به گزارش خبرگزاری ایمنا، مکان‌مند بودن پروژه‌های شهری یکی از مهم‌ترین اصول برنامه‌ریزی و توسعه پایدار شهرها به‌شمار می‌رود و این مفهوم به‌معنای توجه به موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های محیطی، نیازهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در هنگام طراحی و اجرای پروژه‌های شهری است؛ پروژه‌های شهری شامل طیف وسیعی از اقدامات، از ساخت‌وساز زیرساخت‌ها گرفته تا بهبود فضاهای عمومی و حمل‌ونقل است که همه باید بر اساس اصول مکان‌محور طراحی شود.
با توجه به اینکه طرح‌های شهری از جمله طرح جامع شهری و طرح تفصیلی برای تعیین مکان مناسب پروژه‌های شهری به‌کار می‌رود و این طرح‌ها بر اساس معیارهای مختلفی از جمله نیازمندی‌های عمومی شهری، خطوط کلی ارتباطی، مراکز انتهایی خطوط، فرودگاه‌ها و بندرها، سطح لازم برای ایجاد تأسیسات، تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها تعیین می‌شود، مکان‌مند شدن پروژه‌های شهری به معنای تعیین مکان مناسب برای اجرای پروژه‌های شهری است.
مشارکت شهروندان و شورای اسلامی شهر در رصد پروژه‌های شهری به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش شفافیت در اجرای پروژه‌های شهری کمک می‌کند؛ با مشارکت شهروندان در رصد پروژه‌های شهری، می‌توان به رفع نواقص و مشکلات پروژه‌های شهری پرداخت و بهبود کیفیت زندگی شهروندان را تضمین کرد، همچنین شفافیت در اجرای پروژه‌های شهری افزایش پیدا می‌کند و از احتمال فساد در اجرای پروژه‌های شهری جلوگیری می‌شود.
بر مبنای اصل هفتم قانون اساسی، شوراهای اسلامی شهر باید بر عملکرد شهرداری‌ها از جمله طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی نظارت مستمر داشته باشند، همچنین شورا به‌عنوان یک سازمان نظارتی، مسئول نظارت بر پروژه‌های شهری است که بر اساس قوانین و مقررات شهری، مسئول تصویب طرح‌های شهری و پروژه‌های عمرانی و نظارت بر اجرای پروژه‌های شهری و ارزیابی عملکردها است.
پروژه‌های شهری باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که پاسخگوی نیازهای جمعیت محلی باشند، از این‌رو در نظر گرفتن ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی مناطق مختلف شهری موجب می‌شود که این پروژه‌ها به افزایش رفاه عمومی و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند و به‌عنوان مثال، احداث پارک‌های محلی در مناطق کم‌برخوردار می‌تواند به افزایش تعاملات اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی منجر شود.
مکان‌مند بودن پروژه‌های شهری موجب می‌شود منابع مالی و انسانی به درستی مدیریت شده و بهره‌وری افزایش یابد و به‌عنوان مثال، در نظر گرفتن دسترسی به مراکز تجاری، حمل‌ونقل عمومی و زیرساخت‌های موردنیاز در پروژه‌های مسکونی، موجب افزایش ارزش املاک و رونق اقتصادی منطقه می‌شود.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مکان‌محوری، توجه به مسائل زیست‌محیطی است که توسعه نامتوازن و بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های جغرافیایی و زیست‌محیطی مناطق، موجب تخریب اکوسیستم‌های طبیعی، افزایش آلودگی و مشکلات دیگر می‌شود و برای مثال، احداث صنایع در نزدیکی مناطق مسکونی بدون توجه به مطالعات مکان‌یابی می‌تواند موجب مشکلات زیست‌محیطی جدی شود.
یکی از وظایف مهم شوراهای اسلامی شهر نظارت بر عملکرد پروژه‌های عمرانی شهرداری بوده که در راستای تحقق این مهم ضروری است تا ابعاد نظارت بر بهبود عملکرد پروژه‌های عمرانی ارزیابی شود، از این‌رو برای نخستین‌بار در سال جاری تمام پروژه‌های پیشنهادی سال آینده و پروژه‌های پیشین شهرداری اصفهان مکان‌مند روی نقشه آورده شده است و تمام مجموعه‌های شهری می‌توانند روی داشبورد رصا، پروژه‌های تعریف‌شده در شهر را مشاهده کنند.
