به گزارش خبرگزاری ایمنا، به گفته متخصصان، بیماری مالاریا یک بیماری انگلی است که توسط پشه آنوفل به انسان منتقل میشود، انواع و گونههای مختلفی دارد که سه گونه ویواکس، فالسیپاروم و مالاریه موجود در ایران هستند که از بین آنها پلاسمودیوم ویواکس شایعترین گونه انگل مالاریا است و خطرناکترین نوع آن هم پلاسمودیوم فالسیپاروم است که خطر مرگ را به دنبال دارد.
مسئولان امر معتقدند؛ این بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری شیوع پیدا میکند و در ایران بیشتر در نواحی گرمسیری کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان دیده میشود؛ از علائم شایع این بیماری میتوان به تب و لرز، تعریق، احساس سرما و سردرد و حالت تهوع اشاره کرد.
بر اساس آخرین گزارشات ارائه شده، در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۴۱ میلیون مورد ابتلاء به مالاریا گزارش و از این تعداد، بیش از ۶۲ هزار مورد منجر به مرگ شده است. بیماری مالاریا در مناطق دارای آب و هوای معتدل شایع نیست، اما در نواحی گرمسیر و نیمه گرمسیر رایج است و کودکان خردسال (با سن کمتر از پنج سال) ساکن در آفریقا، بیشترین قربانیان این بیماری را به خود اختصاص میدهند.
رضا فدایی، مدیر بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان نیز پیشتر در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرده بود: در حال حاضر به صورت سالانه در سراسر جهان بیش از ۲۲۰ میلیون نفر به بیماری مالاریا مبتلا میشوند و حدود ۶۰۰ هزار نفر در سال، در پی ابتلاء به این بیماری جان خود را از دست میدهند و در دستور کار داشتن برنامههای کنترل مالاریا در ایران منجر شده است که خطر ابتلاء به این بیماری در کشور به حداقل برسد.
اکنون ایران در منطقه در زمینه مبارزه با بیماری مالاریا، پیشتاز است و با توجه به اهمیت این بیماری و لزوم آگاهسازی افراد، تشخیص به موقع بیماری و کنترل مالاریا در کشور با احمد رئیسی، رئیس اداره کنترل بیماریهای منتقله توسط ناقلین وزارت بهداشت (مالاریا و بیماریهای منتقله از آئدس)، گفتوگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
ایمنا: چند مورد بومی مالاریا طی سالهای اخیر در کشور گزارش شده است؟
رئیسی: در راستای اقدامات انجام شده در سراسر جهان به منظور مبارزه جهانی با بیماری مالاریا، با اقدامات مؤثر وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران، طی بازه زمانی چهار ساله از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ هیچ مورد بومی بیماری مالاریا در کشور شناسایی نشده است.
شناسایی نشدن مورد بومی ابتلاء به مالاریا طی این سالها، نشان دهنده پیشرفت چشمگیر و قابل توجه برنامه کنترل مالاریا بعد از شش دهه در کشور است و روز جهانی بیماری مالاریا نیز فرصتی به منظور ارائه دستاورد کشورها در مهار این بیماری و مشکلات مرتبط با آن در سطح جهان به شمار میرود.
در دو سال گذشته بعد از نزدیک به ۱۰ سال کاهش موارد مالاریا، شاهد افزایش موارد ابتلاء بودهایم که تمام موارد شناسایی شده، موارد وارد شده از مرزهای جنوب و جنوب شرقی کشور و به ویژه از کشور پاکستان بوده است و نگرانی از این بابت وجود دارد که موارد وارده از کشورهای افغانستان و پاکستان، تبعاتی برای برنامه ایران در مهار و حذف مالاریا به همراه داشته باشد.
با وجود گزارش نشدن موارد مالاریا طی سالهای متمادی، در دو سال گذشته برای اولین بار مواردی از مالاریا در استانهای همدان، خراسان شمالی، چهارمحال و بختیاری، محدوده دانشگاه علوم پزشکی سبزوار و بعضی دیگر از مناطق پاک کشور ثبت شده است که تمام این موارد، مالاریای وارده و غیربومی بودهاند.
تمام افراد مبتلا به این بیماری، مسافرتهای مرزی به مناطق سیستان بلوچستان به ویژه شهرهای سرباز، چابهار و سراوان داشتهاند و بیشتر آنها از نیروهای نظامی و انتظامی شاغل در منطقه مذکور و افرادی که در امر جابهجایی سوخت بین مناطق مرزی ایران و پاکستان اشتغال داشتهاند، هستند.
