به گزارش خبرگزاری ایمنا، او را به‌عنوان آخرین بازمانده کربلا می‌شناسند چراکه حضرت امام محمدباقر (ع) هم‌زمان با واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری، در سن ۴ سالگی بود که به همراه پدر و در کنار جد عزیزش حضرت سیدالشهدا (ع) در کربلا حضور داشت.
امام باقر (ع)، در میان خاندان پیامبر (ص) نخستین کسی بود که هم پدر و هم مادرش فاطمی و علوی بودند؛ زیرا پدر او امام زین العابدین (ع) فرزند امام حسین (ع) و مادرش فاطمه (مکنی به ام عبدالله) دختر امام حسن مجتبی (ع) بود که از زنان با فضیلت و دانشمند بنی‌هاشم به حساب می‌آمد و امام صادق (ع) او را «صدیقه» لقب داده بود و می‌فرمود: در خاندان حضرت مجتبی (ع) هیچ زنی به پایه‌ی فضیلت او نمی‌رسید.
امام باقر (ع) و پیشگویی پیامبر (ص)
روزی پیامبر (ص) به جابربن عبدالله انصاری فرمودند: ای جابر تو زنده می‌مانی تا آنکه فرزندم «محمد بن علی بن الحسین علیهم السلام» را که در تورات به «باقر» معروف است ملاقات کنی، چون وی را ملاقات کردی سلام مرا به او برسان.
جابر پس از رحلت رسول خدا (ص) – در حالی که از شدت علاقمندی و عشق به خاندان نبوت از همه گسسته و به اهل بیت علیهم السلام پیوسته بود در مسجد پیغمبر (ص) می-نشست و به امید دیدار پیشوای پنجم (ع) و در انتظار رسیدن آن لحظه‌ی موعود برای رساندن سلام رسول اکرم (ص) فریاد بر می‌آورد: «یا باقر العلم» «یا باقر العلم» ای شکافنده علم، ای شکافندهی دانش.
مردم مدینه – که به این راز آگاه نبودند – می‌گفتند: جابر (بر اثر پیری و ضعف نیروی اندیشه) هذیان می‌گوید.
جابر در پاسخ آنان می‌گفت: نه به خدا هذیان نمی‌گویم و لیکن از رسول خدا (ص) شنیدم که می‌فرمود: «تو به زودی مردی از خاندان مرا درک خواهی کرد که نام او نام من و شمایل او شمایل من است، علم و دانش را می‌شکافد» من بر اساس پیشگویی پیامبر (ص) این سخن را بر زبان می‌آورم.
جابر عمری دراز یافت تا اینکه – طبق نقل امام صادق (ع) – روزی امام باقر (ع) به نزد وی رفت و بر او سلام کرد. جابر جواب سلام را داد و چون نابینا بود پرسید: چه کسی هستی؟ فرمود: محمد بن علی بن الحسین. جابر گفت: فرزندم پیش بیا، امام (ع) نزدیک رفت. جابر دست امام (ع) را بوسید و خود را روی پای وی انداخت، می‌بوسید و می‌گفت: رسول خدا (ص) تو را سلام رسانده است….
و از آن پس جابر پیوسته خدمت امام (ع) می‌رسید و از محضر پر فیضش استفاده می‌کرد.
کنیه امام باقر (ع) «ابوجعفر» و معروف‌ترین لقب ایشان «باقر العلوم» به معنای شکافنده علوم است، زیرا آن حضرت (ع)، شکافنده معضلات فکری و حل کننده مسائل و پیچیدگی‌های علوم، و در گستردگی دانش و معارف، سرآمد و شخصیت منحصر به فرد عصر خویش بود.
وجود حدود ۳۰ هزار روایت از امام باقر (ع)
آوازه منزلت علمی امام (ع) به حدی بود که همه تاریخ نویسان، اعم از مسلمان و غیر مسلمان، در توصیف کمالات ایشان بدون استثنا به مقام علمی آن حضرت (ع) اشاره کرده‌اند؛ جایگاه علمی امام باقر (ع) در همه عراق، شامات و جهان اسلام بی نظیر بود و هیچکس از لحاظ علمی به جایگاه ایشان نمی‌رسید و بر این اساس بسیاری از بزرگان فقهای نامدار اهل سنت در برابر عظمت علمی این امام از جمله حکم ابن عتیبه، ابو حنیفه، محمد ابن منکدر، مالک بن انس (صاحب کتاب الموطا) زانو می‌زدند و تعبیراتی در مورد امام باقر (ع) دارند که بیانگر فراوانی و گستردگی عظمت علمی امام در فقه، اعتقادات و شاخه‌های علوم اسلامی است.
در میان امامان شیعه پس از امیرالمومنین (ع) بیشترین میزان روایات، مربوط به وجود مقدس امام باقر (ع) و امام صادق (ع) است چرا که که موقعیت خاص سیاسی آن روز جامعه و عصر جا به جایی قدرت بین بنی امیه و بنی عباس بود، فضایی را ایجاد کرد که امام باقر (ع) بتواند مکتب فقهی و علمی خود را پایه گذاری کند و بر این اساس حدود ۳۰ هزار روایات از وجود مقدس امام باقر (ع) در اختیار ما قرار دارد.
روایتی از معجزه امام محمدباقر (ع)
در کتاب‌های تاریخی، معجزات فراوانی از امام محمدباقر (ع) نقل شده است. عبدالله بن عطاء مکی در یکی از آن‌ها می‌گوید: «به اشتیاق دیدار روی امام باقر علیه السلام از مکه به مدینه آمدم. شبی که به مدینه رسیدم، باران شدید و سرمایی سخت بیداد می‌کرد. من که نیمه شب به در خانه حضرت رسیده بودم، با خود گفتم: اکنون برای در زدن دیر شده است. پس بهتر است تا صبح همین جا بمانم و صبح هنگام به خدمت ایشان مشرف شوم. در این هنگام، صدای امام (ع) را شنیدم که می‌فرمود: در خانه را برای ابن عطاء باز کنید که امشب، سرمای سخت و آزار باران را به خاطر ما تحمل کرده است.»
حضرت امام محمد باقر (ع) سرانجام در سال ۱۱۴ هجری قمری و در سن ۵۷ سالگی با توطئه مرموز و مخفیانه هشام بن عبدالملک دهمین خلیفه اموی در شهر مدینه مسموم شد و به شهادت رسید و پیکر پاکش در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.
نظر شما