برای مکان‌یابی صحیح پروژه‌ها، نیاز به داده‌های دقیق مکانی، جمعیتی، زیست‌محیطی و اقتصادی است که در بسیاری از شهرها، این داده‌ها به‌روزرسانی نشده است و در دسترس برنامه‌ریزان نیست.
یکی از مشکلات اساسی در پروژه‌های شهری، نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف و استفاده نکردن از رویکرد جامع و یکپارچه است. این امر موجب اجرای پروژه‌هایی می‌شود که با سایر زیرساخت‌های شهری هماهنگ نیست.
بسیاری از پروژه‌های شهری به‌دلیل کمبود بودجه، بدون در نظر گرفتن اصول مکان‌محوری اجرا می‌شود، همچنین فشارهای سیاسی و اقتصادی ممکن است موجب شود که بعضی پروژه‌ها بدون ارزیابی صحیح مکان‌یابی شود.
پروژه‌های شهری اصفهان قابل رصد است
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه پروژه‌های شهرداری در سطح شهر برای محله‌ها و مناطق مختلفی تعریف می‌شود، به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: مکان‌مند شدن پروژه‌های شهری به شهروندان کمک می‌کند تا از پروژه‌های محله‌های خود آگاه شوند و پیشنهادها، انتقادها و نظرهای شهروندان مورد توجه قرار گیرد.
وی اضافه می‌کند: گستردگی و توزیع خدمات و پروژه‌های سطح شهر با مکان‌مند شدن پروژه‌ها کنترل و موجب آگاه شدن مدیریت شهری از نیازهای شهر می‌شود که با توزیع عادلانه خدمات و زیرساخت‌ها همراه است.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: شورای اسلامی شهر توسط کمیسیون‌های تخصصی و کمیته‌های نظارتی آن که هر هفته در چهار منطقه شهر مستقر می‌شود، ملاقات مردمی برگزار و از پروژه‌ها بازدید می‌کند، همچنین کمیسیون تلفیق بر حوزه ترافیک، خدمات شهری، محیط زیست و فرهنگی نظارت می‌کند.
نورصالحی می‌گوید: نقاط قوت و ضعف پروژه‌های شهری توسط شورای اسلامی شهر شناسایی و اصلاحات لازم اعمال می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: پروژه‌های شهری توسط سامانه‌های مختلف از جمله سامانه «اصفهان من» برای شهروندان قابل رصد است و انتظار می‌رود که شهروندان به این سامانه‌ها مراجعه کنند و از پروژه‌های فعال در سطح شهر آگاه شوند.
پروژه‌های شهری اصفهان مکان‌مند است
سیدمصطفی اعتصامی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: یکی از مؤلفه‌های تصمیم‌گیری برای موضوعات شهری، داشتن نگاه جامع نسبت به شهر است.
وی اضافه می‌کند: با وجود موضوعات مختلف و تنوع خدمات شهرداری، نیاز است برای توزیع متوازن و عادلانه این خدمات، بتوانیم پروژه‌ها و طرح‌های مورد نیاز شهری را به‌صورت مکان‌مند روی نقشه داشته باشیم، زیرا در این صورت با برنامه‌ریزی بهتر می‌توان سنجیده‌تر عمل و پروژه‌های مناطق و محلات را با نگاه عدالت‌محوری تعریف کرد تا شاهد پراکندگی و توزیع مناسب پروژه‌ها در سطح شهر باشیم.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: برای ایجاد شفافیت در تدوین برنامه و بودجه سال آینده و فراهم‌سازی زمینه تصمیم‌گیری بهتر برای مدیران و اعضای شورای اسلامی شهر که به بررسی و تصویب بودجه خواهند پرداخت، تمام پروژه‌های سال آینده شهر اصفهان بر اساس موضوع و به‌صورت مکان‌مند در اختیار آن‌ها قرار گرفت.