ایمنا: چند مورد بیماری مالاریا در سال گذشته به ثبت رسیده است؟
رئیسی: سال گذشته پرونده موارد مالاریای کشور با ۱۰ هزار و ۲۶۴ مورد مالاریا بسته شد که تمام این موارد اعم از داشتن ملیت ایرانی، افغان یا پاکستانی وارده از خارج از کشور بوده است؛ به طور کلی باید توجه داشت که ایرانیهایی که از موارد وارده به این بیماری مبتلا شدهاند به دلیل شغل حمل سوخت قاچاق در مرزهای جنوب شرقی یا حسب ضرورتهای شغلی دیگر در مناطق صفر مرزی مشغول به خدمت بودهاند یا به مرزهای شرقی کشور تردد داشتهاند.
ایمنا: جمهوری اسلامی ایران با چه شرایطی موفق به کنترل این بیماری در سطح کشور شده است؟
رئیسی: در شرایطی شاهد پیشرفتهای کشور در حوزه کنترل بیماری مالاریا هستیم که تحریمهای سخت و شدید و محدودیتهای دسترسی به اقلام مورد نیاز بهداشتی بینالمللی وجود داشته و طی بازه زمانی اخیر نیز با همهگیری بیماری کرونا، بار سنگینی به کشور متحمل شده است، از همین رو حمایتهای سازمان بهداشت جهانی در راستای دستیابی به این موفقیت حائز اهمیت است.
ایمنا: با توجه به همسایگی با کشورهای آلوده مانند پاکستان، کدام استانهای کشور در معرض خطر به شمار میرود؟
رئیسی: در کشور پاکستان، بروز سالانه بیش از دو میلیون مورد بیماری مالاریا تخمین زده میشود و با این وجود، با تلاشهای دانشگاههای علوم پزشکی جنوب و جنوب شرقی کشور در استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بخش جنوبی استان کرمان که محدوده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی جیرفت به شمار میرود، هیچ مورد بومی بیماری مالاریا ثبت نشده است و این موضوع دستاوردی مهم به شمار میرود.
با وجود ثبت موارد به نسبت زیادی از بیماری مالاریا طی سال گذشته که بهرغم کارشناسان وزارت متبوع همه غیربومی بوده است، کشور ایران در بین ۲۲ کشور منطقه مدیترانه شرقی هنوز هم یک کشور موفق شناخته میشود.
ایمنا: با وجود اقدامات انجام شده، ریسک بروز بیماری مالاریا در کشور همچنان وجود دارد؟
رئیسی: ثبت نشدن مورد بومی مالاریا طی چهار سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ در کشور، پیشتازی ایران در منطقه در زمینه مبارزه با مالاریا را نشان میدهد؛ به دلیل افزایش بار بیماری در سال ۱۴۰۱ در کشورهای همسایه شرقی، نه تنها افزایش بیش از حد تصور موارد وارده مالاریا از پاکستان و افغانستان و به دنبال آن افزایش ریسک برقراری مجدد چرخه انتقال مالاریا در داخل شهرستانهای مرزی استان سیستان بلوچستان را به شکل قابل توجهی افزایش داده است، بلکه بهرغم مشاهده نشدن شواهد اثبات شده مبنی بر برقراری چرخه انتقال محلی مالاریا، سازمان جهانی بهداشت بر موارد اندکی از انتقال بیماری در داخل مرزهای کشور، نظر دارد.
باید به این نکته مهم توجه داشت که ایران، کشوری پهناور و بزرگ است و قابل قیاس با کشورهایی مانند امارات و مراکش که در سالهای گذشته و دو کشور آذربایجان و تاجیکستان که سال پیش گواهی حذف مالاریا را دریافت کردهاند، نیست؛ کشور ایران دارای بیش از ۸۰ میلیون جمعیت است و در جوار کشورهایی مانند پاکستان و افغانستان قرار دارد که آمار بیماری مالاریا در آنها بیش از بسیاری از کشورهای منطقه است.
ایمنا: در زمینه تشخیص بیماری مالاریا چه پیشرفتهایی حاصل شده است؟
رئیسی: یکی از دستاوردهای خوب کشو بهرغم فشار سختیهای همهگیری بیماری کرونا، گسترش نظام تشخیص آزمایشگاهی مالاریا به ویژه سطح تشخیص میکروسکوپی بوده است، به گونهای که در مدیترانه شرقی بهرغم تمام کارشناسان بین المللی، ایران در این زمینه پیشتاز است.
در پایان نیز امید است بتوانیم با مشارکت نیروهای نظامی و انتظامی، حمایت مسئولان سیاسی و تلاش پزشکان و کارکنان بخش سلامت، با حساسیت هر چه بیشتر در راستای شناسایی به موقع و درمان فوری و کامل بیماران هشیارانه عمل و افقی روشن برای برنامه مبارزه با مالاریا ترسیم کنیم.
گفتوگو از فهیمه نظری، خبرنگار اجتماعی خبرگزاری ایمنا
نظر شما