتی دانشگاهها برای حل چالشهای صنعتی و توسعه فناوریهای نوین است.
وی اشاره کرد: با پیشرفتهای چشمگیر، معاونت سیستمهای هوش مصنوعی پالایشگاه اصفهان با چالشهایی نیز روبهرو است، یکی از مهمترین این چالشها، محدودیتهای دسترسی به سختافزارهای پیشرفته همچون GPUهای قدرتمند است که بهدلیل تحریمها، تأمین آنها در ایران با دشواری همراه است. این محدودیتها موجب افزایش هزینهها و کاهش سرعت پردازش دادهها میشود، علاوهبر این جمعآوری و پردازش دادههای صنعتی بهدلیل نبود زیرساختهای مناسب IoT در صنایع قدیمی، با مشکلاتی همراه است.
به گزارش ایمنا، معاونت سیستمهای هوش مصنوعی پالایشگاه اصفهان با اجرای پروژههای نوآورانه و همکاری با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، گامهای بلندی برای هوشمندسازی صنعت نفت برداشته است، با این حال برای دستیابی به اهداف بلندمدت، نیاز به تصمیمگیریهای ملی برای تأمین زیرساختهای مناسب و رفع محدودیتهای فناوری وجود دارد. این معاونت بهعنوان یکی از پیشگامان هوش مصنوعی در صنعت نفت، الگویی برای سایر صنایع کشور محسوب میشود.
نظر شما