اعتصامی با بیان اینکه در حال حاضر اطلاعات توصیفی و مکانی پروژه‌ها ثبت شده است، می‌گوید: تمام پروژه‌ها را با اطلاعات مورد نیاز از جمله مکان احداث، موضوع و مشخصات پروژه، بودجه و هزینه‌های انجام شده است، همچنین درصد پیشرفت فیزیکی و برنامه‌ای برای پروژه‌های در حال اجرا را به‌صورت مکان‌مند پیاده کرده‌ایم.
وی تاکید می‌کند: این نقشه را در اختیار شهروندان قرار داده‌ایم تا شهروندان از آخرین وضعیت پروژه‌های شهری اطلاع داشته باشند.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: پروژه‌های شهری پیش‌بینی شده در بودجه سال آینده در سامانه «اصفهان من» به‌صورت مکان‌مند مشخص شده بود و بسیاری از شهروندان با مراجعه وبگاه اصفهان من و انتخاب محله خود، پروژه‌های سال آینده منطقه و محله خود را اولویت‌بندی و نظر خود را در رابطه با این پروژه‌ها اعلام کردند.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: پروژه‌های مکان‌مند را در حال حاضر برای اولویت‌بندی آن‌ها در دسترس شهروندان قرار داده‌ایم و تمام اطلاعات تکمیلی پروژه‌ها در اختیار شهروندان قرار دارد.
اعتصامی می‌گوید: در فرایند بودجه که شامل تدوین، تصویب، اجرا و ارزیابی است، شورای اسلامی شهر نقش بسیار مؤثری در اجرای پروژه‌ها دارد، همچنین شورا با سیاست‌گذاری و تدوین راهبردها و تعیین سیاست‌های کلان، مسیر تدوین بودجه را برای شهرداری مشخص می‌کند و شهرداری بر اساس آن سیاست‌ها و سایر الزامات بالادستی، بودجه سالانه خود را تدوین و تا پایان دی به شورای اسلامی شهر ارسال می‌کند.
وی اضافه می‌کند: شورای اسلامی شهر نیز تا پایان بهمن سال جاری با تشکیل جلسات کمیسیون‌های تخصصی به بررسی و تصویب بودجه پیشنهادی شهرداری می‌پردازد که در حال حاضر این جلسات به‌صورت فشرده برنامه‌ریزی شده و در حال اجرا است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: نقش شورای اسلامی شهر در این مرحله تصویب بودجه است و در زمان اجرای بودجه نیز شورا نظارت کامل بر پروژه‌ها و اقدامات شهرداری دارد، همچنین پس از پایان سال مالی، شورای اسلامی شهر این نقش را ایفا می‌کند که عملکرد شهرداری را طی سال گذشته بررسی کند و در قالب تفریق بودجه به تصویب برساند.
به گزارش ایمنا، مکان‌مند بودن پروژه‌های شهری نقش اساسی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان، افزایش بهره‌وری زیرساخت‌ها و دستیابی به توسعه پایدار دارد و توجه به ویژگی‌های جغرافیایی، نیازهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در اجرای پروژه‌های شهری، نه‌تنها موجب افزایش کارایی و ماندگاری این پروژه‌ها می‌شود، بلکه از اتلاف منابع مالی و محیطی نیز جلوگیری می‌کند.
یک برنامه‌ریزی شهری موفق باید به ارتباط متقابل میان فضاهای شهری، حمل‌ونقل، محیط زیست و رفاه اجتماعی توجه داشته باشد تا بتواند پاسخ مناسبی به چالش‌های روزافزون شهرنشینی ارائه دهد و در نهایت، ادغام فناوری‌های نوین همچون سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و هوش مصنوعی در فرایند مکان‌مند کردن پروژه‌های شهری می‌تواند دقت و کارآمدی تصمیم‌گیری‌ها را افزایش دهد و آینده‌ای پایدارتر و هوشمندتر برای شهرها رقم بزند.
مکان‌مند شدن پروژه‌های شهری علاوه‌بر افزایش آگاهی شهروندان نسبت به وضعیت شهر، موجب تسلط بیشتر مدیریت شهری نسبت به پروژه‌های شهری می‌شود، از این‌رو انتظار می‌رود که این موضوع با جدیت بیشتری در تمام کلان‌شهرهای کشور دنبال شود.
نظر شما